Een laatste redmiddel? Morele aanvaardbaarheid van maagbandplaatsing bij kinderen en adolescenten.

Het aantal kinderen met ernstig overgewicht oftewel obesitas is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. Multidisciplinaire therapie bij deze kinderen heeft op de lange termijn vaak een bescheiden gezondheidseffect (Oude Luttikhuis 2009). Het aantal kinderen met morbide obesitas neemt relatief nog sterker toe: de zwaarste kinderen worden steeds zwaarder. Er is nog weinig bekend over de effectiviteit van behandeling van morbide obesitas bij kinderen. Bariatrische chirurgie, waartoe maagbandplaatsing behoort, wordt al incidenteel toegepast in de behandeling van kinderen met morbide obesitas. De maagbandprocedure is een eenvoudige chirurgische ingreep die i.p. reversibel is, in tegenstelling tot andere bariatrische ingrepen als de “gastric bypass”. Deze meer invasieve chirurgische procedures worden in Europa eigenlijk niet voor kinderen overwogen. Hoewel uit studies blijkt dat maagbandplaatsing bij volwassenen een aanzienlijke gezondheidswinst oplevert, is de ervaring bij kinderen gering en zijn de lange termijn gevolgen niet bekend. Momenteel wordt de maagbandplaatsing voor kinderen met extreem overgewicht in Nederland niet aanbevolen, omdat nut en veiligheid niet afdoende zijn onderzocht. Desondanks werd recent in Nederland bij een klein aantal adolescenten met morbide obesitas een maagband geplaatst. Dit heeft veel ophef veroorzaakt, zowel binnen de gezondheidszorg maar ook in de rest van de maatschappij. Op dit moment is het onduidelijk of er voldoende draagvlak is voor chirurgische interventie in de behandeling van morbide obesitas bij kinderen; er lijken verschillende opvattingen te heersen bij (kinder)chirurgen, kinderartsen, orthopedagogen en patiënten(verenigingen) over de aanvaardbaarheid van deze ingreep. Het gebrek aan draagvlak lijkt een uiting van verschillen in waardeoordelen en (ethische) argumenten, die verder voeren dan een eenvoudige (rationele) afweging of de maagbandplaatsing effectief en veilig is. In dit project wordt onderzocht of en onder welke voorwaarden het plaatsen van een maagband bij kinderen met extreem overgewicht moreel aanvaardbaar is. Met behulp van interviews en focusgroepen wordt een inventarisatie verricht van de argumenten, morele opvattingen en waardeoordelen onder professionals en (potentiële) patiënten en hun ouders. Vervolgens vindt een analyse plaats van de relevantie en houdbaarheid van de overwegingen en aanwezige waardeoordelen. Descriptieve en normatief-ethische argumenten zullen worden ontleed: op wat voor begrippen en waarden en normen wordt een beroep gedaan? Hoe kunnen argumenten zo sterk mogelijk worden gereconstrueerd? Hoe houdbaar, relevant en overtuigend zijn ze? Zodoende kan een ethisch kader worden geformuleerd dat vervolgens richting kan geven aan de klinische en onderzoekspraktijk rondom maagbandplaatsing bij kinderen.