Mobiele menu

Van zorg naar welzijn vanuit de eigen kracht van de kwetsbare ouderen en hun omgeving

Projectomschrijving

Putten uit eigen kracht

Regie over het eigen leven vergroot de motivatie om die regie ook op langere termijn te willen houden. Er is al een instrument dat ouderen hierbij helpt: de EigenKrachtWijzer. Dit is een vragenlijst over alle zorg- en welzijnsthema’s waarmee ouderen te maken hebben. De lijst helpt ouderen bij het vinden van eigen mogelijkheden voor het oplossen van knelpunten. En geeft hen inzicht in hulpbronnen die er zijn. Ook ondersteunt de wijzer de cultuuromslag in denken van professionals.

Doel
De EigenKrachtWijzer is al ontwikkeld, hij is alleen nog niet ingevoerd. Dat is het doel van dit project.

Werkwijze
De onderzoekers voeren onder meer een campagne voor de wijzer en onderzoeken het gebruik ervan onder ouderen. Ze evalueren en kijken daarbij naar de succes- en faalfactoren.

Doelgroep
Inwoners van Almere, in het bijzonder ouderen. Professionals op het gebied van wonen, werken, welzijn en zorg. Andere gemeenten.

Verslagen


Eindverslag

De gemeente Almere heeft een digitaal instrument, de EigenKrachtWijzer (EKW) ontwikkeld, die burgers helpt bij het vinden van oplossingen voor vragen over wonen, werken, welzijn en zorg. Het implementatieproject betreft (1) de EKW in de gemeente te implementeren, (2) wetenschappelijk onderzoek te doen naar de effectiviteit van de EKW bij ouderen en (3) continuïteit van de EKW voor de gemeente Almere en andere gemeenten te borgen.

De implementatie van de EKW heeft middels twee publiciteitscampagnes plaatsgevonden. Gedurende het project zijn de gebruikservaringen van inwoners en professionals verzameld. Uit een enquête onder 85 gebruikers blijkt dat de EKW vooral via doorverwijzing (58%) wordt gevonden. Een groot percentage (67%) van de gebruikers vult de EKW zelfstandig in. Een ruime meerderheid (65%) beoordeelt de EKW met een score uitstekend of goed. Eenzelfde oordeel wordt gegeven over de geboden oplossingsuggesties; 61% oordeelt verrassend of nuttig. De EKW is primair ontwikkeld voor burgers. Sommige professionals zijn geneigd digitale instrumenten te toetsen vanuit het oogpunt van hun eigen professie en waarderen vervolgens de EKW als omslachtig of overbodig. Hierdoor zijn ze minder geneigd samen met hun cliënten de EKW in te vullen. Ze verwijzen naar de EKW. Het is dan ook van groot belang de gebruikservaringen van burgers te delen met professionals, zodat hun attitude hierdoor wordt beïnvloed. Op basis van gebruikservaringen is de EKW geoptimaliseerd, onder andere door tekstuele verbeteringen, een betere eindrapportage en verbetering van de kwaliteit van de oplossingsuggesties. Dit laatste was ook een aanbeveling uit het onderzoek bij ouderen.

De doelgroep voor het ouderenonderzoek bestond uit oudere cliënten (65 jaar en ouder) van vijf verschillende welzijn- en zorgorganisaties in de gemeente Almere. Om de effecten van het doorlopen van de EKW over een langere periode te kunnen meten is een gerandomiseerde studie opgezet, waarbij twee groepen ouderen uit de gemeente Almere met elkaar vergeleken werden. Door loting werd de helft (109) toegewezen voor deelname aan de interventiegroep en de andere helft (109) aan de controlegroep. Alle deelnemers werden drie maal gevraagd een vragenlijst in te vullen. De ouderen in de interventiegroep werden uitgenodigd de EKW in te vullen. De ouderen in de controlegroep kregen dit aanbod niet. Van de mensen die de EKW hebben ingevuld is de meerderheid overwegend positief. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar in het rapportcijfer, wat voor de helft van de mensen op een 7 of hoger lag. De meeste ouderen vonden de onderwerpen van de EKW relevant. Meer dan de helft van de deelnemers was tevreden of gedeeltelijk tevreden over de EKW en ruim 30% zou de EKW aanbevelen aan iemand anders. De in de EKW benoemde problemen hebben een grote overeenstemming met de ervaren problemen en behoeften die de ouderen hebben vermeld in de AMC vragenlijsten. Op de gestandaardiseerde uitkomstmaten van deze studie heeft de interventie geen statistisch significant effect gehad. De meerwaarde van de EKW voor de oudere is niet bewezen als het gaat om kwaliteit van leven, beperkingen in dagelijkse activiteiten, en gevoelens van eenzaamheid. Ook heeft er geen statistisch significante verschuiving plaatsgevonden in gebruik van voorzieningen. Echter, uit voorlopige analyses van de open vragen over ervaren problemen en behoeften bleek dat het aantal genoemde probleemgebieden wel meer afnam in de interventiegroep dan in de controlegroep. Het invullen van de EKW lijkt eraan bij te dragen dat ouderen zich meer bewust worden van hun beperkingen op het gebied van mobiliteit en dagelijkse activiteiten. Het advies voortkomend uit de EKW, biedt nog onvoldoende oplossing voor het probleem. Het merendeel van de deelnemers was echter overwegend positief over het invullen van de EKW. De resultaten van het ouderenonderzoek wijzen uit dat de geboden oplossingen in de EigenKrachtWijzer vragen om verdere ontwikkeling. De EigenKrachtWijzer

Het project verloopt volgens plan. De EigenKrachtWijzer (EKW), het instument voor vraagverheldering, is inmiddels goed ingevoerd in de gemeente Almere. Bij een groot aantal andere gemeenten is interesse voor de EKW. Via de op 13 april opgerichtte vereniging EkgenkrachtWijzer kunnen zij het instument ook gaan toepassen (zie www.eigenkrachtwijzer.nl). Het instrument is ook, naast schriftelijke vragenlijsten, ingezet bij het onderzoek bij ouderen dat sinds het voorjaar wordt uitgevoerd. Doelstelling is ouderen met meervoudige, complexe problematiek d.m.v. de EKW te ondersteunen om vanuit eigen kracht hun problematiek te exploreren en passende ondersteuning te vinden. Mede op basis van dit onderzoek en gebruiksevaluaties wordt de EKW geoptimaliseerd. De resultaten van het onderzoek bij ouderen worden in het voorjaar van 2012 verwacht.

Samenvatting van de aanvraag

PROBLEEMSTELLING EN RELEVANTIE Zorg en welzijn rond ouderen met meervoudige, complexe problematiek heeft in de huidige situatie de beperkingen van ouderen en het 'opheffen van' die beperkingen als uitgangspunt. De EigenKrachtWijzer neemt de mógelijkheden van ouderen als uitgangspunt. De EigenKrachtWijzer is een digitale vragenlijst die alle welzijn- en zorgthema’s behandelt waarmee ouderen geconfronteerd worden. De EigenKrachtWijzer biedt inzicht in de mogelijkheden van ouderen zelf om hulpbronnen te activeren ter verhoging van kwaliteit van leven, ondanks hun beperkingen. De meerwaarde van de EigenKrachtWijzer is de multidisciplinaire samenwerking tussen organisaties en partners uit het ketennetwerk van Almere. De nieuwe manier van vragen stellen aan ouderen door het toepassen van de EigenKrachtWijzer brengt ouderen van zorg naar welzijn en biedt inzicht voor ouderen in een vernieuwend aanbod. Dit vraagt om een andere werkwijze, structuur en cultuur vanuit de eigen kracht en gericht op kwaliteit van leven van ouderen. De verbinding tussen diverse projecten op het gebied van zorg en welzijn stimuleert de overgang naar een nieuwe manier van samenwerken. Een van deze projecten is de Almeerse Businesscase Awbz-Wmo, die de gemeente samen ontwikkelt met zorgkantoor Agis, VWS en de lokale partners. Ook dit project is gericht op eigen kracht en participatie van ouderen, vernieuwend aanbod en ontschotting van regelgeving en financiering. De toepassing van de EigenKrachtWijzer biedt de mogelijkheid om innovaties in zorg en welzijn voor kwetsbare ouderen mogelijk te maken door te werken van zorg naar welzijn, van individu naar collectief, vanuit de individuele vraag en eigen kracht. Deze omslag in denken en doen vraagt om verder onderzoek en implementatie van de systeeminnovatie. DOELSTELLING Door het toepassen van het werken vanuit en met de EigenKrachtWijzer krijgen ouderen met meervoudige, complexe problematiek tijdens het invullen ondersteuning om vanuit eigen kracht hun vragen te verkennen, de mogelijkheden te onderzoeken en oplossingen te vinden voor hun problematiek. De op eigen kracht en vraag van de oudere toegesneden arrangementen die door de oudere zelf gecreëerd zijn met behulp van de EigenKrachtWijzer, verhogen de kwaliteit van leven en het welzijn van deze ouderen. Deze arrangementen hebben een vernieuwend karakter en zijn gericht op participatie en wederkerigheid: ook ouderen met beperkingen zetten hun talenten in. Dit leidt tot een transitie van zorg naar welzijn, vermindering van gebruik van zorggebruik en vermindert de belasting van de mantelzorg. Bovendien ondersteunt het instrument de cultuuromslag in denken en handelen van zorg- en welzijnshulpverleners. PLAN VAN AANPAK De methodiek van de EigenKrachtWijzer is ontwikkeld met Almeerse ouderen en partijen die betrokken zijn bij zorg maar vooral ook bij welzijn en wonen voor ouderen. Dit implementatieproject valt onder het thema Acute Zorgvraag van het netwerk Kring Ouderenzorg AMC en partners (KOZ-AMC). Het implementatieproject kent drie onderwerpen: 1. Verander-/implementatiestrategie: een omslag in denken en werken van zowel ouderen als professionals van verzorging naar ondersteuning om te kunnen participeren. 2. Plan en uitvoering: opstarten implementatieproject, publiciteit en instructie, toepassen EigenKrachtWijzer en uitvoeren wetenschappelijk onderzoek, ontwikkelingsonderzoek en borging en financiering EigenKrachtWijzer. 3. Evaluatie implementatieproject: een procesevaluatie met als focus de cruciale succes- en faalfactoren van de implementatie en de ervaringen van de participanten (ouderen en professionals) met het veranderingsproces.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
314020401
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2010
2012
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. E. Botjes