Mobiele menu

INGREDIENTEN VOOR EEN OPTIMAAL RECEPT Een voorstudie naar werkzame elementen van Nederlandse interventies gericht op het voorkómen én verminderen van overgewicht bij volwassenen

Projectomschrijving

Vraagstuk

Deze voorstudie had als doel om inzicht te geven in de werkzame elementen van preventieve interventies gericht op overgewicht en obesitas bij volwassenen, met een specifieke focus op volwassenen met een lage sociaaleconomische positie en/of niet-Westers.

Onderzoek

Gebaseerd op de database van Loket Gezond Leven, de wetenschappelijke literatuur en gesprekken met deskundigen uit de praktijk zijn 46 interventies geïdentificeerd en werkzame elementen gedestilleerd.

Uitkomst

Voor de integrale interventies voor de algemene bevolking, zijn onder andere de volgende werkzame elementen gedestilleerd: een participatieve aanpak, interventies gericht op geïndiceerde preventie, interventies gericht op voeding en beweging, en de locatie van de interventies Vanuit de praktijk werden een multidisciplinaire samenwerking en voldoende financiële middelen/vergoeding genoemd als werkzame elementen. Weinig studies zijn gepubliceerd voor mensen uit lagere sociaaleconomische groepen en etnische minderheidsgroepen.   

Gebaseerd op de resultaten uit deze voorstudie en de interpretatie van de resultaten zijn een aantal aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedefinieerd.

De eindrapportage van dit project vindt u hier.

Fase 2

In fase 2 zoomt het project in op de werkzame elementen van interventies gericht op het thema overgewicht. Het vervolgproject vindt u hier.

Producten

Titel: Ingredienten voor een optimaal recept (factsheet)
Auteur: Dr. Karen Oude Hengel Dr. Joost Oude Groeniger AnneClaire Zaman MSc Prof. dr. F. van Lenthe Prof. dr. K. Stronks Prof. dr. A.J. Van der Beek en partners
Titel: Visualisatie van de stakeholderbijeenkomst (28 oktober 2019)
Auteur: Dr. Karen Oude Hengel Dr. Joost Oude Groeniger AnneClaire Zaman MSc Prof. dr. K. Stronks Prof. dr. A.J. Van der Beek en partners

Verslagen


Eindverslag

Deze voorstudie richt op kennisontwikkeling betreft werkzame elementen van preventieve interventies gericht op overgewicht en obesitas bij volwassenen met een specifieke focus op volwassenen met een lage sociaaleconomische positie en/of niet-Westers. Het project had vier doelstellingen: 1. Het inventariseren van bestaande Nederlandse preventieve interventies; 2. Het destilleren van generieke werkzame elementen van deze interventies, en specifieke werkzame elementen voor volwassenen met een lage SEP of een niet-westerse achtergrond; 3. Het testen van de haalbaarheid van de ‘heterogeneous treatment effects’ (HTE)- methode om te voorspellen ‘wat werkt en voor wie’; 4. Het formuleren van aanbevelingen voor verdere kennisontwikkeling, rekening houdend met de behoefte van praktijkprofessionals. Gebaseerd op de database van Loket Gezond Leven, de wetenschappelijke literatuur en de praktijk zijn interventies geïdentificeerd en werkzame elementen gedestilleerd. De voorstudie bevat 46 Nederlandse interventies van de afgelopen 10 jaar, waarvan er 15 zijn opgenomen in de database van Loket Gezond Leven. Werkzame elementen zijn gedestilleerd uit interventies effectief op BMI, middelomtrek of gezond gedrag (gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging). Dit is aangevuld met ervaringen over werkzame elementen van interventies vanuit de praktijk die nog niet geëvalueerd zijn op effectiviteit. Interventies met een integrale aanpak zijn maar beperkt beschikbaar, de meeste interventies richten zich op een individuele aanpak gericht op volwassenen met een verhoogd risico (geïndiceerde preventie). Interventies gericht op volwassenen met lage SEP en/of niet-Westerse achtergrond zijn beperkt geëvalueerd op effectiviteit. Werkzame elementen van interventies voor deze doelgroep zijn vooral gebaseerd op praktijk ervaringen. Aanvullend is de haalbaarheid van een innovatieve statistische methode ‘heterogenous treatment effects’ onderzocht. De methode lijkt in staat om inzicht te geven wie op individueel niveau vooral voordeel heeft van gemiddeld effectieve interventies. Gebaseerd op de resultaten en beschouwingen in het rapport heeft het consortium vanuit onderzoek en praktijk een aantal voorstellen gedaan voor toekomstig onderzoek.

Samenvatting van de aanvraag

Partijen binnen het preventieakkoord hebben de ambitie om de stijgende trend in overgewicht en obesitas te kantelen met als doel om in 2040 het percentage volwassenen met overgewicht en obesitas naar respectievelijk 38% en 7% terug te brengen. Om deze trendbreuk te realiseren moet veel meer gedaan worden op het gebied van interventies en maatregelen gericht op voldoende bewegen en gezonde voeding. Hierbij lijkt een integrale aanpak, dwz een combinatie van interventies gericht op de persoon, de omgeving, en de contex, het meest kansrijk voor een complex probleem als overgewicht en obesitas. De kennis van een integrale aanpak, en de werkzame elementen hiervan, staat echter nog in de kinderschoenen bij volwassenen. Het combineren van kennis over werkzame elementen (interventie, doelgroep, context) uit het nu nog gefragmenteerde kennisveld voor volwassenen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de ambities van het preventieakkoord. Daarnaast is het cruciaal dat interventies en programma’s een beter bereik hebben voor en aansluiting hebben met groepen met verhoogd risico op overgewicht en obesitas (volwassenen met lage sociaaleconomsiche positie (SEP) en volwassen met lage SEP & niet-Westerse achtergrond). De DOELSTELLINGEN van dit project zijn: 1. het maken van een inventarisatie van Nederlandse interventies en programma’s gericht op het voorkomen of verminderen van obesitas en overgewicht. 2. inzicht geven in de effecten, kosten en werkzame elementen van deze interventies en programma’s. 3. het testen van een innovatieve methode om te voorspellen welke werkzame elementen effectief zijn voor welke subpopulatie. De voorstudie bestaat uit vier stappen: STAP 1. Inventarisatie van interventies en programma’s gericht op preventie van overgewicht en obesitas De volgende activiteiten worden uitgevoerd: 1. Inventarisatie van interventies en programma’s uit onderzoek en praktijk 2. Vaststellen in hoeverre de interventies en programma’s zich richten op een integrale aanpak (een combinatie van persoon, omgeving, context). Stap 1 resulteert in een toegankelijk overzicht van en laat zien in welke mate de interventies en programma’s een integrale aanpak hebben. STAP 2. Het ordenen en evalueren van kwantitatieve en kwalitatieve informatie over integrale interventies De volgende activiteiten worden uitgevoerd: 1. Vaststellen van effectiviteit, kosten en werkzame elementen voor iedere interventie en programma 2. Met interventie-aanbieders en praktijkpartners werkzame elementen en de optimale implementatiestrategie bepalen 3. Kritische analyse van effectiviteit, kosten, en werkzame elementen 4. Overzicht van geschikte effectieve interventies voor diverse doelgroepen Het resultaat van stap 2 is een overzicht van de effectiviteit, kosten en werkzame elementen van de interventies, ook voor hoog-risicogroepen. Dit overzicht bestaat uit samenhangende factsheets die prioriteiten en keuzes in interventie aanbod ondersteunen. STAP 3. Het testen van de haalbaarheid van een innovatieve methode om interventie-effecten te schatten voor verschillende subgroepen De volgende activiteiten worden uitgevoerd: 1. het identificeren van beschikbare gegevens uit bestaande interventies en programma’s voor toekomstig onderzoek. 2. ‘proof of concept’ van de innovatieve methode bij een bestaande dataset van 17 interventies (ZonMw project 531001411) voor een kwantitatieve bepaling van effectiviteit naar werkzame elementen en doelgroepen. Stap 3 resulteert in kennis over beschikbare gegevens voor vervolgonderzoek in Fase 2, en biedt inzicht in de haalbaarheid voor het voorspellen van interventie effecten voor subgroepen adhv een innovatieve statistische methode. STAP 4. SLOTBIJEENKOMST EN RAPPORTAGE MET HANDVATTEN VOOR FASE 2 De volgende activiteiten worden uitgevoerd: 1. Slotbijeenkomst met stakeholders 2. Eindrapportage met aanbevelingen voor fase 2 3. Factsheets De rapportage geeft vanuit onderzoek en praktijk antwoord op de doelstellingen uit dit voorstel én laat zien welke de kennishiaten zitten om overgewicht en obesitas te voorkomen en te verminderen binnen een integrale aanpak, ook voor hoog-risicogroepen. AANBEVELINGEN VOOR FASE 2 Het consortium formuleert in deze voorstudie concrete onderzoeksvragen en methoden voor fase 2, en biedt inzicht in reeds beschikbare data om deze onderzoeksvragen te beantwoorden. Daarmee biedt deze voorstudie de juiste ingrediënten om de integrale aanpak van overgewicht- en obesitaspreventie bij volwassenen een stap verder te brengen. CONSORTIUM Het consortium bestaat uit wetenschap (Erasmus MC, Amsterdam UMC (VUmc en AMC), implementatie (Kenniscentrum Sport, Veldacademie) en praktijk (Gezonde Leefstijl Company, en Philogirl). Daarmee heeft het consortium een uitstekende expertise op het gebied van onderzoek en praktijk over effectiviteit en implementatie van interventies gericht op beweging, voeding en overgewicht en obesitas, en over interventies onder volwassenen met een lage SEP en/of niet-Westerse achtergrond.

Kenmerken

Projectnummer:
555002005
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2019
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. K.M. Oude Hengel
Verantwoordelijke organisatie:
Erasmus MC