Further development of PaTz as an instrument for improving palliative care in the primary care setting
Projectomschrijving
In een PaTz (palliatieve zorg thuis)-groep werken huisartsen, (wijk)verpleegkundigen lokaal samen, bijgestaan door een consulent palliatieve zorg. PaTz blijkt een belangrijke methode om palliatieve zorg thuis te verbeteren, omdat het onder andere de communicatie en samenwerking tussen zorgverleners en kennis en vaardigheden over palliatieve zorg kan verbeteren.
Doel
We willen inzetten op het (stimuleren van) opzetten van nieuwe PaTz-groepen als (het behoud van) de kwaliteit van PaTz-groepen.
Aanpak/werkwijze
In 4 deelprojecten is PaTz verder ontwikkeld:
- inventariseren van behoeften
- doorontwikkelen van de PaTz-methodiek
- vergelijken van bestaande PaTz-varianten om (meer)waarde van elementen te onderzoeken
- updaten van huidige PaTz-groepen over nieuwe ontwikkelingen en het opstarten van nieuwe groepen
Samenwerkingspartners
Samen met de Netwerken Palliatieve Zorg zijn er PaTz-groepen in heel Nederland opgezet.
Resultaten
PaTz blijkt een belangrijke methode om de kwaliteit van palliatieve zorg thuis te verhogen. Het versterkt onder andere de communicatie en samenwerking tussen zorgverleners en verbetert daarmee hun kennis en vaardigheden op het gebied van palliatieve zorg. Er is veel variatie tussen PaTz-groepen, maar de kern voldoet aan de PaTz-basisprincipes. Het PaTz-register blijkt een belangrijk element om palliatieve zorg thuis te verbeteren, bijvoorbeeld omdat patiënten die in het register staan vaker thuis overlijden en minder vaak naar het ziekenhuis gaan. Het is aan te bevelen om zowel te blijven inzetten op het (stimuleren van) opzetten van nieuwe PaTz-groepen als (het behoud van) de kwaliteit van PaTz-groepen.
Vervolg
Voor de ontwikkeling, opzet en implementatie van PatZ-groepen binnen de Netwerken Palliatieve Zorg zijn er diverse projecten geweest in het verleden:
- Het PaTz-project, door samenwerking toename van kwaliteit in de palliatieve thuiszorg
- Aanvraag subsidie Implementatie PaTz
- VIMP Palliatieve zorg ten benoeve van de implementatie van het goede voorbeeld Palliatieve thuiszorg (PaTz)
- Kennis verspreiden in de palliatieve zorg
- Landelijke implementatie PaTz
- Palliatieve Thuiszorg Almere
- PaTz in Friesland
- Implementatie PaTz regio Zwolle
- PaTz Noord en Oost Flevoland
- Palliatieve Thuiszorg (PaTZ) NPZ Midden- en Zuid Kennemerland
- Implementeren PaTz in Kop van Noord-Holland, Noord-Kennemerland, Zaanstreek-Waterland en West-Friesland
- Implementatie PaTz Drenthe vervolg
- Palliatieve Thuiszorg (PaTz) regio Apeldoorn
- PaTz in Utrecht
- Implementatie PATz en proactieve Zorgplanning in 3 regio’s in Zuid-Holland
- Pa(t)z klaar voor Rotterdam en omstreken
- Implementatie Palliatieve Thuiszorg Gooi, Vechtstreek en Eemland
Op basis van zijn onderzoek ontwikkelde projectleider Bart Schweitzer een aantal initiatieven dat de kwaliteit van de samenwerking in PaTz-groepen verhoogt, zoals een voorzitterscursus. Huisarts David Fortuin: 'Ik herken het belang van goed geschoold zijn als voorzitter.'
ZonMw en Samenwerken en overdracht
Dit project financierden we vanuit ons programma Palliantie. Met het programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Dat betekent dat zij zorg en ondersteuning krijgen op lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel vlak, aansluitend op hun wensen en behoeften. We stimuleren verbetering in de palliatieve zorg door samen met partijen uit beleid, onderzoek, praktijk en het onderwijs te investeren in kennisontwikkeling, verdere professionalisering van de palliatieve zorg en kennisbenutting van ontwikkelde resultaten.
Producten
Auteur: Koper I.
Auteur: Koper I.
Auteur: Schweitzer B. en Koper I.
Auteur: Ian Koper, Roeline Pasman, Annicka van der Plas, Bart Schweitzer, Bregje Onwuteaka-Philipsen
Auteur: Koper I.
Auteur: Koper I en Schweitzer B.
Auteur: I Koper, HRW Pasman, A Kuin, B Schweitzer, BD Onwuteaka-Philipsen
Auteur: I Koper, HRW Pasman, BD Onwuteaka-Philipsen
Auteur: Koper, I., Pasman, R., Schweitzer, B., Onwuteaka-Philipsen, B, (2017)
Auteur: Koper, Ian, Pasman, Roeline, Van der Plas, Annicka, Schweitzer, Bart, Onwuteaka-Philipsen, Bregje
Magazine: Huisarts & Wetenschap
Auteur: Koper, Ian, Pasman, H. Roeline W., Schweitzer, Bart P. M., van der Zweep, Greet, Uyttewaal, Gon, Onwuteaka-Philipsen, Bregje D.
Magazine: BMC palliative care
Auteur: Koper, Ian, Pasman, H. Roeline W., Onwuteaka-Philipsen, Bregje D.
Magazine: BMC Health Services Research
Auteur: van Wijmen, Matthijs PS, Schweitzer, Bart PM, Pasman, HR, Onwuteaka-Philipsen, Bregje D
Magazine: Family Practice
Auteur: Koper, Ian, Pasman, H. Roeline W., Van der Plas, Annicka G. M., Schweitzer, Bart P. M., Onwuteaka-Philipsen, Bregje D.
Magazine: BMC Family Practice
Auteur: Koper, Ian, Pasman, H. Roeline W., Schweitzer, Bart P. M., Kuin, Annemieke, Onwuteaka-Philipsen, Bregje D.
Magazine: BMC palliative care
Auteur: Ian Koper, Roeline Pasman, Annicka van der Plas, Bart Schweitzer, Bregje Onwuteaka-Philipsen
Verslagen
Eindverslag
Samenvatting van de aanvraag
De PaTz methode is een veelbelovende manier om de palliatieve zorg thuis te verbeteren. In een PaTz groep werken huisartsen en (wijk)verpleegkundigen lokaal samen, bijgestaan door een consulent palliatieve zorg. Zij komen ten minste 6x per jaar bij elkaar en identificeren hun patiënten die palliatieve zorg nodig hebben middels een zorgregister. Wensen en behoeften van de patiënt en zijn netwerk worden in kaart gebracht om zo goede en tijdige palliatieve zorg, op de juiste plek te bewerkstelligen. Een pilot studie liet positieve resultaten zien, zoals het vaker opstellen van zorgplannen voor patiënten in de laatste levensfase en een afname van het aantal ziekenhuisopnames in de maand voor overlijden. Er is enthousiasme voor PaTz in Nederland: er zijn nu ca. 80 groepen door heel het land. Tegelijkertijd komen er uit de praktijk en evaluaties belangrijke aandachtspunten voor een voorspoedige verdere ontwikkeling van PaTz: - Er blijken regionaal verschillende behoeftes aan ondersteuning en organisatie van palliatieve zorg in de thuissituatie (bv. verschil tussen stad en platteland). - Er is behoefte aan betere training voor PaTz deelnemers. De training aan voorzitters moet herzien en uitgebreid worden; het is belangrijk wijkverpleegkundigen te empoweren voor hun rol in een PaTz-groep; consulenten palliatieve zorg moeten beter toegerust worden voor hun rol in PaTz. - Er zijn verschillende mogelijkheden voor het beter ondersteunen van PaTz groepen bij het optimaliseren van zorg. Zo is er een grote variatie in de manier waarop met het zorg register wordt omgegaan. - Het is soms lastig om huisartsen te motiveren tot deelname aan PaTz. - Er zijn de afgelopen jaren verschillende PaTz varianten ontstaan, waarin elementen aan het boven beschreven basisconcept van PaTz zijn toegevoegd. De varianten op dit basisconcept van PaTz verschillen in participanten (bv. participatie van een coördinator van vrijwilligers) en wijze van gebruik van het zorgregister (bv. uitgebreider) en organisatie (bv. vanuit een hospice). Het is niet duidelijk hoe deze varianten zich verhouden tot het basisconcept van PaTz met betrekking tot tijdsinvestering, haalbaarheid en effecten op de zorg aan het levenseinde. Levert het toevoegen van elementen ook meer op dan de basis methode? PaTz heeft het in zich om de palliatieve zorg voor patiënten en hun naasten in de thuissituatie te verbeteren. Hierdoor zal het mogelijk worden dat mensen vaker op de door hun gewenste plaats (meestal thuis) kunnen verblijven tot aan het overlijden. Om dit te bewerkstelligen is het nodig PaTz verder te ontwikkelen. In dit project willen we dat doen aan de hand van de bovengenoemde aandachtspunten. Het project bestaat uit 4 delen: Deel 1: Behoefteninventarisatie Startpunt is een behoefteninventarisatie (via een internetvragenlijst en verdiepende groepsinterviews) bij verschillende betrokkenen in palliatieve thuiszorg (zoals patiënten, naasten, vrijwilligers, huisartsen, verpleegkundigen) t.a.v. wat er nodig is om palliatieve zorg in de thuissituatie te verbeteren. Hierbij wordt onder andere gekeken naar regionale verschillen en verschillen tussen typen betrokkenen in behoeften en de wijze waarop deze vervult kunnen worden. Ook wordt gekeken naar belemmerende en bevorderende factoren voor deelname aan PaTz. Deel 2: Doorontwikkelen PaTz Als tweede wordt, o.a. gebaseerd op inzichten uit deel 1, de PaTz methodiek doorontwikkeld op verschillende onderdelen aansluitend bij bovengenoemde aandachtspunten. Het ontwikkelen en verbeteren van trainingen voor PaTz deelnemers (a); het vergelijken, aanpassen en beschikbaar maken van versies van het zorgregister (b); het beter ondersteunen van PaTz groepen bij het optimaliseren van zorg door de ontwikkeling van een instrument dat deelnemers helpt leren van gegeven zorg aan patiënten en naasten (c) het aanbieden van een toolkit om oa. de symptoomlast en het welbevinden van patiënten en naasten te volgen (d); het ontwikkelen van een strategie om met name huisartsen te motiveren deel te nemen aan een PaTz groep (e). Deel 3: Vergelijking van 4 PaTz varianten In dit deel worden 4 bestaande PaTz varianten vergeleken om de (meer) waarde van de 3 varianten met extra elementen te onderzoeken. Hiervoor zal een vergelijkingsstudie worden gedaan bij 16 PaTz groepen (4 groepen per variant) waarbij data over een jaar tijd worden verzameld. Deel 4: Implementatie De resultaten van deel 1 ,2 en 3 van het project zullen worden verwerkt in een implementatieplan waarin rekening gehouden wordt met het ten minste voldoen aan de basis variant van PaTz en tegelijkertijd aan verschillende behoefte en mogelijkheden die er in verschillende regio’s kunnen bestaan. Vervolgens wordt PaTz aan de hand van dit plan verder geïmplementeerd door 1) het updaten van de 80 huidige PaTz groepen over de nieuwe ontwikkelingen en 2) het opstarten van nieuwe PaTz groepen. Hierbij streven we naar een verdubbeling van het aantal PaTz groepen in 2020.