Mobiele menu

Tijdige herkenning van palliatieve zorgbehoeften bij patiënten met gevorderd chronisch hartfalen: I-HARP

Projectomschrijving

Het laatste decennium is steeds meer erkend dat personen met gevorderd hartfalen (ook wel chronisch hartfalen, CHF) belangrijke palliatieve zorgbehoeften hebben. Palliatieve interventies zijn ook effectief gebleken. Helaas is daarbij vaak te weinig aandacht voor het verlichten van symptoomlast, de beperkte kwaliteit van leven en behoeften aan gesprekken over de toekomst en het levenseinde.

Aanpak/werkwijze

We wilden een hulpmiddel voor zorgverleners ontwikkelen dat ondersteunt bij het tijdig signaleren en richting geven aan deze zorgbehoeften. Het project bestond uit 3 fasen:

  • fase 1: de ontwikkeling van het instrument I-HARP met behulp van kwalitatief onderzoek, een literatuurstudie en actieonderzoek
  • fase 2: de ontwikkeling van educatie rondom het instrument
  • fase 3: implementatie van het instrument

Resultaten

Zorgprofessionals hebben nu meer handvatten om tijdig palliatieve zorgbehoeften bij personen met gevorderd hartfalen te herkennen. Dit moet ertoe leiden dat de personen met gevorderd hartfalen en hun naasten tijdig palliatieve zorg ontvangen. Voor docenten zijn materialen over I-HARP beschikbaar om op te nemen in onderwijs over palliatieve zorg bij mensen met gevorderd hartfalen.

Het project leverde de volgende resultaten op:

  • een praktisch instrument I-HARP voor zorgverleners om palliatieve zorgbehoeften bij personen met gevorderd CHF tijdig te kunnen herkennen en hieraan tegemoet te komen
  • een e-learning en workshop om I-HARP effectief te kunnen gebruiken
  • implementatie van I-HARP en bijbehorende educatie

De gesprekswijzer I-HARP en de educatie staan op Palliaweb.

Afbeelding
Daisy en Jill foto's

In dit interview leggen projectleider en hoogleraar ouderengeneeskunde Daisy Janssen en verpleegkundig specialist in opleiding Jill Hamers meer uit over I-HARP. Jill gebruikte de gesprekstool al bij verschillende patiënten: 'Niet alleen wordt voor ons als verpleging veel helder, maar ook voor de mensen zelf.'

> Lees het interview

Producten

Titel: Tijdig signaleren van palliatieve zorgbehoeften bij hartfalen
Auteur: S. Ament
Titel: I-HARP in the routines of the healthcare professionals
Auteur: P. Eras
Link: https://palliatievezorg.mumc.nl/onderzoek/i-harp
Titel: Usefulness and feasability of E-learning
Auteur: Kirsten Geurtz
Titel: Caring for carers.
Auteur: L. Hameleers
Link: https://palliatievezorg.mumc.nl/onderzoek/i-harp
Titel: Tijdig signaleren
Auteur: S. Ament, D. Janssen, R. Willemsen
Titel: Palliatieve zorgbehoeften bij patiënten met hartfalen in een ziekenhuissetting, wat maakt dat deze wel of niet worden herkend?
Auteur: I. Couwenberg
Link: https://palliatievezorg.mumc.nl/onderzoek/i-harp
Titel: Characteristics for a tool for timely identification of palliative needs in heart failure: The views of Dutch patients, their families and healthcare professionals
Auteur: Janssen, Daisy JA, Ament, Stephanie MC, Boyne, Josiane, Schols, Jos MGA, Rocca, Hans-Peter Brunner-La, Maessen, José MC, van den Beuken-van Everdingen, Marieke HJ
Magazine: European Journal of Cardiovascular Nursing
Link: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1474515120918962
Titel: Hartfalen. Tijdig inventariseren van palliatieve zorgbehoeften
Auteur: S. Ament; J. Boyne; R. Willemsen; N. Usko-Lencer; Mw. van den Beuken; D. Janssen
Magazine: Pallium
Titel: Professionals guidance about palliative medicine in chronic heart failure
Auteur: Ament, S.M.C., van den Beuken-van Everdingen, M.H.J., Maessen, J.M.C., Boyne, J.J.J., Schols, J.M.G.A., Stoffers, H.E.J.H., Bellersen, L., Brunner-La Rocca, H.-P., Engels, Y.,and Janssen, D.J.A.
Magazine: BMJ Supportive & Palliative Care
Titel: Tools to help healthcare professionals recognize palliative care needs in patients with advanced heart failure
Auteur: Stephanie MC Ament, Inge ME Couwenberg, Josiane JJ Boyne, Jos Kleijnen, Henri EJH Stoffers, Marieke HJ van den Beuken, Yvonne Engels, Louise Bellersen and Daisy JA Janssen
Magazine: Palliative Medicine
Link: https://doi.org/10.1177/0269216320963941
Titel: What to consider when implementing a tool for timely recognition of palliative care needs in heart failure
Auteur: Stephanie M. C. Ament, Lisette M. van den Broek, Marieke H. J. van den Beuken-van Everdingen, Josiane J. J. Boyne, José M. C. Maessen, Sebastiaan C. A. M. Bekkers, Louise Bellersen, Hans-Peter Brunner-La Rocca, Yvonne Engels and Daisy J. A. Janssen
Magazine: BMC palliative care
Titel: Palliatieve zorgbehoeften bij gevorderd hartfalen
Auteur: Hester d’Engelbronner en Pien Eras, Alumni Maastricht University, Daisy Janssen, hoogleraar ouderengeneeskunde Maastricht University en Ciro, Horn, Judith Coolen-Essers, hartfalenverpleegkundige, Nicole Uszko-Lencer, cardioloog en Stephanie Ament, stafadviseur Persoonsgerichte Zorg, MUMC+
Magazine: Cordiaal
Link: https://www.nvhvv.nl/cordiaal
Titel: Tijdig signaleren van palliatieve zorgbehoeften bij gevorderd hartfalen
Auteur: Stephanie Ament, Josiane Boyne, Daisy Janssen, Nicole Uszko-Lencer
Magazine: Cordiaal
Titel: I-HARP
Auteur: Janssen en Ament
Titel: I-HARP in het ziekenhuis. Praktische tips voor implementatie
Auteur: Ament et al.
Link: https://palliatievezorg.mumc.nl/onderzoek/i-harp
Titel: I-HARP zakkaartje
Auteur: Ament, Janssen et al.
Link: https://palliatievezorg.mumc.nl/onderzoek/i-harp
Titel: Workshop herkennen palliatieve zorgbehoeften bij chronisch hartfalen: I-HARP
Auteur: Janssen et al.
Link: http://www.ciro-horn.nl/nl/agenda
Titel: I-HARP e-learning
Auteur: Janssen en Ament

Verslagen


Eindverslag

Aanleiding
Het laatste decennium is steeds meer erkend dat personen met gevorderd hartfalen belangrijke palliatieve zorgbehoeften hebben en palliatieve interventies zijn effectief gebleken. Helaas wordt vaak te weinig of te laat aandacht besteed aan palliatieve zorg bij mensen met hartfalen.

Onderzoek
Het doel van het ‘Identificeren van patiënten met HARtfalen met Palliatieve zorgbehoeften’ (I-HARP) project was om een hulpmiddel voor zorgverleners te ontwikkelen dat ondersteunt bij het tijdig signaleren van deze zorgbehoeften en richting te geven aan de zorg. Het project bestond uit drie fasen. Allereerst werd het instrument I-HARP ontwikkeld met behulp van kwalitatief onderzoek, een literatuurstudie en actieonderzoek (fase 1). Fase 2 bestond uit de ontwikkeling van de educatie en fase 3 was de implementatiefase.

Resultaten
Het project leverde de volgende resultaten op:
(1) een praktisch instrument (I-HARP) voor zorgverleners om palliatieve zorgbehoeften bij personen met gevorderd hartfalen tijdig te kunnen herkennen en hieraan tegemoet te komen;
(2) een e-learning en workshop om I-HARP effectief kunnen gebruiken;
(3) implementatie van I-HARP en de bijbehorende educatie

I-HARP en de educatie zijn geborgd op Palliaweb.

Impact
Zorgprofessionals hebben nu meer handvatten om tijdig palliatieve zorgbehoeften bij personen met gevorderd hartfalen te herkennen en bespreekbaar te maken. Dit moet ertoe leiden dat de personen met gevorderd hartfalen en hun naasten tijdig palliatieve zorg ontvangen. Voor docenten zijn materialen over I-HARP beschikbaar om op te nemen in onderwijs over palliatieve zorg bij mensen met gevorderd hartfalen.

Het I-HARP project, gestart in juni 2018, heeft als doel om een instrument te ontwikkelen voor zorgverleners om te helpen bij het tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften en het inzetten van passende palliatieve zorg bij mensen met hartfalen. We hebben in kaart gebracht welke instrumenten er al zijn en wat de succesfactoren en nadelen van deze instrumenten zijn. We gingen in gesprek met patiënten, naasten en zorgverleners over wat zij belangrijk hierbij vinden. Vervolgens werden de interviews uitgeschreven en geanalyseerd. Wij vonden dat behoefte is aan een instrument dat gebruikt wordt door zorgverleners en aandacht besteedt aan de zorgbehoeften van mensen met hartfalen èn hun naasten. Het instrument moet duidelijke taal gebruiken, maar niet te confronterend zijn. Het moet aandacht besteden aan complexe zorgbehoeften, maar niet te lang zijn.
Op basis van deze kennis hebben we een eerste versie van I-HARP ontwikkeld. Deze versie is beoordeeld door zorgverleners en patiënten, getest en aangepast. Op dit moment zijn we bezig met het ontwikkelen van een e-learning en workshop om I-HARP zo goed mogelijk te kunnen gebruiken.

Samenvatting van de aanvraag

Rationale: Chronisch hartfalen (CHF) is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit wereldwijd. Het laatste decennium is steeds meer erkend dat personen met gevorderd CHF belangrijke palliatieve zorgbehoeften hebben, waaronder een hoge symptoomlast, verminderde kwaliteit van leven, zorgafhankelijkheid en behoeften aan pro-actieve zorgplanning. De vroegtijdige inzet van palliatieve zorg en pro-actieve zorgplanning zijn effectief gebleken. Mede door de onzekere prognose wordt vaak onvoldoende tegemoet gekomen aan de palliatieve zorgbehoeften van patiënten met gevorderd CHF. Nederlandse studies hebben laten zien dat personen met gevorderd CHF (NYHA klasse III en IV) een hoge mate van symptoomlast ervaren waaraan vaak weinig aandacht wordt besteed, beperkte kwaliteit van leven hebben en onbeantwoorde behoeften aan communicatie over de toekomst en het levenseinde. Het eerder starten van palliatieve zorg, geïntegreerd ziektegerichte zorg, kan uitkomsten voor patiënten verbeteren.

Op dit moment is echter geen instrument beschikbaar voor zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor personen met gevorderd CHF waarmee tijdig palliatieve zorgbehoeften herkend kunnen worden. Ook bestaat er behoefte aan een instrument dat richting geeft aan de palliatieve zorg bij gevorderd CHF door middel van screening, nader assessment en geïntegreerde gepersonaliseerde zorg. Het huidige ontwikkel- en implementatieproject komt aan deze behoeften tegemoet.

Doelen:

  1. Het ontwikkelen van een praktisch instrument (‘I-HARP’ (Identificeren van patiënten met HARrtfalen met Palliatieve zorgbehoeften)) voor zorgverleners om palliatieve zorgbehoeften bij personen met gevorderd CHF (NYHA klasse III en IV) tijdig te kunnen herkennen en hieraan tegemoet te komen
  2. Het ontwikkelen van een training om I-HARP effectief kunnen gebruiken; (3) het implementeren van I-HARP en de training in de eerste lijn, tweede lijn en verpleeghuizen.

Het project bestaat uit 3 fasen. Allereerst ontwikkelen we het instrument I-HARP. Hiervoor gebruiken we verschillende methoden, waaronder literatuurstudie en kwalitatieve interviews met zorgverleners, patiënten met gevorderd CHF en naasten. We toetsen en optimaleren het instrument in de praktijk door een iteratief proces. In de tweede fase ontwikkelen we de I-HARP training voor zorgverleners. De I-HARP training bestaat uit een e-learning en modulaire trainingsbijeenkomsten. In de derde fase wordt I-HARP geïmplementeerd en worden de resultaten breder verspreid. Voor implementatie worden meerdere strategieën ingezet, waaronder informerende, educatieve, faciliterende en cliëntgerichte strategieën. Samenwerking:

Dit project ontwikkelen we in nauwe samenwerking met partijen uit onderzoek (Maastricht UMC+, Radboudumc, Maastricht University), onderwijs (Maastricht University, Maastricht UMC+ Academie, Radboudumc) en praktijk (Maastricht UMC+, Radboudumc, huisartsen en praktijkondersteuners, zorginstellingen). Patiëntenvertegenwoordigers zijn betrokken bij het initiatief en de uitwerking van het project, de inhoud van het project en de aansturing van het project. 

Het project levert I-HARP op: een instrument dat zorgverleners van patiënten met gevorderd CHF in de eerste lijn, tweede lijn en verpleeghuizen in staat stelt tijdig palliatieve zorgbehoeften te kunnen identificeren en richting geeft aan verder assessment, door de zorgverlener zelf in te zetten palliatieve interventies, verwijzingen naar andere disciplines, of verwijzingen naar gespecialiseerde palliatieve zorg. Daarnaast ontwikkelen we een training om het instrument optimaal te gebruiken. Deze eindproducten implementeren we minimaal binnen de 2 deelnemende consortia. I-HARP en de e-learning blijven kosteloos online beschikbaar en waar nodig geactualiseerd. De geaccrediteerde trainingsbijeenkomst bieden we na afloop van het project aan zorgorganisaties tegen een reële kostprijs.

Kenmerken

Projectnummer:
844001511
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2018
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. D.J.A. Janssen
Verantwoordelijke organisatie:
Maastricht University