Consortium Werkzame Elementen ter Bevordering van een gezond gewicht bij Jeugd (WEB-Jeugd)

Hoewel in Nederland de prevalentie van overgewicht / obesitas bij kinderen lijkt te stabiliseren rond de 12 %, is de prevalentie de laatste jaren onverminderd hoog gebleven in groepen met een lagere sociaaleconomische positie (SEP) en kinderen met een niet- Nederlandse achtergrond. De verschillen in percentages worden grotendeels veroorzaakt door een hogere blootstelling van groepen met een lage SEP aan ongunstige omstandigheden in de sociale en fysieke omgeving. Wereldwijd is er consensus dat de integrale multi-sectorale preventieve aanpak belangrijk is in de aanpak van overgewicht, hierin worden alle veroorzakende factoren geïdentificeerd en in samenhang aangepakt. Een dergelijke benadering houdt rekening met het complexe karakter van gewichtsontwikkeling dat wordt beïnvloed door een breed scala aan determinanten op meerdere sociaal-ecologische niveaus. Bovendien blijkt dat een dergelijke integrale aanpak veelbelovend is in het bereiken van moeilijk bereikbare groepen, zoals die met een lage SES. Voor professionals kan het lastig zijn om met standaardinterventies dit maatwerk te leveren, daarbij sluiten interventies niet altijd naadloos aan bij de lokale context, waarin gezien de complexiteit van het overgewichtprobleem zoveel factoren een rol spelen. Om deze redenen worden de erkende interventies, maar ook de goed onderbouwde interventies vaak tijdens de uitvoering in de dagelijkse praktijk door de professionals aangepast. Het is vaak onduidelijk welke onderdelen essentieel zijn om de effectiviteit te behouden. Vanuit de praktijk is er behoefte aan inzicht in de werkzame elementen van interventies zodat zij op basis hiervan maatwerk naar de doelgroep en/of setting kunnen aanbieden. Een interventie kan worden gezien als een pakket van elementen die kunnen worden opgedeeld in algemeen werkzame factoren (generieke werkzame elementen) en specifiek werkzame elementen die ervoor zorgen dat die specifieke interventie de gewenste uitwerking heeft (RIVM CGL definitie). Het WEB-Jeugd consortium (Werkzame Elementen ter Bevordering van een gezond gewicht bij Jeugd) richt zich op het identificeren van de werkzame elementen van de interventies in de databank Gezond en Actief Leven van het RIVM: de thema’s overgewicht, gezonde voeding en meer bewegen onder de doelgroep 0-18 jaar. We starten de voorstudie met het bereiken van consensus over de relevante interventies (zie het plan van aanpak). We ronden de voorstudie af met het vaststellen van de kaders voor het onderzoek in fase 2. Het doel van de Voorstudie is kennisontwikkeling over de werkzame elementen van interventies op het thema preventie van overgewicht bij jeugd, waar de praktijk behoefte aan heeft. Dit doen we in drie deelstudies, waarbij aandacht is voor de effecten en ervaringen in specifieke doelgroepen: migrantengroepen en mensen met een lage SES: 1.Het geven van een up-to-date, actueel, overzicht van de effectiviteit, gebruik, kosten, financiering en ervaring (professionals, ouders, jeugd) van de interventies in de RIVM Gezond Leven databank op de thema’s overgewicht, gezonde voeding en meer bewegen voor de doelgroep 0-18 jaar. 2. Vaststellen wat van de interventies voor de thema’s overgewicht, gezonde voeding en meer bewegen onder de doelgroep 0-18 jaar de werkzame elementen en gemeenschappelijke elementen zijn door vast te stellen wat, wanneer het beste, bij wie en door wie ingezet kan worden, en hiermee een effectiviteitsslag te maken. 3. Kaders voor vervolgonderzoek in fase 2 vaststellen: meer kennis verkrijgen over wat, en wanneer het beste, bij wie en door wie ingezet kan worden, zo mogelijk met lagere kosten. Het WEB-Jeugd consortium (zie bijlage) vertegenwoordigt de gebruikers (en niet zo zeer de ontwikkelaars) van de interventies, en heeft nauw contact met de eindgebruikers (ouders, jeugd) en de intermediairs (professionals, onderwijs, opvang, welzijn). Dit o.a. vanwege de inbedding van de partners in bestaande samenwerkingsverbanden en academische werkplaatsen publieke gezondheid en jeugd. Via deze samenwerking heeft het consortium ook mogelijkheden tot en voorkeur voor het gebruik van bestaande data in de voorstudie en het vervolgonderzoek. Het WEB-Jeugd consortium heeft aantoonbare expertise op preventie van overgewicht (via o.a het Consortium Integrale Aanpak Overgewicht (CIAO) en de ontwikkeling, implementatie en/of evaluatie van diverse interventies die in de interventiedatabase ‘Gezond en Actief leven’ zijn opgenomen) en werkzame elementen (Consortium Integrale Kennisbevordering Effectiviteit Opvoedonzekerheid-interventies (CIKEO)).