Mobiele menu

DE JUISTE SNAAR MET MUZIEK: Onderzoek naar een structurele en evidence based toepassing van muziek en muziektherapie ter reductie van gedragsproblemen bij mensen met dementie en ter bevordering van de sociale interactie en het welbevinden.

Projectomschrijving

Wanneer er sprake is van gedragsproblemen bij dementie hebben psychosociale methoden de voorkeur boven medicijnen vanwege vaak ongewenste bijwerkingen. Tot de psychosociale methoden behoren de inzet van muziek en met name muziektherapie. Dit kunnen veelbelovende en patiëntvriendelijke alternatieven zijn, waarbij aandacht is voor de nog bestaande capaciteiten van mensen met dementie en hun verleden.

Aanleiding

Er is een groot aantal producten op de markt om muziek in te zetten, maar de specifieke effecten hiervan zijn nog onvoldoende onderzocht. Ook vragen patiëntvertegenwoordigers zich af hoe een goed aanbod breder kan worden ingezet. 

Doel

In deze studie worden een muziekmethode en een muziektherapiemethode ontwikkeld om gedragsproblemen te verminderen bij mensen met dementie. 

Resultaten

De effectiviteit van deze methoden wordt onderzocht, waarna bijstelling plaatsvindt. Ook stellen de onderzoekers een implementatieplan op om de muziekmethode en muziektherapiemethode breed te kunnen inbedden in de praktijk.

Meer informatie

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Probleem, relevantie en doelstelling Tenminste 2 van de 3 patiënten met dementie ontwikkelen enigerlei vorm van probleemgedrag in de loop van de ziekte. Probleemgedrag, ook bekend als neuropsychiatrische symptomen, betreft verschijnselen als agitatie, agressie en depressie. Deze verschijnselen hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van leven voor patiënt en mantelzorger en zijn voor de zorg een moeilijk hanteerbaar probleem. Psychosociale methoden, die rekening houden met de oorzakelijke prikkel en het communicatieprobleem, hebben de voorkeur boven medicamenteuze behandeling met vaak ongewenste neveneffecten. De inzet van muziek en met name muziektherapie kunnen veelbelovende, patiëntvriendelijke en goede alternatieven zijn, waarbij juist ook aandacht wordt geschonken aan nog bestaande capaciteiten van mensen met dementie en passen bij hun eigen verleden. Binnen muziektherapie wordt het muzikale aanbod gericht ingezet en voortdurend afgestemd op de reactie van de patiënt om te voorkomen dat neuropsychiatrische symptomen optreden of zorgt dat probleemgedrag voor zover latent aanwezig in de kiem wordt gesmoord. Naast muziektherapie zijn er meerdere initiatieven ontwikkeld om muziek in te zetten bij dementie, zonder primair een therapeutisch doel. In dat geval betreft het veelal het luisteren naar muziek. Om tot een structurele evidence-based toepassing te komen van de inzet van muziek en muziektherapie ontbreekt het echter nog aan voldoende goede klinische trials. Het project de juiste snaar met muziek heeft als doel te komen tot een evidence based muziekinterventie en muziektherapeutische interventie met bijbehorende beschreven implementatie roadmap voor het behandelen van gedragsproblemen bij mensen met matig tot ernstige dementie die verblijven in een verpleeghuis. Met deze doelstelling sluit het project aan bij actuele vragen vanuit de praktijk. Ten eerste, bestaat er in de zorg grote behoefte aan evidence based non-farmacologische interventies om gedragsproblemen bij dementie effectief en efficiënt te reduceren. Ten tweede, zien muziektherapeuten dat de toepassing van muziek en met name muziektherapie veelbelovende effecten laten zien in de praktijk, maar willen dit steviger onderbouwen. Ten derde, geven andere zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, verzorgenden en activiteitenbegeleiders, aan dat er een veelheid aan producten op de markt is om muziek in te zetten, maar voor hen is niet duidelijk wat de effecten ervan zijn en welke rol zij kunnen spelen in de toepassing ervan. Ten vierde, zien patiëntvertegenwoordigers de effecten van de toepassing van muziek en muziektherapie, maar vragen zich af hoe dit aanbod niet alleen beschikbaar wordt voor muziekliefhebbers, maar ook mensen die die voorkeur niet expliciet maken. Het project bouwt voort op eerder wetenschappelijk onderzoek en lopende onderzoeksactiviteiten, waarin de toepassing van muziek en muziektherapie bij mensen met dementie centraal staat. Resultaten en Plan van aanpak Het project ontwikkelt en onderzoekt in vier fasen een muziekinterventie en muziektherapeutische interventie voor het behandelen van gedragsproblemen bij mensen met matig tot ernstige dementie die verblijven in een verpleeghuis. Deze interventies zullen optimaal aansluiten bij de praktijk, omdat ze worden ontwikkeld in co-creatie met muziektherapeuten, andere zorgprofessionals en patiëntvertegenwoordigers. Bovendien worden de effecten van deze interventies onderzocht op het reduceren van gedragsproblemen van de patiënt met dementie en het bevorderen van de sociale interactie en het welbevinden. Naast de ontwikkeling van de interventies wordt in co-creatie met ouderen, de mantelzorgers, professionals en muziektherapeuten een bijbehorende implementatie roadmap beschreven. In de eerste twee maanden (fase 1) wordt een tweetal interventies ontwikkeld om probleemgedrag bij mensen met dementie te verminderen. De effectiviteit van deze interventies wordt gedurende elf maanden middels een gerandomiseerd gecontroleerd design onderzocht in fase 2. 172 patiënten met dementie en gedragsproblemen uit diverse verpleeghuizen nemen hieraan deel. Het onderzoek vindt plaats in de eigen omgeving van de patiënt met dementie. De resultaten van fase 2 zorgen voor een bijstelling van de interventies (fase 3). Vervolgens wordt gedurende vijf maanden een implementatie plan beschreven om de interventies breed te kunnen implementeren in de praktijk, zowel in de verpleeghuiszorg als ambulante zorg. De projectgroep bevat uitgebreide expertise op de thema’s van muziek, muziektherapie en dementie, heeft veel ervaring met praktijkgericht onderzoek, een breed netwerk van zorginstellingen en actieve betrokkenheid van patiëntvertegenwoordigers. Deze kenmerken bieden een gedegen basis om te komen tot een gewenste kwaliteitsverbetering van de inzet van muziek en muziektherapie bij gedragsproblemen bij mensen met dementie, als ook een handreiking om dit breder op te schalen.

Kenmerken

Projectnummer:
733050703
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2017
2021
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. S.A.H. van Hooren
Verantwoordelijke organisatie:
Zuyd Hogeschool