Hoor je ons? Virtueel persoonsgericht musiceren met eenzame ouderen

Met het project Hoor je ons? willen Stichting Mimic Muziek, Stichting Dignis en het lectoraat Lifelong Learning in Music van de Hanzehogeschool uitbreiding, professionalisering en verankering van een reeds gezamenlijk geëxploreerde virtuele persoonsgerichte muziekpraktijk bewerkstelligen om zodoende eenzaamheid te verminderen bij eenzame ouderen die (nog) thuis of semi-zelfstandig wonen. De Stichting Mimic Muziek is een collectief van professionele musici in de zorg, Stichting Dignis is een aanbieder van extra- en intramurale ouderenzorg in Noord-Nederland en het lectoraat Lifelong Learning in Music, onderdeel van de Hanzehogeschool Groningen, doet praktijkgericht onderzoek naar de professionele ontwikkeling van musici werkzaam in diverse sociale contexten. Tijdens de lockdown in Nederland als gevolg van de coronamaatregelen zijn deze partners samen een virtuele persoonsgerichte muziekpraktijk (het ‘initiatief’) gestart voor geïsoleerde kwetsbare ouderen en hun naasten. Het doel van de nieuwe virtuele praktijk was het faciliteren van een betekenisvolle gedeelde muzikale ervaring via videobellen. Principes van de praktijk bouwden voort op jarenlange praktijkervaring met en onderzoek naar nieuwe, innovatieve muziekpraktijken op maat voor kwetsbare ouderen (zie o.a. Smilde et al., 2014; Smilde et al., 2019; Dons, 2019). Bij persoonsgericht musiceren spelen musici (ev. gearrangeerd) repertoire uit allerlei genres of improviseren speciaal een nieuw stuk, ‘in het moment’ en op maat van de mensen met wie ze op dat moment in contact zijn. Gesprekken en verhalen vormen daarbij de voornaamste inspiratiebron. Een virtuele praktijk als deze bestond tot voor de start van dit initiatief nog niet. Voortbouwend op de succesvolle ervaringen met twee cliënten, heeft partner Dignis als vertegenwoordiger van de doelgroep aangegeven de praktijk te willen verstevigen in de huidige locatie (dagbesteding Goudvink) en te willen uitbreiden naar andere segmenten van haar diensten (o.a. via thuiszorg bij mensen thuis en woonzorglocaties). De wens is met name om de praktijk in te zetten voor het verstevigen en verdiepen van de relaties tussen cliënt en zijn/haar directe omgeving, zijnde familie, vrienden, buren, mede-bewoners, mantelzorgers, vrijwilligers én, niet onbelangrijk, de professional in dienst van Dignis. Om dit te kunnen bewerkstelligen is vanuit Stichting Mimic Muziek de wens om het team van musici in samenwerking met het lectoraat Lifelong Learning in Music verder te professionaliseren en om daarnaast constructief te werken aan de verankering en verduurzaming van de samenwerking met Dignis. In dit project zullen zes deelprojecten plaatsvinden bestaande uit telkens acht wekelijks terugkerende videocall van ongeveer 20 minuten waarbij virtueel persoonsgericht wordt gemusiceerd (48 sessies in totaal). Voor Dignis en specifiek de verschillende betrokkenen vanuit haar thuiszorg, dagbesteding en woonzorgfuncties, biedt zo een schaalvergroting van het virtueel persoonsgericht musiceren een waardevolle toevoeging. Ten eerste biedt deze praktijk een persoonlijke, betekenisvolle activiteit op maat van een specifieke groep van eenzame cliënten, welke bijdraagt aan het sociale en algemene welzijn van deze cliënten. Het is een unieke kans om ongeacht momenten van isolatie betekenisvol contact te laten plaatsvinden. Ten tweede wordt de interventie gezien als een innovatieve katalysator in de cliënt-professional relatie, welke in lijn ligt met de hoge kwaliteitseisen die Dignis stelt aan zorg, begeleiding en behandeling. Er zijn sterke aanwijzingen dat persoonsgericht musiceren met kwetsbare mensen kan bijdrage aan humanisering van de relatie tussen verzorgenden en kwetsbare mensen, en het welzijn van zorgprofessionals op het werk positief kan beïnvloeden (Smilde et al., 2019; de Wit, 2020).