Mobiele menu

Het PERSPECTIEF-project_ Perspectieven op de doodswens bij voltooid leven: de mens en de cijfers

Projectomschrijving

Onlangs is dit project afgerond. Belangrijkste conclusie is dat naar schatting 0,18% van alle 55-plussers een wens tot levensbeëindiging heeft, zonder dat zij ernstig ziek zijn. Dat komt neer op iets meer dan 10.000 mensen. Ruim een derde van deze groep zou graag hulp bij zelfdoding krijgen. Twee derde heeft de voorkeur om het leven zelf te beëindigen. Meer informatie over de onderzoeksresultaten vind u onder 'meer informatie'.

Over het project

Het thema hulp bij zelfdoding in geval van ‘voltooid leven’ is al jaren onderwerp van maatschappelijk debat. Voor een weloverwogen besluit over het te voeren beleid is behoefte aan meer inzicht in de omvang, kenmerken, beweegredenen en omstandigheden van de mensen die het betreft.

Dit onderzoek is gericht op het leveren van betrouwbare kennis over:

  • het aantal mensen (55+) dat geen levensperspectief meer ervaart en als gevolg daarvan een voortdurende, al-dan-niet actieve doodswens heeft, die buiten de euthanasiewet lijkt te vallen (omdat hun lijden geen of onvoldoende medische grondslag heeft);
  • de existentiële, sociale en medische factoren en omstandigheden die een rol spelen;
  • overeenkomsten en verschillen tussen mensen die wel en die geen doodswens hebben.

Er wordt gebruik gemaakt van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Bovendien wordt het onderwerp vanuit twee perspectieven benaderd, namelijk het perspectief van mensen met een ‘voltooid leven’ en het perspectief van huisartsen.

Meer informatie

Rapport ‘Perspectieven op ouderen met een doodswens zonder dat zij ernstig ziek zijn: de mensen en de cijfers’ (PDF)

Rapport ‘Perspectieven op ouderen met een doodswens zonder dat zij ernstig ziek zijn: de mensen en de cijfers’ (PDF, printversie)

Kamerbrief over onderzoek doodswens bij 55+ die niet ernstig ziek zijn

Euthanasia and Physician-Assisted Suicide in Patients With Multiple Geriatric Syndromes (PDF)

Prevalence and characteristics of older adults with a persistent death wish without severe illness: a large cross-sectional survey (PDF)

Producten

Titel: Prevalence and characteristics of older adults with a persistent death wish without severe illness: a large cross-sectional survey
Auteur: Iris D. Hartog, Margot L. Zomers, Ghislaine J. M. W. van Thiel, Carlo Leget, Alfred P. E. Sachs, Cuno S. P. M. Uiterwaal, Vera van den Berg & Els van Wijngaarden
Magazine: BMC Geriatrics
Titel: Still ready to give up on life?
Auteur: Els van Wijngaarden Michal Merzel Vera van den Berg Margot Zomers Iris Hartog Carlo Leget
Magazine: Social Science and Medicine
Titel: 75-plussers met een doodswens zonder dat ze ernstig ziek zijn:
Auteur: Margot Zomers, Ghislaine van Thiel, Iris Hartog, Vera van den Berg, Carlo Leget, Alfred Sachs, Cuno Uiterwaal en Els van Wijngaarden
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Titel: Euthanasia and Physician-Assisted Suicide in Patients With Multiple Geriatric Syndromes
Auteur: Vera van den Berg, MA1; Ghislaine van Thiel, PhD2; Margot Zomers, MSc2; Iris Hartog, MA3; Carlo Leget, PhD1; Alfred Sachs, MD, PhD4; Cuno Uiterwaal, MD, PhD5; Els van Wijngaarden, PhD1
Magazine: JAMA Internal Medicine
Link: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2773789

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Dit PERSPECTIEF-project beoogt een bijdrage te leveren aan de wetenschap en het maatschappelijk debat over de vraag of het mogelijk moet zijn om hulp bij zelfdoding te verlenen aan mensen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwen. Een substantiële groep burgers pleit hiervoor, maar voor een weloverwogen besluit over het te voeren beleid is het onderzoek dat tot nu toe op dit gebied is verricht, ontoereikend. Er is behoefte aan beter inzicht in de prevalentie, kenmerken, beweegredenen en omstandigheden van de mensen die het betreft. Dit onderzoek is gericht op het leveren van betrouwbare informatie hierover. De centrale vraag die richting geeft aan het onderzoek is: Hoe groot is de groep mensen (55+) die geen levensperspectief meer ervaren en als gevolg daarvan een persisterende al-dan-niet actieve doodswens hebben die buiten de WTL lijkt te vallen (omdat hun lijden geen of niet voldoende medische grondslag heeft), wat zijn omstandigheden en existentiële, sociale en medische factoren die hierbij een rol spelen, en wat valt op in vergelijking met groepen waarbij geen sprake is van een doodswens? Voor het beantwoorden van deze vraag stellen wij een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden voor. Bovendien wordt het onderwerp vanuit twee perspectieven benaderd: vanuit de ervaring van burgers en vanuit het oogpunt van huisartsen. Om de vraagstelling van het PERSPECTIEF-project binnen de beschikbare tijd te beantwoorden is het plan van aanpak verdeeld in vier deels parallel uit te voeren deelprojecten: 1. LITERATUUR- EN BRONNENONDERZOEK naar de actuele stand van de wetenschap (zowel nationaal als internationaal) met betrekking tot een doodswens van mensen die geen levensperspectief meer ervaren. Ook bestuderen we de recente toepassing van de WTL en bestaande gegevens uit het LASA-cohort. 2. ONDERZOEK NAAR HET PERSPECTIEF VAN BURGERS (55+) om inzicht te krijgen in: • de prevalentie, kenmerken, beweegredenen en behoeften van mensen (55+) die geen levensperspectief meer ervaren en die als gevolg daarvan een persisterende en al-dan-niet een actieve doodswens hebben die buiten de reikwijdte van de WTL lijkt te vallen. • de prevalentie, kenmerken en beweegredenen van mensen die geen levensperspectief meer ervaren, maar geen (persisterende of actieve) doodswens hebben, en zij (55+) die wel levensperspectief ervaren. • de overeenkomsten en verschillen tussen groepen met en zonder doodswens. • de verschillende wijzen waarop de doodswens zich kan ontwikkelen. De kwantitatieve data verkrijgen we in samenwerking met KantarPublic, via een vragenlijst-onderzoek onder ruim 20.000 burgers van 55 jaar en ouder. Kwalitatieve data worden verzameld met behulp van 61 semi-gestructureerde diepte interviews. De selectie bestaat uit 20 mensen die in het KantarPublic-survey hebben aangegeven mee te willen doen, en 20 mensen met een stervenswens die we benaderen via huisartsenpraktijken. Ook selecteren we 10 mensen zonder doodswens. We streven naar een zo divers mogelijke sample qua sociaal-economische status, levensovertuiging en culturele achtergrond. Tenslotte worden de nog levende respondenten (11 mensen) die eerder meewerkten aan interviews over dit onderwerp in het kader van het promotieonderzoek van Van Wijngaarden gevraagd om nogmaals mee te werken. Deze laatste data worden in samenhang met bestaande seriële interviewdata geanalyseerd. 3. ONDERZOEK NAAR HET PERSPECTIEF VAN HUISARTSEN om inzicht te krijgen in: • de prevalentie en kenmerken van mensen (55+) die geen levensperspectief meer ervaren en die als gevolg daarvan een persisterende en al-dan-niet een actieve doodswens hebben die buiten de reikwijdte van de WTL lijkt te vallen. • de overeenkomsten en verschillen tussen groepen met en zonder doodswens, en aanwijzingen voor mogelijke prognostische/etiologische variabelen voor een ervaring van ‘voltooid leven’. We benaderen 1800 huisartsen met het verzoek een vragenlijst in te vullen. Op basis daarvan wordt een schatting gemaakt van de omvang van de groep mensen met ‘voltooid leven’ en een (actieve) stervenswens. Vervolgens selecteren we uit deze groep een random sample van 300 huisartsen die we vragen om nadere gegevens aan te leveren met het oog op het identificeren van prognostische en etiologische variabelen. 4. SYNTHESE EN IMPLEMENTATIE met als doel de uitkomsten uit deelproject 1, 2 en 3 met elkaar te vergelijken en in samenhang te analyseren. Deze synthetiserende analyse zal o.a. uitmonden in een rapport dat gepresenteerd wordt tijdens een publiekssymposium, drie korte educatieve filmpjes en een workshop voor beleidsmakers en zorgprofessionals. Voor dit project bundelen De Universiteit voor Humanistiek (van Wijngaarden en Leget) en de afdelingen Huisartsgeneeskunde en Medical Humanities (Sachs, Uiterwaal en van Thiel) van het UMC Utrecht de krachten. Zo ontstaat een sterk, multidisciplinair team, dat relevante kennis en expertise samenbrengt die essentieel zijn voor de kwaliteit en haalbaarheid van het project.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
643001001
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2020
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. E.J. van Wijngaarden
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit voor Humanistiek