Mobiele menu

Ontwikkeling Verpleegkundige Richtlijn Onvrijwillige zorg

Projectomschrijving

Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten in de ouderenzorg (zowel intra- als extramuraal), geestelijke gezondheidszorg en verstandelijk gehandicaptenzorg passen vrijwel dagelijks onvrijwillige zorg toe. De roep om de inzet van onvrijwillige zorg te voorkomen neemt toe, maar praktische handvatten met aanbevelingen zijn er nog niet. Daarom is er vanuit de praktijk behoefte aan een eenduidige richtlijn waarin de verpleegkundige beroepsgroepen handvatten krijgen voor voorkomen en reduceren van de inzet van onvrijwillige zorg om zodoende de hoogste kwaliteit van zorg te leveren.

Doel

Primaire doelstelling van de te ontwikkelen generieke 'verpleegkundige richtlijn onvrijwillige zorg' in de langdurige zorg, is het ondersteunen van verpleegkundige beroepsgroepen (desgewenst in multidisciplinair overleg) bij het kiezen van de juiste zorg en interventies rondom de toepassing van onvrijwillige zorg. Zij worden met name ondersteund in de inzet van passende (preventieve) interventies om de toepassing van onvrijwillige te voorkomen en te reduceren.

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

De dagelijkse zorg voor mensen die langdurige zorg nodig hebben is complex. Het is voor professionele zorgverleners en mantelzorgers een grote uitdaging om op het juiste moment de juiste en gewenste zorg te bieden, waarbij ze rekening houden met veranderingen in het gedrag van cliënten of naasten. Voor mensen met dementie (ouderenzorg), mensen met een verstandelijke beperking (verstandelijke gehandicapten zorg) of mensen met een psychiatrische aandoening (GGZ) kan het soms lastig zijn om aan te geven wat zij precies willen en wensen. Dit kan leiden tot onbegrepen gedrag, met als gevolg uitingen van frustratie en/of agressie bij zowel zorgontvangers als professionele zorgverleners en/of mantelzorgers. In dit soort situaties kan het lastig zijn om te beslissen wat de juiste zorg is en wordt er gekozen voor de “snelle oplossing”, bijvoorbeeld het toepassen van vrijheidsbeperking. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hanteert als definitie: alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken, zoals: De nieuwe wet Zorg en Dwang spreekt niet meer over vrijheidsbeperking, maar over onvrijwillige zorg. Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten spelen een essentiële rol in het terugdringen van onvrijwillige zorg. Zij zijn vaak degenen die onvrijwillige zorg indiceren en toepassen. Onvrijwillige zorg kan bewoners, cliënten en patiënten onnodige schade berokkenen. Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten in de ouderenzorg (zowel intra- als extranuraal), geestelijke gezondheidszorg en verstandelijk gehandicaptenzorg passen vrijwel dagelijks onvrijwillige zorg toe. In het dagelijks werk van verpleegkundigen en verzorgenden worden dilemma’s rond het wel of niet toepassen van onvrijwillige zorg als bovengemiddeld lastig ervaren. Verpleegkundige beroepsgroepen ervaren knelpunten rondom de inzet van onvrijwillige zorg binnen de langdurige zorg. Zo vinden de beroepsgroepen het lastig om te bepalen wanneer het toepassen van onvrijwillige zorg al dan niet veroorloofd is, welke alternatieven bewezen effectief zijn en welke vormen van vrijheidsbeperking de minste schade toebrengen. De roep om de inzet van onvrijwillige zorg te voorkomen neemt toe, maar praktische handvatten met aanbevelingen zijn er nog niet. Daarom is er vanuit de praktijk behoefte aan een eenduidige richtlijn waarin de verpleegkundige beroepsgroepen handvatten krijgen voor voorkomen en reduceren van de inzet van onvrijwillige zorg om zodoende de hoogste kwaliteit van zorg te leveren. Primaire doelstelling van de te ontwikkelen generieke “verpleegkundige richtlijn onvrijwillige zorg" in de langdurige zorg, is het ondersteunen van verpleegkundige beroepsgroepen (desgewenst in multidisciplinair overleg) bij het kiezen van de juiste zorg en interventies rondom de toepassing van onvrijwillige zorg. Zij worden met name ondersteund in de inzet van passende (preventieve) interventies om de toepassing van onvrijwillige te voorkomen en te reduceren. In de te ontwikkelen verpleegkundige richtlijn onvrijwillige zorg staan handvatten en adviezen over hoe om te gaan met onvrijwillige zorg en de toepassing van onvrijwillige zorg te voorkomen en te verminderen. De richtlijn en de daarin opgenomen adviezen worden tot stand gebracht met behulp van de AQUA methodiek. In deze methode wordt in de voorbereidingsfase een werkgroep en meeleesgroep geïnstalleerd die bestaat uit verpleegkundigen, verzorgende verpleegkundig specialisten, cliëntvertegenwoordigers, ervaringsdeskundigen en andere experts. De werkgroep bestaat naast leden van de projecgroep uit 6 gemandateerde verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten uit de ouderenzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en GGZ. Daarnaast worden 3 gemandateerde cliëntvertegenwoordigers en/of ervaringsdeskundigen cliënten vanuit Burgerkracht Limburg afgevaardigd. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met Patiëntenfederatie Nederland. Om het multidisciplinaire karakter van de werkgroep te waarborgen, wordt een fysiotherapeut (KNGF), ergotherapeut (Ergotherapie Nederland), Psycholoog (N|IP) en arts afgevaardigd. Gedurende de voorbereidingsfase wordt een breed draagvlak bewerkstelligd dat nodig is voor de ontwikkeling en implementatie van de richtlijn. In de ontwikkelfase worden door de werkgroep, aan de hand van een knelpuntanalyse (o.a. literatuurstudie en wereld café), knelpunten en vragen opgesteld die het uitgangspunt vormen voor de inhoud van de te ontwikkelen richtlijn. De uitgangsvragen worden vervolgens uitgewerkt in een stapsgewijze aanpak. De ontwikkelfase zal resulteren in een conceptversie van de verpleegkundige richtlijn onvrijwillige zorg, die in de laatste afrondende fase wordt voorgelegd aan betrokken stakeholders (commentaarronde) en gelijktijdig getoetst wordt tijdens een proefimplementatie, alvorens deze wordt geautoriseerd.

Kenmerken

Projectnummer:
516004026
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2024
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. M.H.C. Bleijlevens
Verantwoordelijke organisatie:
Maastricht University
Afbeelding

Kwaliteitsverbetering in de V&V

Kwaliteitsinstrumenten ondersteunen zorgprofessionals en de patiënt en diens naasten om de juiste zorgoptie te kiezen. Daarom ondersteunen we de ontwikkeling, implementatie, evaluatie en herziening van kwaliteitsinstrumenten voor de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroepen.