Zinvol samenwerken in de thuissituatie;Profilering, inbedding en borging van multidisciplinaire geestelijke verzorging
Projectomschrijving
Geestelijke verzorging in de thuissituatie moet voor de cliënt/patiënt beter toegankelijk worden en aansluiten bij zijn of haar persoonlijke behoeften. De patiënt moet weten waar en bij wie hij/zij terecht kan met zijn zingevingsvraag en zelf deze zorg kunnen inschakelen (eigen regie). Dit vraagt onder andere om relevante, duidelijke en toegankelijke informatie over geestelijke verzorging. Vanuit het perspectief van de zorg- en hulpverlener is het van belang dat deze competent is om de zingevingsvraag te herkennen en verder te verkennen en de cliënt/patiënt daarbij te ondersteunen en/of deze te verwijzen. Het vraagt ook om afstemming tussen zorgverleners in de eerste lijn.
Doel
Het doel van ons actieonderzoek was ‘Het zodanig vorm en inhoud geven aan geestelijke verzorging voor mensen thuis dat deze voor de patiënt/cliënt zichtbaar, bereikbaar en toegankelijk is. En dat deze zorg zodanig is ingebed en geborgd in de bestaande werkprocessen en de werkwijze van professionals in zorg en welzijn en vrijwilligers, dat patiënten/cliënten dit als helpend en ondersteunend ervaren.’
Aanpak/werkwijze
We gebruikten de methode actieonderzoek en verzamelden data vanuit het perspectief van de patiënt/cliënt en het perspectief van de professionals. Huisartsen, praktijkondersteuners, wijkverpleegkundigen, sociaal werkers en geestelijk verzorgers participeerden in focusgroepen en werksessies. Andere functionarissen konden aansluiten. We volgden burgers, patiënten en naasten als zij geestelijke verzorging ontvingen.
Resultaten
Aan het eind van het project weten we nu dat als deze professionals elkaar leren kennen en samen een netwerk gaan vormen, ze beter herkennen welke mensen deze zorg nodig hebben, hoe ze het beste met deze mensen in gesprek kunnen gaan en wanneer ook andere professionals kunnen helpen.
- Gebruik woorden die iedereen begrijpt, deze zorg is voor iedereen beschikbaar!
- Er is al heel veel ontwikkeld wat professionals kunnen gebruiken, zoals goede vragen om te stellen aan burgers en handige folders om mee te geven.
- Maak de samenwerking zo praktisch mogelijk, bespreek regelmatig moeilijke of verdrietige situaties (uiteraard met oog voor privacy), zodat je ook hulp van elkaar krijgt en soms naar iemand kunt doorverwijzen.
- Leer elkaar kennen, in een wijk werken vaak dezelfde professionals die allemaal met dezelfde burgers contact hebben. Als je elkaar kent, kun je elkaar ook makkelijker vertrouwen met gevoelige situaties.
- De mensen die deze zorg het meest nodig hebben, zijn vaak ook het moeilijkste te bereiken. Zorg ervoor dat je juist deze mensen in beeld krijgt.
Om ervoor te zorgen dat meer professionals weten hoe ze dit het beste kunnen doen is een
rapportage geschreven (bekijk deze hieronder bij Producten), maar is er ook een b-learning ontwikkeld, die iedereen die al deze handige conclusies ook wil toepassen in zijn eigen wijk of gemeente kan doorlopen. Zo vinden we niet steeds opnieuw het wiel uit!
Vervolg
Het project Zin in Interprofessionele Samenwerking is een vervolg op dit project.
‘Persoonlijk contact tussen professionals blijkt een belangrijke sleutel voor goede samenwerking en onderlinge afstemming.’
Hoe kunnen geestelijk verzorgers, sociaal werkers en vrijwilligers in het sociaal domein optimaal samenwerken aan herkenning en ondersteuning van zingevingsvragen?
Producten
Auteur: A. Damsma
Auteur: A. Damsma en A. Zandbergen
Auteur: Danielle Vissers, Projectleider ZinvolThuis Delft e.o.
Link: https://www.youtube.com/watch?v=JUhRzAwYUe4&feature=youtu.be&ab_channel=ZEL
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
In dit actieonderzoek gaan professionals in zorg en welzijn op zoek naar een gezamenlijke werkwijze voor geestelijke verzorging aan patiënten en cliënten in de thuissituatie. Onder leiding van een projectleider en de actieonderzoeker gaan professionals op zoek naar een aanpak waarmee geestelijke verzorging een vanzelfsprekend onderdeel kan worden van hun werk en goede afstemming plaatsvindt in de onderlinge samenwerking. Deze vorm van zorg moet beschikbaar en bereikbaar zijn en de patiënt en/of cliënt ondersteunen. Het gaat daarbij om de rol professionals in zorg en welzijn zoals de huisarts, de praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk (POH), de wijkverpleegkundige, de sociaal werker en specialisten zoals de geestelijk verzorger. Eventueel worden ook vrijwilligers betrokken. In het actieonderzoek gaan deze professionals samen op zoek naar een aanpak die werkt in de praktijk (contextueel en participatief). Zorg- en hulpverleners en patiënten en cliënten zullen bij de uitvoering gevolgd worden. In dit actieonderzoek werkt de actieonderzoeker samen met professionals in zes zogenaamde wijknetwerken in drie regio’s (Noord West Veluwe, Haaglanden en Delft en omstreken). Onder leiding van een regionale projectleider wordt binnen de wijknetwerken gewerkt aan inbedding en borging van geestelijke verzorging. Het actieonderzoek wordt vorm en inhoud gegeven aan de hand van de volgende fasen van actieonderzoek: oriëntatiefase, ontwerpfase, actiefase en evaluatiefase, waarbij na de eerste cyclus de cyclus herhaald wordt (cyclisch karakter van het onderzoek). Input en ervaringen vanuit de netwerken vormen de basis voor de uit te voeren vervolgacties. Bij de uitvoering daarvan wordt (zo nodig) gebruikt gemaakt van bestaande tools/instrumenten/methodieken over zingeving en een e-learning over zingeving. Binnen de netwerken wordt gewerkt met een flexibele overlegstructuur, die vorm en inhoud wordt gegeven op basis van de binnen het netwerk aangegeven wensen en afspraken. Indicatoren voor de evaluatiefase in het actieonderzoek worden afgeleid uit de Richtlijn Zingeving/Spiritualiteit voor de palliatieve zorg Versie 2.0 en Dimensie 6 over de spirituele dimensie uit het Kwaliteitskader voor palliatieve zorg. Dit zijn de tot nu toe beschikbare kwaliteitskaders over geestelijke verzorging/ aandacht voor zingeving. Dit actieonderzoek richt zich overigens op de brede doelgroep van volwassenen patiënten en cliënten in de thuissituatie. Afstemming van het actieonderzoek vindt plaats in een projectgroep waarin naast de actieonderzoeker de regionale projectleiders zitting hebben. Daarnaast worden ontwerpen voor advies voorgelegd aan een klankbordgroep. In het onderzoek worden data verzameld bij de professionals in vorm van focusgroepen en bij patiënten door middel van interviews. Gedurende de uitvoering van de acties vindt doorlopend evaluatie plaats met deelnemende professionals en binnen de projectgroep. De opbrengst van het onderzoek is dat binnen de wijknetwerken geestelijke verzorging voor patiënten en cliënten bereikbaar en ondersteunend is en dat professionals in hun multidisciplinaire samenwerkingsverband(en) deze zorg adequaat afstemmen. De opbrengsten zullen daarnaast als voorbeeld dienen voor andere wijknetwerken in Nederland. Kennis uit het project zal daarvoor in kennisbijeenkomsten op een toegankelijke manier worden gedeeld.