In gesprek met de burger - NPZ Almere
Projectomschrijving
Het Netwerk Palliatieve Zorg Almere (NPZ Almere) is 1 van de 12 netwerken die meewerken aan het landelijke project ‘In gesprek met de burger’. In NPZ Almere organiseerden huisartsen(praktijken) voor oudere mensen uit hun praktijk of gezondheidscentrum een pilot over het effect van voorlichtingsbijeenkomsten over levenseindevraagstukken. We besloten om dit grondiger en uitgebreider te onderzoeken.
Doel
We willen bijdragen aan publieksbewustwording over mogelijkheden en onmogelijkheden van palliatieve zorg en behandeling in de laatste fase van het leven in de regio. We organiseerden 12 informatiebijeenkomsten binnen de interventieperiode van ons project met 20-40 mensen per bijeenkomst en hoopten op een positieve evaluatie van de meerderheid van de deelnemers. Na afloop van de interventieperiode ontwikkelen we een implementatie- en borgingsplan en startten we hiermee vanaf mei 2022.
Aanpak/werkwijze
In Almere tekenden de Vrijwilligers- en Mantelzorg Centrale Almere (VMCA) en Zorggroep Almere (ZGA) in op dit project. De VMCA en huisartsen van ZGA organiseerden informatieavonden voor hun mantelzorgers en mensen van 75 jaar en ouder. Voor de bijeenkomsten gebruikten wel de interventiematerialen (presentatie, format en het draaiboek), die het landelijk onderzoeksproject doorontwikkelt.
Samenwerkingspartners
We werkten samen met Netwerk palliatieve zorg Almere, Zorggroep Almere, Vrijwilligers en Mantelzorg Centrale Almere (VMCA) en Amsterdam UMC.
Resultaten
De mantelzorgers en ouderen bezochten de bijeenkomsten redelijk tot goed. De in het begin wat tegenvallende opkomst had met de coronapandemie te maken. Mensen waren enthousiast; de bijeenkomsten voorzagen duidelijk in een behoefte. Met dat mensen zich meer bewust zijn van wat er rond het levenseinde wel en niet meer mogelijk en zinvol is, zijn zij beter in staat hier een persoonlijke keuze in te maken. De hoop is dat hun sterfbed meer verloopt zoals zij zich dat voor ogen hadden. Als hulpverleners beter weten wat mensen wel en niet meer willen, kunnen zij daar in hun behandeling/ begeleiding beter rekening mee houden. Dit draagt bij aan een betere stervensfase, meer passende bij degene die zal komen te overlijden.
Vervolg
De VMCA kijkt afhankelijk van subsidie en personele mogelijkheden naar mogelijkheden tot borging van het project. Verder volgen mogelijk alsnog ook vrijwilligers de bijeenkomsten en/of we breiden de samenwerking uit met externe betrokkenen. Voor de ZGA blijven de kaderhuisartsen palliatieve zorg voorlichtingsbijeenkomsten over levenseindevraagstukken onder de aandacht brengen van beleidsmakers, collega medisch managers van gezondheidscentra, collega huisartsen en praktijkondersteuners somatiek.
ZonMw en publieksinformatiebijeenkomsten
Voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten is een goede kwaliteit van leven belangrijk. Dat betekent dat zij zorg en ondersteuning krijgen op lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel vlak, die aansluit op hun wensen en behoeften. Met ons programma Palliantie investeren we daarom in kennisontwikkeling in de palliatieve zorg. Om bestaande interventies in de palliatieve zorg in de praktijk te brengen, financieren we een aantal projecten waarin de Netwerken Palliatieve Zorg een te onderzoeken interventie in organisaties binnen het netwerk implementeren. Dit project is daar 1 van.
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
Samenvatting In gesprek met de burger NPZ Almere Het is belangrijk dat mensen, ook nog voordat ze ziek zijn, worden gestimuleerd om over hun eigen levenseinde na te denken. Hiervoor is het wel nodig dat zij bewust zijn van de (on)mogelijkheden van palliatieve zorg en behandeling aan het levenseinde. Hiervoor bestaan verschillende interventies. In het consortium palliatieve zorg Noord-Holland en Flevoland is er ervaring met het organiseren van publieksinformatiebijeenkomsten over palliatieve zorg en wensen rond het levenseinde. Hiervoor nodigen huisartsen hun oudere patiënten (75 jaar en ouder) uit. Deze bijeenkomsten zijn geëvalueerd en blijken in een behoefte te voorzien en te leiden tot vaker denken en spreken (met naasten en arts) over wensen rond de laatste levensfase. In verschillende andere netwerken wordt bewustwording over palliatieve zorg gestimuleerd in bijeenkomsten zoals Cafés Doodgewoon of via maatschappelijk werk. Deze zijn bij ons weten nog niet (wetenschappelijk) geëvalueerd. We willen de publieksinformatiebijeenkomsten (in de huisartspraktijk) aanpassen voor gebruik in andere settings. Vervolgens willen we beide varianten (wel / niet via de huisarts) implementeren en evalueren. Hierbij willen we nagaan in hoeverre de informatiebijeenkomsten bijdragen aan bewustwording over palliatieve zorg (kennis en houding) en of het uitmaakt of de eigen huisarts bij de informatiebijeenkomst betrokken is. Ook willen we met behulp van een procesevaluatie strategieën voor implementatie en borging versterken. De (doorontwikkelde) interventiematerialen en implementatieplan zullen ook na afloop van het project vrij beschikbaar zijn voor gebruik in de praktijk. Het netwerk palliatieve zorg Almere hanteert het kwaliteitskader palliatieve zorg voor het bepalen wat goede palliatieve zorg is. In het kwaliteitskader staat het ervoor zorgen dat patiënten en hun naasten eigen regie kunnen voeren centraal. Om dit te faciliteren zijn de informatiebijeenkomsten van het project in gesprek met de burger een methode waarvan wij goede ervaringen hebben. Binnen het netwerk bleken behalve de huisartsengroep van Zorggroep Almere ook de VMCA (Vrijwilligers en Mantelzorg Centrale Almere), geïnteresseerd in deelname aan het project. Zorggroep Almere (ZGA) wil de huisartspraktijken, die nog geen voorlichtingsavond georganiseerd hebben in de gelegenheid stellen deze te organiseren Daarnaast zouden de huisartsenpraktijken die al een bijeenkomst georganiseerd hebben deze willen herhalen. Zij hebben al gemerkt dat deze bijeenkomsten een laagdrempelige manier zijn om in gesprek te komen met patiënten over de laatste levensfase. Daarnaast wil de VMCA graag informatiebijeenkomsten organiseren. De VMCA is het expertisecentrum voor vrijwilligers(werk) en mantelzorg in Almere. Daarnaast zouden we graag de vrijwilligers, die betrokken zijn bij bezoeken aan ouderen (ook bij andere organisaties dan de VMCA), bewust maken en ook informatiebijeenkomsten voor hen organiseren. Zij zijn burger en hebben een extra rol in het bespreekbaar maken van keuzes en dilemma’s rond het levenseinde. Wij zijn erg nieuwsgierig welke overeenkomsten en verschillen er zijn in beide varianten (via de huisartsenpraktijk of niet).