Tick Test & Prophylaxis Proof is een grootschalig onderzoek waarbij gekeken is of preventief antibioticagebruik na een tekenbeet de ziekte van Lyme kan voorkomen. Het was namelijk voor aanvang van het onderzoek nog onduidelijk in hoeverre de voordelen van preventief antibioticagebruik – mogelijk minder ziekte van Lyme – zouden opwegen tegen de mogelijke bijwerkingen en resistentie-ontwikkeling in de Nederlandse situatie. Daarom zijn mensen die een tekenbeet registreerden op www.tekenradar.nl uitgenodigd om mee te doen aan het onderzoek. Hierbij zijn deelnemers ingedeeld in twee groepen. De ene groep is gevraagd om in overleg met de eigen huisarts binnen drie dagen na het verwijderen van de teek éénmalig antibiotica in te nemen. De andere groep is gevraagd om juist geen antibiotica te nemen. Naast het vaststellen hoe goed preventieve antibiotica werkt, moest duidelijk worden of het mogelijk is om alleen mensen met een hoog risico op de ziekte van Lyme met antibiotica te behandelen. Dat laatste gebeurde door na te gaan in hoeverre besmette teken die langer op de huid hebben vastgezeten en zich voller hebben gezogen, de ziekte van Lyme vaker overbrengen. Per jaar vinden in Nederland ongeveer 1,3 miljoen tekenbeten plaats. Ongeveer 25.000 daarvan resulteren in de ziekte van Lyme. In de afgelopen 20 jaar is het aantal mensen dat zich bij de huisarts meldt met de ziekte van Lyme verviervoudigd.
De studie is gestart in april 2013 tijdens de week van de teek. In 2015 werd een voldoende aantal deelnemers behaald. De follow-up van deelnemers liep door tot in 2016, waarbij in beide groepen Lymeziekte werd gemeld. De precieze werkzaamheid van preventieve antibiotica na een tekenbeet wordt momenteel nog vastgesteld. Binnen het onderzoeksproject is ook vastgesteld dat het risico op Lyme na een tekenbeet voorspeld kan worden door de mate van volgezogenheid van de teek, de geobserveerde teek-aanhechtingstijd en het detecteren van Borrelia DNA in de teek met een gevalideerde laboratoriumtest voor onderzoeksdoeleinden. Het risico op Lyme na een tekenbeet bleef daarbij in het meest ongunstige geval net onder de 15%. In het kader van deze studie is ook geëvalueerd of een commercieel beschikbare tekentest gebruikt zou kunnen worden om het risico op de ziekte van Lyme te voorspellen. Voor 127 teken werd de commerciële test nooit positief, ook niet bij de teken van mensen die later Lymeziekte ontwikkelden. Daarmee bleek deze commerciële test niet geschikt om alleen mensen te preventief te behandelen als ze een verhoogd risico op de ziekte van Lyme hebben.
Tick Test & Prophylaxis Proof is een grootschalig onderzoek waarbij gekeken wordt of preventief antibioticagebruik na een tekenbeet de ziekte van Lyme kan voorkomen. Het is nu nog onduidelijk in hoeverre de voordelen van preventief antibioticagebruik – mogelijk minder ziekte van Lyme – zouden opwegen tegen de mogelijke bijwerkingen en resistentie-ontwikkeling in de Nederlandse situatie. Daarom worden mensen die een tekenbeet registreren op www.tekenradar.nl uitgenodigd om mee te doen aan het onderzoek. Hierbij worden deelnemers ingedeeld in twee groepen van elk 1250 deelnemers. De ene groep wordt gevraagd om in overleg met de eigen huisarts binnen drie dagen na het verwijderen van de teek éénmalig antibiotica in te nemen. De andere groep wordt gevraagd om juist geen antibiotica te nemen. Naast het vaststellen hoe goed preventieve antibiotica werkt, moet duidelijk worden of het mogelijk is om alleen mensen met een hoog risico op de ziekte van Lyme met antibiotica te behandelen. Dat laatste gebeurt door na te gaan in hoeverre besmette teken die langer op de huid hebben vastgezeten en zich voller hebben gezogen, de ziekte van Lyme vaker overbrengen. Per jaar vinden in Nederland bijna anderhalf miljoen tekenbeten plaats. Ongeveer 25.000 daarvan resulteren in de ziekte van Lyme. In de afgelopen 20 jaar is het aantal mensen dat zich bij de huisarts meldt met de ziekte van Lyme verviervoudigd.
De studie is gestart in april 2013 tijdens de week van de teek. Inmiddels zijn ruim 2500 deelnemers geincludeerd en zijn voldoende deelnemers behaald. De follow-up van deelnemers loopt nog door tot eind 2016. In het kader van deze studie is ook geëvalueerd of een commercieel beschikbare tekentest de ontwikkeling van de ziekte van Lyme kan voorspellen. Voor 127 teken werd de commerciële test nooit positief, ook niet bij de teken van mensen die later Lymeziekte ontwikkelden. Daarmee blijkt deze test niet geschikt om alleen mensen te preventief te behandelen als ze een verhoogd risico op de ziekte van Lyme hebben.
In the last 15 years, the number of cases of early Lyme disease tripled in the Netherlands to 22.000 per year, posing an increasing burden to public health. Antibiotic treatment of early Lyme disease is crucial as it can prevent the development of late and more severe disease stages. However, infections can initially remain undetected due to the diverse and often ambiguous nature of clinical manifestations of Lyme disease, and at the same time laboratory diagnostics are not always capable of proving a current infection.
In the US, prophylactic antibiotic treatment after a tick bite has been shown to prevent most Lyme disease. However, scientific evidence for prophylaxis efficacy in the Dutch setting is lacking; it has not been studied in Europe or the Netherlands, with different transmission dynamics regarding ticks and Borrelia species. Nevertheless, in the 2011 draft CBO-guidelines (national guidelines for treatment) antibiotic treatment is recommended after each tick bite with attachment time >24hr. This draft guideline is still under review, and the recommendation for prophylaxis may well be adapted in the final version; with 1.1 million tick bites per year the recommendation of prophylaxis would result in huge numbers of patients treated with prophylaxis, with a high Number Needed to Treat (NNT) to prevent one new case of Lyme disease (in the US, the NNT was estimated around 50).
In addition, in the Dutch health-care system general practitioners (GPs) would be the main prescribers of prophylaxis after a tick bite, and it remains unknown to what extent GPs would support recommendation of prophylaxis; Dutch GPs and GP-organizations tend to be critical towards prescribing prophylactic antibiotics without scientific evidence for its efficacy. For an evidence-based guideline on prophylaxis, its efficacy in the Dutch setting should first be investigated. It should also be investigated to what extent the NNT can be reduced by using tick-screening criteria to assess the risk of Lyme disease after each tick bite.
Because of the above, we propose a study with 3 components: (1) a randomized controlled trial to the efficacy of prophylaxis after a tick bite in the Dutch setting; (2) validating tick-screening criteria as predictors for the risk of Lyme disease after a tick bite; (3) assessing to what extent these tick-screening criteria can be used at point-of-care to bring down the NNT with prophylaxis. Ad (1), for the randomized controlled trial, 2500 participants reporting a tick bite will be included and randomly treated with antibiotic prophylaxis or receive no further treatment; participants in both groups will be followed up for the development of Lyme disease. Finally, the risk reduction for Lyme disease in the prophylaxis group vs the untreated group will be assessed. Ad (2), to validate tick-screening criteria as predictors for the risk of Lyme disease, for all 2500 participants the Borrelia infection of their tick and the duration of its blood meal – i.e. tick engorgement – will be measured. Then, it will be assessed to what extent these tick-screening measurements predict the risk of Lyme disease in the 2500 participants. Ad (3), to assess whether NNT can be reduced using these tick screening criteria at point-of-care, we will assess the reduction in NNT by only prescribing prophylaxis if point-of-care tests point out that the tick is infected and/or if tick engorgement is above a certain threshold.
Recruitment of participants will be web-based to enroll sufficient participants – in earlier studies recruitment through GPs resulted in poor enrollment; the recruitment web-application is being developed in cooperation with the Natuurkalender (coordinated by the Environmental Systems Analysis Group of Wageningen University and the Foundation for Sustainable Development), which currently receives around 2000 online tick bite reports per year. Participants will be randomly assigned to either visit their GP for prophylaxis prescription or to receive no treatment following the tick bite. For each reported tick bite, the tick will be sent to the laboratory; for validation of tick-screening point-of-care tests, ticks are tested for the presence of Borrelia and tick engorgement. For thus validated point-of-care tests that are found to reduce the NNT we will assess feasibility of implementation in the daily practice of GPs.
If this tick-screening and subsequent preventive intervention procedure proves successful, most Lyme disease (currently ~22.000 new cases per year) is preventable with minimal use of antibiotics.