Effectiviteit van de valpreventiemethode Halt! U Valt. Effectiveness of the fall prevention method Halt! U Valt
Projectomschrijving
Effectiviteit van de valpreventiemethode Halt! U Valt
Vraagstuk
Elk jaar worden 83.000 ouderen in een ziekenhuis behandeld vanwege een valongeluk. De helft van deze 65-plussers wordt opgenomen. Aanpassingen in huis, andere gewoonten en voldoende beweging verminderen de kans op een val. Halt! U valt moet ouderen helpen om die maatregelen te nemen. Weet deze interventie het aantal valongevallen en letsels inderdaad te verminderen?Onderzoek
Negen gemeenten die Halt! U Valt met lokale partijen aanboden, zijn vergeleken met twee gemeenten waar dit niet gebeurde. Data uit het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL moesten de verschillen laten zien.Uitkomst
Lokale organisaties werkten goed samen en er was betrokkenheid van relevante disciplines. Toch kwamen de kernelementen van Halt! U Valt niet goed uit de verf. Zo hanteerde men nergens een planmatige aanpak en de inzet van effectieve interventies sloot niet aan op specifieke risicofactoren in de doelgroep. Halt! U Valt heeft geen aantoonbaar effect op gedragsdeterminanten, gedrag, valfrequentie of de ernst van het letsel.Verslagen
Eindverslag
Vallen bij ouderen is een belangrijk gezondheidsprobleem. Jaarlijks komen 83.000 Nederlanders van 65 jaar en ouder op de Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis met letsels veroorzaakt door een val, en dit aantal stijgt. Preventieve maatregelen, zoals aanpassingen in huis, beweging, een goede conditie en bijvoorbeeld controleren van het medicijngebruik kunnen de kans om te vallen verlagen. Om te bereiken dat ouderen dergelijke maatregelen nemen is door VeiligheidNL de methode ‘Halt! U Valt’ ontwikkeld.
‘Halt! U Valt’ is een multidisciplinaire en multifactoriële aanpak. Deze aanpak wordt door lokale partijen, zoals GGD-en, thuiszorgorganisaties, gemeente en welzijnsorganisaties met elkaar aangeboden. ‘Halt! U Valt’ wordt planmatig opgezet, afhankelijk van context en doelgroep worden diverse valpreventie activiteiten georganiseerd voor de doelgroep zelfstandig wonende ouderen (65+).
Doel van dit onderzoek was na te gaan of ‘Halt! U Valt’ effectief is om verandering te bewerkstelligen in gedragsdeterminanten, preventief gedrag, valfrequentie en ernst van vallen bij zelfstandig wonende ouderen (65+).
De onderzoeksvragen waren:
1. Wat is het effect van ‘Halt! U Valt’ op gedrag en gedragsdeterminanten m.b.t. valpreventie?
2. Wat is het effect van ‘Halt! U Valt’ op het aantal valletsels behandeld op SEH afdeling van ziekenhuizen?
3. Is er een relatie tussen het effect van ‘Halt! U Valt’ op de incidentie van valletsel bij SEH en effect op gedragsdeterminanten?
4. Is er een relatie tussen de mate van succesvolle implementatie en het effect op de gedragsdeterminanten?
5. Is er een relatie tussen de mate van succesvolle implementatie en het effect op het aantal valletsel bij de SEH?
6. Hoe verliep de implementatie bij de deelnemende gemeenten en wat waren hierbij bevorderende en belemmerende factoren
Methoden:
De studie bestond uit drie onderdelen: een survey onderzoek (t.b.v. onderzoeksvraag 1), analyses op het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL (onderzoeksvraag 2 en 3) en een implementatie onderzoek (onderzoeksvraag 4 tot en met 6). Het betrof een quasi experimenteel design met een voormeting en nameting bij een interventiegroep en een controlegroep. Het onderzoek is uitgevoerd in negen gemeenten waar men 2011/2012 ‘Halt! U Valt’ werd uitgevoerd (“interventiegemeenten”) en in een tweetal gemeenten in 2011/2012 geen ‘Halt! U Valt’ is uitgevoerd (“controlegemeenten).
Survey
In de survey zijn data over gedrag en determinanten van gedrag verzameld middels een voor- en nameting. Ouderen van 65 jaar en ouder woonachtig in de interventiegemeenten ontvingen een vragenlijst voor de start en na afloop van de ‘Halt! U Valt’ activiteiten. Op dezelfde twee meetmomenten is een zelfde vragenlijst afgenomen onder 65 plussers in controlegemeenten. Voor en nameting zijn uitgevoerd als twee onafhankelijke steekproeven. De voormeting leverde 2836 respondenten ( respons 36%), de nameting 3297 (respons 43%).
Letsel Informatie Systeem (LIS)
Op basis van het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL zijn data verkregen over het aantal ouderen in de interventie- en controlegemeenten dat met letsel ten gevolge van vallen op de Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis kwam. In deze studie is de jaarlijkse incidentie voor de jaren 2007 - 2012 van de interventiegroep vergeleken met de controlegroep.
Implementatie onderzoek
Gegevens over de mate waarin en de wijze waarop ‘Halt U Valt’ is geïmplementeerd zijn op drie manieren verzameld: activiteitenoverzichten ingevuld door de coördinatoren van het ‘Halt! U Valt’ project, van interviews met de coördinatoren, en analyse van beschikbare project documenten.
Deze gegevens werden gebruikt om de kwaliteit van de implementatie, en de bevorderende en belemmerende factoren daarbij te beschrijven. Om de mate van implementatie te kunnen relateren aan de effecten van ‘Halt! U Valt’ is een implementatie-index samengesteld op basis van vijf aspecten: voorbereidingsfase, uitvoeringsfase, activiteiten en bere
Is de methode Halt! U Valt effectief om vallen bij ouderen te voorkomen?
Jaarlijks worden 70.000 Nederlanders (65+) in een ziekenhuis behandeld wegens verwondingen door een val, waarvan de helft moet worden opgenomen. Maatregelen zoals kleine aanpassingen in huis, veranderingen in gewoonten, een goede conditie en voldoende beweging verminderen de kans op een val. Om te bereiken dat ouderen dergelijke maatregelen nemen, is het valpreventieprogramma interventiemethode Halt! U Valt ontwikkeld. We onderzoeken hoe effectief dit programma is om vallen en verwondingen door een val te beperken. Daartoe bepalen we of het aantal ouderen dat in het ziekenhuis wordt behandeld voor verwondingen door een val lager is in gemeenten waar Halt! U Valt activiteiten zijn georganiseerd dan in gemeenten waar dat niet zo is. We inventariseren daartoe in welke (deel-) gemeenten Halt! U valt de afgelopen jaren is uitgevoerd. We vergelijken vervolgens of er meer ouderen zijn behandeld in gebieden met postcodes waar geen Halt! U valt activiteiten waren dan in gebieden waar dat wel het geval was. Ook gaan we na of het aantal in het ziekenhuis behandelde ouderen in gebieden waar Halt! U valt werd georganiseerd daarna is afgenomen.
Daarnaast onderzoeken we of de mening over valpreventie, de kennis van mogelijke maatregelen en het aantal genomen maatregelen bij ouderen verandert door de activiteiten van Halt! U Valt. Afgelopen jaar hebben circa 2.000 ouderen in acht gemeenten waar men Halt! U valt activiteiten gaat organiseren voorafgaande daaraan een vragenlijst ingevuld (voormeting). Dezelfde vragenlijst is ook ingevuld door circa 1.000 ouderen in drie gemeenten waar zeker geen Halt! U valt activiteiten plaatsvinden (controlegroep). Anderhalf jaar later krijgt een nieuwe steekproef van ouderen in deze gemeenten weer een vragenlijst in te vullen (nameting) om te bepalen wat er tengevolge van Halt! U valt is veranderd.
Omdat de effectiviteit van Halt! U valt zal afhangen kwaliteit van de uitvoering en het bereik van de doelgroep houden we in de gemeenten die deelnemen aan de survey bij hoe het programma is uitgevoerd, welke activiteiten zijn georganiseerd en hoeveel ouderen hiermee werden bereikt. Daartoe hebben we een aantal formulieren ontwikkeld die door de coördinator in de gemeente kunnen worden ingevuld. We zijn bij een eerste gemeente bezig uit te testen of we zo de geschikte informatie krijgen. Daarnaast ontwikkelen we momenteel gebaseerd op de gegevens die we zo krijgen een index die de mate van implementatie van Halt ! U valt aangeeft. Volgend jaar willen we vervolgens alle gegevens combineren om vast te stellen hoe effectief Halt! U valt is om verwondingen door vallen bij ouderen te voorkomen.