ZonMw tijdlijn Onderwijs

Praktische tools voor hulp bij palliatieve zorg

Wed, 26 Oct 2022 16:34:47 +0200

Op zoek naar praktische hulpmiddelen die ondersteunen in het geven van goede palliatieve zorg? In dit boekje staat een selectie van hulpmiddelen uit Palliantieprojecten die zorgverleners in hun dagelijkse werk kunnen gebruiken. Denk aan hulp bij palliatieve zorg aan mensen met een verstandelijke beperking, het op tijd herkennen van de laatste levensfase of omgaan met ethische dilemma’s. Download het boekje hier.

Kennis uit onderzoek naar de praktijk brengen

Tue, 12 Jul 2022 10:00:00 +0200

Om kennis uit onderzoek effectief naar de praktijk te brengen, organiseerden 6 Consortia Palliatieve Zorg een aantal regionale kennismarkten. Zo ontvingen (zorg)professionals, directie en opleidings- en kwaliteitsfunctionarissen nieuwe kennis en hulpmiddelen om de palliatieve zorg te verbeteren. Lees in dit verslag wat er op deze kennismarkten aan bod kwam.

Hulpmiddelen palliatieve zorg nu op 1 plek beschikbaar

Wed, 16 Mar 2022 13:00:00 +0100

Op Palliaweb staan hulpmiddelen voor en door zorgverleners, beleidsmakers en andere professionals die werken in de palliatieve zorg. Door te filteren op uw beroepsgroep, met welk onderwerp u precies aan de slag wilt en/of de specifieke doelgroep of aandoening waarmee u werkt, vindt u gemakkelijk het hulpmiddel dat u in uw dagelijkse praktijk kunt gebruiken.

Wat is er allemaal te vinden?

Het aanbod is enorm: van gesprekswijzers en handreikingen tot illustraties, infographics, keuzehulpen, websites, brochures, flyers, toolboxen, vragenlijsten, posters, profielen en zelfs een stripboek. De hulpmiddelen zijn voor zeer diverse doelgroepen, zoals ouderen, kinderen of mensen met dementie.

Zo kunt u er terecht als u vragen heeft als:

Hoe herken ik een palliatieve patiënt?
Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar voor het voeren van een gesprek over proactieve zorgplanning?
Hoe werk ik samen met andere zorgverleners, mantelzorgers en naasten?
Hoe kan ik het gesprek aangaan over waarden, wensen en behoeften?
Hoe bespreek ik de kwaliteit van leven in de laatste levensmaanden?
Hoe ga ik om met morele twijfels?

Enthousiaste reacties uit het veld

De eerste zorgverleners en beleidsmakers reageren al enthousiast. Een strategisch adviseur: ‘Het is heel erg mooi, helder en gebruiksvriendelijk! Wat een goed idee om het zo weer te geven en te ordenen.’ Ook een verzorgende reageerde: ‘Ik ga dit hulpmiddelenoverzicht zeker gebruiken en het ook bij mijn collega’s promoten.’ Een internist-oncoloog vond het overzicht er ‘logisch en intuïtief’ uitzien.

Kwaliteit en bruikbaarheid

Het aanbod op Palliaweb is samen met zorgverleners en beleidsmakers opgezet en getoetst op kwaliteit en bruikbaarheid in het bieden van voldoende ondersteuning bij het verlenen van goede palliatieve zorg. Zo draagt dit overzicht concreet bij aan de kwaliteit van de palliatieve zorg in Nederland.

Help mee

Ken jij een hulpmiddel dat in dit overzicht ook een plek verdient? Meldt dit dan via lerenenpraktijk@iknl.nl.

ZonMw en het hulpmiddelenoverzicht op Palliaweb

Het digitale hulpmiddelenoverzicht is mede mogelijk gemaakt door ons programma Palliantie. Dit programma heeft veel bruikbare resultaten opgeleverd voor de verbetering van palliatieve zorg. Door die resultaten, samen met andere ontwikkelde kennis, inzichten en tools, voor de praktijk te bundelen en op 1 plek aan te bieden, maken we het voor professionals makkelijker om hulpmiddelen te kiezen die goed aansluiten op hun werk.

Meer aandacht voor palliatieve zorg in de geneeskundeopleiding

Thu, 27 Jan 2022 06:00:00 +0100

Hoe ondersteun je patiënten die niet meer beter kunnen worden, en hun naasten? In dit interview vertellen internist en consulent palliatieve zorg Marieke van den Brand en onderwijskundige Daniëlle Verstegen hoe ze werkten aan meer aandacht voor palliatieve zorg in het basiscurriculum, door samen te werken met de 8 universitair medische centra en een toolbox met onderwijsmaterialen te ontwikkelen.

Vervolgsubsidie voor goed onderwijs in palliatieve zorg

Thu, 04 Nov 2021 17:30:00 +0100

De 3 projecten zijn een vervolg van het afgeronde onderwijsproject Optimaliseren van onderwijs palliatieve zorg, ook wel O²PZ genoemd. Dat project richtte zich op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijsaanbod op het gebied van palliatieve zorg voor artsen, verpleegkundigen en verzorgenden, op alle niveaus: MBO 2, 3 en 4, HBO en WO (+). In dit project zijn al belangrijke stappen gezet, zoals de ontwikkeling van het onderwijsraamwerk palliatieve zorg, en het onderwijsplatform op Palliaweb.

Wat gaan de 3 projecten doen?

De 3 gehonoreerde projecten bouwen voort op wat al in het eerdere O2PZ-project is ontwikkeld. Ze zetten de volgende stappen in de verankering van palliatieve zorg in het onderwijs, door:

Het borgen van een landelijke, regionaal dekkende infrastructuur voor onderwijs palliatieve zorg
Het borgen van het onderwijs palliatieve zorg door verdere implementatie van het onderwijsraamwerk palliatieve zorg in opleidingen, de doorontwikkeling van het Onderwijsplatform en de verankering in de reguliere onderwijsinfrastructuur.
De ontwikkeling, implementatie en borging MANP, MPA en VVO
Doorontwikkelen en implementeren van het onderwijsraamwerk palliatieve zorg voor verpleegkundig specialisten (Master Advanced Nursing Practice, MANP), physician assistants (Master Physician Assistants, MPA) en de verpleegkundige vervolgopleidingen (VVO).
Doorontwikkeling en implementatie van het onderwijsraamwerk palliatieve zorg voor zorgverleners met specialistische kennis van palliatieve zorg
Beschrijven van eindtermen en competenties van specialisten in de palliatieve zorg in het onderwijsraamwerk palliatieve zorg, en de samenhang met eerder beschreven generalistische eindtermen en competenties.

Lees meer over deze projecten op de projectpagina Projecten vervolg onderwijs palliatieve zorg.

Programma Palliantie

De onderwijsprojecten financieren we vanuit ons programma Palliantie. Met het programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Dat betekent dat zij zorg en ondersteuning krijgen op lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel vlak, aansluitend op hun wensen en behoeften. We stimuleren verbetering in de palliatieve zorg door samen met partijen uit beleid, onderzoek, praktijk en het onderwijs te investeren in:

kennisontwikkeling
verdere professionalisering van de palliatieve zorg
kennisbenutting van datgene wat tot nu toe is ontwikkeld

Meer informatie

Nieuw onderwijsplatform voor verankering palliatieve zorg in zorgopleidingen

Fri, 16 Apr 2021 14:56:32 +0200

Op 15 april lanceerden PZNL en O²PZ het landelijke Onderwijsplatform Palliatieve Zorg. Daarmee wordt een belangrijke stap gezet in de richting van meer kennis van palliatieve zorg bij iedere zorgverlener – en uiteindelijk betere zorg voor de patiënt.

Handreiking voor implementeren Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0

Mon, 22 Mar 2021 09:00:00 +0100

Past palliatieve zorg in uw curriculum of opleidingsplan? En op welke manier? In deze handreiking vindt u kaders en handvatten die helpen bij antwoord op deze vragen. De handreiking is een bijlage bij het Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0 voor het WO+.

Oproep: presenteer uw scholing palliatieve zorg in de compleetste catalogus van Nederland

Thu, 18 Mar 2021 16:00:00 +0100

Bent u aanbieder van een bij-/nascholing in palliatieve zorg? Help dan mee om het compleetste overzicht van scholingen in de palliatieve zorg te maken en bied uw scholing kosteloos aan op het Onderwijsplatform Palliatieve Zorg via Palliaweb.

Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0 klaar

Tue, 10 Nov 2020 09:29:47 +0100

Hoe verbeter je het onderwijs over palliatieve zorg? Het project O2PZ ontwikkelde hier een hulpmiddel voor: het onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0. Het onderwijsraamwerk geeft een uitgebreide beschrijving over hoe goed onderwijs over palliatieve zorg eruitziet op het mbo, hbo en wo(+). Onderwijsmakers kunnen dit gebruiken als meetlat en aan de hand daarvan het bestaande onderwijs optimaliseren en aanscherpen.

Palliatieve zorg in Raamplan Artsopleiding 2020

Mon, 15 Jun 2020 15:56:00 +0200

Raamplan Artsopleiding 2020

De volgende tekst is opgenomen in het raamplan:

'In essentie willen wij een arts opleiden die competenties en medische kennis integraal kan aanwenden en die duurzaam en breed inzetbaar is, daar waar noodzakelijk. Deze arts is medisch deskundig op het gebied van preventie, diagnostiek en behandeling en begeleiding, blijft zich een leven lang verder ontwikkelen, werkt goed samen in netwerken, en bevordert de gezondheid en daaraan gerelateerde kwaliteit van leven van mensen, ook in de palliatieve fase, en aansluitend op de behoeften van zowel individuen als groepen mensen.'

Bekijk hier het volledige Raamplan Artsopleiding 2020.

Meer informatie

Digitale leerwerkplaats Zingeving nu online beschikbaar

Thu, 16 Apr 2020 12:28:01 +0200

De digitale leerwerkplaats 'Zingeving in de Palliatieve Zorg' is nu beschikbaar op Palliaweb. Het is een resultaat uit het gelijknamige parelproject 'Als niet alles is wat het lijkt: praten met naasten over zingeving en betekenisgeving'. De cursus met 12 modules is kosteloos te volgen. Ga nu naar de leerwerkplaats.

Annemie Courtens ontvangt Prijs Palliatieve zorg Limburg en Zuidoost-Brabant

Thu, 05 Dec 2019 14:26:00 +0100

Vanaf 1999 is verplegingswetenschapper Annemie Courtens coördinator van het Centrum voor Ontwikkeling Palliatieve Zorg, later Expertisecentrum Palliatieve zorg verbonden. Zij zette samen met prof.dr. Marieke van den Beuken het regionale consultatieteam palliatieve zorg op, coördineert bij- en nascholingen palliatieve zorg en is betrokken bij verschillende innovatieprojecten op dit gebied.

Juryrapport

In het juryrapport staat het volgende: 'Zij is verbinder tussen wetenschap, onderwijs en praktijk, maar ook tussen organisaties zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, hospices, consultatieteams, huisartsengroepen, onderwijsinstellingen, de universiteit en het IKNL. Zij wist muren te slechten en effectieve verbindingen tot stand te brengen.' Van haar vele activiteiten noemt de jury er twee:

Palliatieve zorg in basiscurricula

Haar projectleiderschap voor het Palliantieproject op het gebied van palliatieve zorg in de initiële opleidingen van verzorgenden en verpleegkundigen. Hierbij werden de competenties van beginnen verzorgenden en verpleegkundigen op het gebied van palliatieve zorg beschreven en werden op alle roc’s en hogescholen in de regio gewerkt aan de implementatie van palliatieve zorg in hun basiscurriculum.

Samenwerking netwerken palliatieve zorg

Als kwartiermaker van het Consortium Palliatieve zorg Limburg en Zuidoost-Brabant bracht ze de samenwerking tussen de netwerken palliatieve zorg, het IKNL en de onderwijsinstituten in de regio tot stand. In het kader van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg werden vanuit dit Consortium verschillende projecten ingediend en gehonoreerd door ZonMw.

Meer informatie

‘Palliatieve zorg leer je niet uit een boekje’

Thu, 21 Nov 2019 09:07:00 +0100

Hoe voer je een gesprek met een patiënt over de naderende dood? En wat kun je doen als mensen met zingevingsvragen zitten of angstig zijn? Met dit soort vragen worstelen verzorgenden en verpleegkundigen in opleiding. Dat bleek uit een enquête in een ZonMw-project dat onderwijs over palliatieve zorg wil inbedden in de initiële opleiding. Projectleider is Annemie Courtens, coördinator palliatieve zorg van het Maastricht UMC+ en van het Consortium Palliatieve Zorg Limburg en Zuidoost-Brabant. ‘We hebben niet alleen studenten bevraagd, maar ook professionals en zorgmanagers. Daaruit kwam een lijstje zaken die pas opgeleide verzorgenden en verpleegkundigen nog onvoldoende in huis hebben, van het hanteren van meetinstrumenten tot het beheersen van gespreksvoeringstechnieken.’

Eyeopener voor studenten

Nicole Bemelmans is docent verpleegkunde aan de Gilde Opleidingen in Roermond, een van de deelnemende mbo-scholen. ‘Veel studenten associeerden palliatieve zorg met de stervensfase. Het was een eyeopener voor ze dat het om veel meer gaat. En ze missen inderdaad handvatten voor een gesprek. Terwijl je in je eerste stage al geconfronteerd kunt worden met mensen in de palliatieve fase.’ Volgens Courtens is er een grote scholingsbehoefte, juist in de initiële opleiding. ’Als palliatieve zorg al aan de orde komt, is het vaak pas in het derde of vierde leerjaar. Daarbij komt dat docenten vaak al langere tijd geen praktijkervaring hebben opgedaan. Het ontbreekt op scholen dus vaak aan actuele kennis over deze zorg.’

‘Community of practice’

In het project hebben 7 opleidingen in Limburg en Zuid-Oost Brabant palliatieve zorg in hun basiscurriculum geïmplementeerd. Courtens: ‘Eerst hebben we vastgesteld welke competenties verpleegkundigen en verzorgenden moeten hebben en wat dat betekent voor hun opleiding. Daarvoor hebben we literatuuronderzoek gedaan, plus interviews met 50 docenten en zorgmanagers en 122 studenten. Patiënten en naasten hebben we gevraagd wat zij vinden dat een verzorgende of verpleegkundige moet kunnen.’ Docenten hadden zelf veel behoefte aan bij- en nascholing, zo bleek al snel. Daarom kwam er een scholing in 5 dagdelen voor docenten van mbo én hbo samen. Inmiddels is er in de regio een heuse ‘community of practice’ ontstaan, zegt Courtens. Daarin wisselen docenten, studenten, praktijkmensen en patiënten ervaringen en leermaterialen uit.

Studenten worden experts

Bemelmans: ‘Ik voelde me door het project gestimuleerd om vakdocenten op al onze locaties te betrekken. De inbreng van studenten was ook zeer waardevol. Door samen te bedenken wat belangrijk is, ontstaat meteen veel meer draagvlak voor de lessen. En ze ontwikkelen zich ook zelf tot experts. Een van de studenten in het project is op haar stageplek zelfs gevraagd om binnen de organisatie ambassadeur voor palliatieve zorg te worden.’ Courtens noemt de inbreng van studenten heel relevant voor de invulling van het curriculum. ‘Studenten vinden het fijn om interactief te werken en concreet te oefenen met gesprekken. En ze horen graag verhalen uit de praktijk. Vandaar dat we gastlessen laten verzorgen, bijvoorbeeld door consulenten palliatieve zorg of door patiënten zelf.’

Jezelf veilig voelen

Volgens Bemelmans is het in alle gevallen belangrijk dat studenten aandacht en tijd ervaren voor hun eigen verhaal. ‘Over palliatieve zorg praten raakt aan je persoonlijke leven. Dus het begint met jezelf veilig voelen.’ Courtens is er trots op dat het project heeft laten zien hoe je met een multidisciplinaire groep van studenten, docenten, patiënten en professionals onderwijs kunt vernieuwen. En dan zodanig dat het goed aansluit bij de concrete behoeften in de praktijk. Bemelmans kan het alleen maar beamen: ‘Dit is niet iets wat je uit een boekje haalt, je moet het leren in de praktijk.’

Drie gouden lessen voor docenten verpleegkunde aan mbo-/hbo-opleidingen

Begin vroeg in het curriculum met palliatieve zorg – liefst nog vóór de eerste stage – en bouw van hieruit een doorlopende leerlijn op. Bespreek na een stage de ervaringen met palliatieve zorg.
Besteed aandacht aan het werken met meetinstrumenten, gespreksvoering, zingevingsvragen, omgang met angst en boosheid, proactieve zorgplanning, gezamenlijke besluitvorming en de sociale kaart van de palliatieve zorg.
Maak gebruik van consulenten palliatieve zorg en patiënten, naasten en nabestaanden die gastlessen kunnen verzorgen.

Leermaterialen

Voor de docenten verzorging en verpleegkunde heeft het project een website met leermaterialen ontwikkeld: www.edupal.nl. Daarop staan o.a. tekstbronnen, video’s , animaties, casuïstiek en powerpoint-presentaties. Het meerjarige programma O2PZ (www.o2pz.nl) neemt de opgedane resultaten mee in een landelijk onderwijsaanbod voor alle zorgverleners in de palliatieve zorg.

Meer informatie

Dit artikel staat in de nieuwsbrief Palliatieve Zorg november 2019. Wilt u de nieuwsbrief ontvangen? Meld u dan aan

Parel voor zingeving in de palliatieve zorg

Fri, 15 Nov 2019 13:00:00 +0100

Op 15 november 2019 heeft prof. dr. An Reyners namens haar projectteam een ZonMw Parel uit handen van ZonMw directeur Henk Smid voor het project ‘Als niet alles is wat het lijkt’ in ontvangst genomen. Het project leert zorgverleners in de palliatieve zorg praten over zingeving met patiënten en hun naasten. De aanpak verbetert niet alleen de spirituele zorg in de palliatieve fase. Het verdiept ook de samenwerking binnen zorgteams.

Basiscompetenties palliatieve zorg voor verzorgenden en verpleegkundigen

Wed, 12 Sep 2018 15:17:31 +0200

Er werden hierbij verschillende methoden gebruikt: een literatuurstudie en documentenanalyse, interviews met experts, professionals uit het veld en docenten, een enquête onder studenten en interviews met patiënten en nabestaanden. Aan dit project hebben 7 scholen meegewerkt: de Fontyshogeschool in Eindhoven, het ROC Summacollege in Eindhoven, het ROC Ter Aa in Helmond, ROC Gildeopleidingen in Roermond, het ROC Arcuscollege in Heerlen, de Zuyd Hogeschool in Heerlen en het ROC Leeuwenborgh in Maastricht.

De omschreven competenties zijn samen met het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg (IKNL, 2017) richtinggevend voor het gebruik en ontwikkelen van leerinhoud en leermaterialen. De structuur en de wijze waarop deze inhoud wordt vormgegeven binnen de diverse opleidingen en scholen kan variëren. Aanbevolen wordt deze zo veel mogelijk te verweven in de bestaande curricula.

> Bekijk de publicatie

Meer informatie

Project 'De ontwikkeling, evaluatie en implementatie van onderwijs palliatieve zorg in de basiscurricula bachelor en mbo-verpleegkunde en verzorging in Limburg en Zuidoost-Brabant'