Mobiele menu

Zorgcoöperaties; een eerste verkenning van de werkzame en belemmerende factoren

Projectomschrijving

In Noord-Brabant heeft een afname van de inwonersaantallen in de dorpskernen geleid tot een afname van algemene voorzieningen. Vanuit een ontevredenheid hebben burgers het initiatief genomen tot zorgcoöperaties. Als antwoord op de gemiste voorzieningen, maar ook een reactie op de gemiste kwaliteit van het huidige zorgaanbod. Zo zijn in Hoogeloon en Laarbeek veel vrijwilligers in coöperaties actief. Dergelijke burgerinitiatieven hebben consequenties voor het werk van de zorgprofessionals en ook op het bestuurlijk niveau. Samenwerking is geboden als het gaat om kwalitatief goede zorg.

Doel

We wilden achterhalen wat werkzame factoren zijn voor zorgcoöperaties. Hoe gaan we om met dorpskernen die aan de slag willen en kunnen, of die dat wel willen maar nog niet kunnen? Versnellingsvraag op basis van aanwezig burgerinitiatief: Wat is de werkzaamheid van zorgcoöperaties? Welke innovatie vraagt dit van zorginstituten en gemeenten? Daarbij kwamen ook veel vragen over wet- en regelgeving naar voren.

Samenwerkingspartners: regionaal platform

Provinciale Raad Gezondheid, GGD Zuid Oost en HvB, zorgcoöperaties, zorgverzekeraar CZ, Movisie, Universiteit Tilburg/Tranzo, Zorgbelang Brabant.

Resultaat

Ons onderzoek naar zorgcoöperaties laat zien dat zorgontvangers tevreden zijn. Het contact met zorgverleners is goed en er zijn voldoende mogelijkheden om de regie over het leven vast te houden. Omdat zij zelfstandig kunnen werken en bij kunnen dragen aan de zelfredzaamheid van zorgontvangers vinden zorgverleners het prettig om voor een zorgcoöperatie te werken. Nadeel is dat zij vaak weinig uren kunnen werken en soms is er onvoldoende scheiding tussen werk en privé. Initiatiefnemers richten een zorgcoöperatie op omdat zij ervan overtuigd zijn dat het beter kan. Draagvlak in het dorp is cruciaal voor de oprichting en voortzetting van zorgcoöperaties.

Producten

Titel: “Gedeeld Eigenbelang”
Titel: Zorgcoöperaties: ervaringen vanuit drie perspectieven
Auteur: Boumans, J., Swinkels, W., Van de Goor, I., Luijkx, K.
Magazine: Journal of Social Intervention: Theory and Practice
Link: http://www.journalsi.org

Verslagen


Eindverslag

Het onderzoek “Gedeeld eigenbelang” geeft door middel van interviews een eerste wetenschappelijk inzicht in werkzame en belemmerende factoren bij de oprichting en voortzetting van zorgcoöperaties. Van drie zorgcoöperaties zijn zorgvragers, zorgverleners en initiatiefnemers gevraagd naar hun positieve en negatieve ervaringen met zorgcoöperaties en, als zij daar ervaring mee hebben, naar een vergelijking met zorg van reguliere organisaties. Dit kortlopende onderzoek heeft zich beperkt tot zelfstandig wonende ouderen en de ondersteuning en zorg die zij ontvangen.

Kort samengevat zijn zorgontvangers erg tevreden over de ontvangen ondersteuning en zorg; het contact met zorgverleners is goed en er zijn voldoende mogelijkheden om de eigen regie over het leven vast te houden. Zorgverleners vinden het prettig om voor een zorgcooperatie te werken, vanwege hun zelfstandigheid en omdat zij bij kunnen dragen aan de zelfredzaamheid van de mensen voor wie zij zorgen. Dit heeft echter ook een keerzijde dat zij vaak niet voldoende uren voor de zorgcooperatie kunnen werken, bovendien is er soms te weinig scheiding tussen prive en werk. Initatiefnemers richten een zorgcooperatie op omdat zij er vanuit persoonlijke of werk ervaringen, van overtuigd zijn dat het beter kan. Draagvlak in het dorp is cruciaal voor de oprichting en voortzetting van een zorgcooperatie.

Samenvatting van de aanvraag

Tranzo is door ZonMw gevraagd om in samenwerking met Movisie, een onderzoeksvoorstel uit te werken omtrent recente burgerinitiatieven in de zorg, de zorgcoöperaties. Het betreft een verkennend onderzoek dat als doel heeft een bijdrage te leveren aan kennisontwikkeling met betrekking tot deze burgerinitiatieven in de zorg. Vanuit de achtergrond van toenemende vergrijzing, stijgende zorgkosten en dreigend tekort aan zorgpersoneel staat de reguliere zorg sterk onder druk. Zorgcoöperaties sluiten goed aan bij de beleidsvisie van de overheid waarin van burgers meer inzet en verantwoordelijkheid voor henzelf en hun sociale netwerk wordt gevraagd. Dit verkennend onderzoek beoogt een eerste inzicht te geven in de factoren die een rol spelen bij de oprichting en voortzetting van zorgcoöperaties: welke mogelijke werkzame en belemmerende factoren spelen daarbij een rol? De centrale vraagstelling luidt: Welke werkzame en belemmerende factoren spelen een rol bij de oprichting en bij de voortzetting van zorgcoöperaties vanuit de perspectieven van zorgvragers, professionele en vrijwillige zorgverleners en bestuurders en initiatiefnemers van zorgcoöperaties? Deze vraag zal vanuit het perspectief van zorgvragers, professionele en vrijwillige zorgverleners en initiatiefnemers van de zorgcoöperaties beantwoord worden. Aan de hand van een meervoudige casestudie worden drie Brabantse zorgcoöperaties bestudeerd en met elkaar vergeleken. Binnen de gekozen onderzoeklocaties zullen semi-gestructureerde interviews gehouden worden met de verschillende betrokken actoren. Voorafgaand aan het veldwerk vindt er een literatuurstudie plaats. Tevens wordt er een expertmeeting georganiseerd waarin de voorlopige resultaten nader gevalideerd zullen worden. Het onderzoeksproces wordt mede begeleid door een klankbordgroep. Op basis van het onderzoek zullen aanbevelingen gedaan worden over de inrichting van zorgcoöperaties en nader onderzoek. Het project (inclusief de onderzoeksrapportage) zal eind januari 2015 afgerond worden.

Kenmerken

Projectnummer:
841001003
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2015
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. K.G. Luijkx
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit van Tilburg
Afbeelding

Organisatie van zorg

Om de zorg goed, toegankelijk, betaal- en bemensbaar te houden, is het belangrijk om te kijken hoe we van het systeem van organisatie van zorg naar het organiseren van zorg rondom de patiënt kunnen bewegen. Daarom investeren we in initiatieven zoals Zorg en Ondersteuning in de Buurt. Bekijk wat we nog meer doen.