Mobiele menu

Increased cancer incidence in patients with type 2 diabetes using sulphonylureas?

Projectomschrijving

Samenvatting na afronding

Mensen met overgewicht en diabetes hebben een verhoogd risico op het krijgen van sommige kankersoorten, bijvoorbeeld borst- en darmkanker. Mensen met suikerziekte worden behandeld met medicijnen om de bloedsuiker te verlagen. De SU-derivaten zijn een groep van deze bloedsuikerverlagende middelen, en binnen deze SU-derivaten bestaat er een voorkeur voor gliclazide.

Het gebruik van SU’s is in epidemiologisch onderzoek geassocieerd met een mogelijk verhoogd risico op kanker, hoewel de kwaliteit van onderzoek te wensen overlaat. Voor glicazide bestaan aanwijzingen dat gebruik hiervan, vergeleken met andere SU-derivaten, mogelijk een gunstig effect zou kunnen hebben op het risico om kanker te krijgen.

Resultaten

Dit onderzoek heeft gekeken naar de SU-derivaten en gekeken of behandeling met het SU-derivaat gliclazide beschermend werkt op het krijgen van kanker.
De eindconclusie is dat er geen significante verschillen zijn gevonden. Gliclazide werkt niet beschermend in vergelijking met de andere SU-derivaten.  
 

Samenvatting bij start

Er zijn ongeveer 300.000 mensen met type 2 diabetes die medicatie uit de klasse sulfonylureumderivaten (SU’s) gebruiken.
SU’s zijn erg effectief en na metformine de tweede keus in de medicamenteuze behandeling. Vanwege verschillen in veiligheid tussen SU’s onderling wordt in de Nederlandse huisartsenrichtlijn een voorkeur uitgesproken voor het SU gliclazide.
Het gebruik van SU’s is in epidemiologisch onderzoek geassocieerd met een verhoogd risico op kanker. Er zijn aanwijzingen dat dit niet voor gliclazide geldt, maar hiervoor is onvoldoende bewijs.
Dit zal daarom nader worden onderzocht door gegevens van 63.000 diabetespatiënten te combineren met de Nationale Kanker Registratie.
Onderzoek naar oude, vertrouwde en veel toegepaste geneesmiddelen kan de keuzes in de richtlijn verduidelijken. Als een gunstig effect van gliclazide op de kankerincidentie wordt bevestigd, kan dit bijvoorbeeld aanleiding zijn om patiënten met een ander SU actief om te zetten naar gliclazide. Dit kan ook effecten hebben op de gezondheidskosten.

Producten

Titel: Addition of sulphonylurea to metformin does not relevantly change body weight: a prospective observational cohort study (ZODIAC-39).
Auteur: Schrijnders D, Wever R, Kleefstra N, Houweling ST, van Hateren KJ, de Bock GH, Bilo HJ, Groenier KH, Landman GW
Magazine: Diabetes, Obesity and Metabolism
Titel: Sulfonylurea derivatives and cancer, friend or foe?
Auteur: Hendriks, Anne M., Schrijnders, Dennis, Kleefstra, Nanne, de Vries, Elisabeth G.E., Bilo, Henk J.G., Jalving, Mathilde, Landman, Gijs W.D.
Magazine: European Journal of Pharmacology
Titel: Within-class differences of the sulfonylureas should be accounted for
Auteur: Schrijnders, Dennis, Kleefstra, Nanne, Landman, Gijs W. D.
Magazine: Diabetologica
Titel: Comment on Genuth. Should Sulfonylureas Remain an Acceptable First-Line Add-on to Metformin Therapy in Patients With Type 2 Diabetes? No, It’s Time to Move On! Diabetes Care 2015;38:170–175
Auteur: Schrijnders, Dennis, Houweling, Sebastiaan T., Landman, Gijs W.D.
Magazine: Diabetes Care
Titel: Within-Sulfonylurea-Class Evaluation of Time to Intensification with Insulin (ZODIAC-43)
Auteur: Schrijnders, Dennis, Hartog, Laura C., Kleefstra, Nanne, Groenier, Klaas H., Landman, Gijs W. D., Bilo, Henk J. G.
Magazine: PLoS ONE
Titel: Within-class differences in cancer risk for sulfonylurea treatments in patients with type 2 diabetes (ZODIAC-55)
Auteur: Schrijnders D, de Bock GH, Houweling ST, van Hateren KJJ, Groenier KH, Johnson JA, Bilo HJG, Kleefstra N, Landman GWD
Magazine: BMC Cancer
Titel: Association between body mass index and obesity-related cancer risk in men and women with type 2 diabetes in primary care in the Netherlands: a cohort study (ZODIAC-56)
Auteur: Hendriks, Steven H, Schrijnders, Dennis, van Hateren, Kornelis JJ, Groenier, Klaas H, Siesling, Sabine, Maas, Angela H E M, Landman, Gijs W D, Bilo, Henk J G, Kleefstra, N
Magazine: BMJ Open
Titel: Sex differences in obesity related cancer incidence in relation to type 2 diabetes diagnosis (ZODIAC-49)
Auteur: Schrijnders, Dennis, Hendriks, Steven H., Kleefstra, Nanne, Vissers, Pauline A. J., Johnson, Jeffrey A., de Bock, Geertruida H., Bilo, Henk J. G., Landman, Gijs W. D.
Magazine: PLoS ONE
Titel: Communicatiedraaiboek Diabetes Vereniging Nederland: Communicatiedraaiboek
Auteur: Berber Dijkstra Eglantine Barents Margreet Sangers Gijs Landman Dennis Schrijnders
Titel: Oral glucose lowering agents and cancer in type 2 diabetes mellitus: focus on sulphonylurea derivatives
Auteur: Schrijnders, Dennis
Titel: Within-class sulfonylurea differences and cancer risk (ZODIAC-55)
Auteur: Schrijnders D, de Bock GH Kleefstra N, van Hateren K, Bilo H, Landman GW

Verslagen


Eindverslag

Mensen met overgewicht en suikerziekte hebben een verhoogd risico op het krijgen van sommige kankersoorten, bijvoorbeeld borst- en darmkanker. Mensen met suikerziekte worden behandeld met medicijnen om de bloedsuiker te verlagen. De SU-derivaten zijn een groep van deze bloedsuikerverlagende middelen, en binnen deze groep bestaat er een voorkeur voor gliclazide. Van deze klasse bestaan aanwijzingen dat ze mogelijk een gunstig effect zouden hebben op het risico om kanker te krijgen. Dit onderzoek heeft gekeken naar deze SU-derivaten en gekeken of behandeling met de SU-derivaat gliclazide beschermend werkt op het krijgen van kanker. De eindconclusie is dat er geen verschillen zijn gevonden. Gliclazide werkt niet beschermend in vergelijking met de andere SU-derivaten.

In de medicamenteuze behandeling van mensen met type 2 diabetes is het toevoegen van een sulfonylureumderivaat (SU) vaak de tweede stap na metformine. Chronisch gebruik van een SU zou geassocieerd kunnen zijn met een verhoogd risico van kanker, hoewel de studies die dit aantonen van matige kwaliteit zijn. Vooralsnog is de algemene consensus dat er onvoldoende bewijs is dat SUs een hoger kankerrisico geven.

Van SUs is bekend dat er verschillen tussen de individuele middelen bestaan. Er zijn belangrijke verschillen op het gebied van aantal hypoglycemieën en mogelijk beschermen sommige SUs wel en anderen niet tegen hart- en vaatziekten. Of deze verschillen ook bestaan met betrekking tot kanker is niet duidelijk. De studies die er zijn gedaan geven geen goed antwoord op deze vraag. De resultaten uit voorgaande studies kunnen worden verklaard door verschillende factoren.

Zo gebruiken oudere studies verouderde maten voor blootstelling aan medicatie of houden geen rekening met verschillende verstorende factoren. Door onjuiste statistische methoden kunnen verschillen ontstaan terwijl deze er in werkelijkheid helemaal niet zijn. Het is tot op heden onduidelijk of er tussen de verschillende SUs verschillen bestaan.

Het doel van deze studie is te onderzoeken of er een
verschil in kankerrisico bestaat tussen de verschillende SUs, rekening houdend met belangrijke verstorende factoren en uitgevoerd met verbeterde statistische analysemethoden. Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden is de prospectieve ZODIAC (Zwolle Outpatient Diabetes Integrating Available Care) studie gekoppeld aan data van de Nederlandse Kankerregistratie (IKNL). Door middel van verschillende analyses zal vervolgens worden onderzocht of er verschillen in kankerrisico bestaan en eventueel welk(e) SU(s) het laagste kankerrisico geeft/geven.

Samenvatting van de aanvraag

The use of sulphonylurea derivatives (SUs) in patients diagnosed with type 2 diabetes seems to be associated with an increased risk of cancer occurrence. Some observational results are suggestive of differential effects within the SUs class of drugs; in particular, Gliclazide is linked to a lower cancer incidence. Aim: To study whether there are differences within the SUs class of drugs related to long-term cancer incidence. Attention is paid to cost-effectiveness, accurate account of exposition to the drug, as well as disturbing clinical factors. Methods: The data obtained from various databases are being combined in a cohort study design. ZODIAC, a prospective cohort study, which is subject to actualization on an annual basis and contains benchmark data obtained from 800 General Practices, is paired with the Dutch Cancer Register, IKNL-NKR. In order to keep record of drug exposure and the costs of health care and medications, clinical data (ZODIAC) are paired with those obtained from local pharmacists and Vektis (National Health Care Providers' Information Center). The subject data pairing will take place in 2015. Fast implementation is guaranteed, owing to the involvement of a national educational institution, the patients' association (DVN) and members of the Diabetes Guideline Committee. Relevance: By combining various Dutch databases, a unique database is created, both in terms of its scope and the completeness of clinical data. The subject project will, on one hand, result in the generation of more evidence for the choices made within the current guideline and on the other hand, might result in a repositioning. Its current position largely affects health and costs development; as a result of repositioning, these effects could increase. Setting up a database like this one means the creation of an infrastructure, which enables that, in future, faster responses to similar clinically oriented questions could be provided.

Kenmerken

Projectnummer:
836041017
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2021
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. G.W.D. Landman Arts
Verantwoordelijke organisatie:
Stichting Langerhans