Mobiele menu

Wie zorgt in de wijk?

Projectomschrijving

Ouderenzorg in Almere krijgt steeds meer aandacht. Er komen steeds meer ouderen in een stad die aanvankelijk vooral ingesteld was op gezinnen. Dit zorgt voor specifieke uitdagingen. Het leernetwerk ‘wijkverpleegkundigen’ signaleert dat een goede samenwerking met de wijkteams hiervoor van groot belang is.

Met dit project willen professionals, ouderen, studenten, docenten en bestuurders van en met elkaar leren over de wijze waarop ouderenzorg integraal kan worden vormgegeven in Almere. Dit doen we specifiek op een aantal vraagstukken, namelijk:

  • Aansluiting technologische mogelijkheden in de zorg op de vraag van de klant.
  • Samenwerking wijkteam en wijkverpleegkundigen en ouderen met complexe zorgvragen
  • Pilot bevoegdheden wijkverpleegkundigen indicatiestellen
  • Vraagstukken van ouderen met een migratieachtergrond in Almere

Als methodiek wordt ‘action learning’ ingezet. Hierbij werken onderzoekers, docenten, professionals en ervaringsdeskundigen samen aan leren en verbeteren.

Producten

Titel: Leergang Wie Zorgt in de Wijk
Auteur: Anne-Mien Dragt, Wim Kleinnagelvoort, Evelien Schipper, Kitty Jurrius
Titel: Wie zorgt in de wijk?
Auteur: Marielle van den Donk
Magazine: Lifestyle Almere

Verslagen


Eindverslag

Wie zorgt in de wijk
In de periode 2019 tot en met 2021 is het ZonMw project ‘Wie zorgt in de wijk’ vanuit het leernetwerk uitgevoerd. In het leernetwerk ontmoeten ouderen, belangenbehartigers, professionals, mbo en hbo studenten, beleidsmakers en onderzoekers elkaar en wisselen kennis uit.

Methodiek
De methode die in het leernetwerk wordt gehanteerd is ‘action learning’ (of actieleren). Ook wordt in het leernetwerk gebruik gemaakt van de methode appreciative inquiry, oftewel (positief) waarderend onderzoek.

Uitvoer project
Om deelname aan het project ‘Wie zorgt in de wijk’ aantrekkelijk te maken zijn vier actieleerwijklunches georganiseerd. Het was opgezet als moment om elkaar te ontmoeten, samen te werken en te leren én om verbinding te creëren.

Complexe zorg in de wijk
Samenwerking tussen zorgprofessionals in een wijk is essentieel, vooral als ouderen verschillende vormen van zorg nodig hebben. Van belang is dat gewerkt wordt met één plan voor alle zorg die geboden wordt. In de eerste wijklunch stond dit thema centraal.

Ouderen legden uit wat het voor hen betekent wanneer goede afstemming tussen zorgprofessionals ontbreekt. In Almere hebben ouderen niet altijd een sociaal netwerk. Persoonlijk contact met zorgverleners is voor hen vaak belangrijk, vooral wanneer zij eenzaam zijn. Zorg ontvangen van veel verschillende partijen, belemmert het opbouwen van een band met zorgverleners.

De wijkverpleging wil dit beter organiseren maar heeft te maken met verschillende uitdagingen. Er is veel verloop onder personeel en er is onduidelijkheid. Het is lastig om overzicht te houden op wie welke vorm van zorg verleent aan ouderen. Vooral wanneer verschillende organisaties betrokken zijn is niet helder wie waarvoor verantwoordelijk is. Er is een partij nodig die regie neemt en zorgt voor afstemming. Daarbij is het belangrijk dat zorgverleners elkaar kennen. Regelmatig overleg en uitwisseling van kennis en ervaring draagt hieraan bij. Op die manier kunnen werkwijzen besproken en beter op elkaar afgestemd worden.

Diversiteit en migratie in de wijk
In Almere leven 162 verschillende nationaliteiten. De tweede wijklunch werd georganiseerd rondom het thema ‘Ouderen met een migratieachtergrond’. Vier gastsprekers belichtten elk vanuit hun eigen perspectief het thema, in de vorm van een diversiteitsdebat. Dit leverde zicht op behoeften van ouderen met een migratieachtergrond op het gebied van zorg.

Ouderen met een migratieachtergrond zijn geneigd minder snel wijkverpleging of een arts in te schakelen. Zij zijn meer op zichzelf en zoeken eerder hulp in hun eigen vertrouwde omgeving. Familie en verbinding met de eigen cultuur vinden zij belangrijk. Het is voor hen vanzelfsprekend om zorg te dragen voor elkaar. Soms is het nodig dat zorgverleners betrokken worden. Het kan lastig zijn om toegang te krijgen tot deze groep. Sleutelfiguren in de wijk die een vertrouwensrelatie hebben met de bewoners kunnen hier bij helpen. Zij spreken de taal en begrijpen de cultuur.
Ook hechten ouderen met een migratieachtergrond aan een adequate behandeling. Als zij behoeften kenbaar maken vinden zij de wetenschap dat hun input waardevol is en opgepakt wordt erg belangrijk. Als zij dit ervaren geeft dit vertrouwen en wordt het mogelijk om een band op te bouwen.

Ondersteuning op afstand tijdens corona
Sinds corona vindt hulpverlening vaker online plaats. De vraag ‘Hoe bied je optimale zorg aan je cliënt op afstand en hoe ervaart deze dat?’ stond centraal in de derde bijeenkomst.

Zorgverleners en zorgontvanger blijken hier soms verschillend over denken. Sommige cliënten vinden online contact prettiger omdat ze in hun eigen omgeving blijven. Anderen hebben juist behoefte aan menselijk contact. Professionals merken dat zij efficiënter met hun tijd omgaan en meer cliënten spreken op een dag. Zorg op afstand is geen doel op zich, maar kan zeker dienen als goede ondersteuning zolang het klantenperspectief centraal staat. Zorgontvangers moeten aan kunnen gev

In het project Wie zorgt in de Wijk vinden leerbijeenkomsten plaats rondom een viertal thema's. Ter voorbereiding op deze lunches zijn ouderen in Almere geinterviewd over de wijze waarop zij de zorg en ondersteuning beleven. Gesprekken over complexe zorg, zingeving, toegang tot de zorg en technologische voorzieningen leverden veel stof op tot discussie. Samen met de ouderenbond KBO en zorgorganisaties is vervolgens de eerste lunch voorbereid die inmiddels heeft plaatsgevonden. Zo'n 30 deelnemers woonden de lunch bij die betrekking had op ouderenzorg en complexe problematiek. Er werden vier groepen gevormd, en uit de verschillende groepen konden al snel een aantal knelpunten worden gedestilleerd: met name in de afstemming tussen organisaties zijn verbeteringen te realiseren. De lunch smaakte naar meer: inmiddels zijn de voorbereidingen voor de volgende lunch (over diversiteit) al in volle gang.

Samenvatting van de aanvraag

Leernetwerk wijkverpleegkundigen Flevoland bestaat uit bevlogen mensen die de kwaliteit van de wijkverpleging vanuit een intrinsieke motivatie willen vergroten. Ondanks dat de wijkverplegingsuren onder druk staan door tekort aan mensen, maken de deelnemers van het leernetwerk tijd om met elkaar uit te wisselen, nieuwe kennis op te doen en de zorg te verbeteren. Vanuit zorgorganisaties en vanuit het HBO-V en het MBO ondernemen mensen leeractiviteiten, die varieren van casuistiekbespreking tot meegaan met elkaars werk, uitwisselen en minisymposia. De afgelopen tijd heeft het netwerk bestaan op basis van de tijdsinzet van de betrokken organisaties, zonder enige vorm van subsidie. Met deze aanvraag beoogt het netwerk verbreding en verdieping te realiseren. Verbreding door de activiteiten (specifiek: action learning) uit te kunnen breiden naar meer mensen in de betrokken organisaties; verdieping door een inhoudelijk thema (integrale zorg voor ouderen in de wijk) met elkaar uit te diepen. Dit start bij de ervaringen van cliënten met de zorg, die het afgelopen jaar voor Almere door de patiëntenfederatie in kaart zijn gebracht. Uit deze ervaringen en uit de praktijk weten we dat er grote knelpunten zijn ten aanzien van huisvesting en eenzaamheid. Ouderen die zorg nodig hebben in Almere vaak met veel verschillende professionals te maken hebben. Zij merken dat er in de overdracht nog van alles mis gaat. Ook is er vaak geen sprake van een systeembenadering, waardoor in partnerrelaties treurige situaties kunnen ontstaan. De wijkverpleegkundigen merken dat er afstemming nodig is met de wijkteams, maar vooralsnog is er nog geen manier gevonden om deze afstemming goed te realiseren. In de hectiek van de dag worden geen momenten gevonden om met elkaar te leren van ervaringen. Het thema 'integrale zorg' is al geruime tijd onderwerp van het leernetwerk Flevoland. Met een kritische blik is naar het begrip gekeken en zijn er kanttekeningen bij geplaatst. In het huidige project wil het leernetwerk zorgen dat de gedachte achter integrale zorg (leveren van de juiste zorg op het juiste moment op de juiste plaats door de juiste persoon) wordt gerealiseerd - zonder daarbij voorbij te gaan aan specialismen en zonder daarbij bureaucratisch overleg in het leven te willen roepen. In een tijd waarin er tekorten ontstaan aan 'handen aan het bed', is er vervolgens behoefte aan met elkaar leren op een manier die dicht bij de praktijk staat en aan kan sluiten op de dagelijkse werkzaamheden. Leren on the job. In het afgelopen jaar heeft het HBO-V, samen met het lectoraat Klantenperspectief in ondersteuning en zorg, de betrokken zorgorganisaties en cliënten de methodiek action learning ontwikkeld op een manier die aansluit bij de praktijk. Met deze aanvraag willen we de methodiek verder uitrollen en inzetten voor het realiseren goede zorg en ondersteuning van ouderen in Almere. Doelen van dit traject zijn - op klantniveau: bijdragen aan de situatie dat ouderen een - in eigen ogen - goed leven kunnen leiden; - op zorg en ondersteuningsniveau: dat wijkverpleegkundigen en wijkteams goed met elkaar samenwerken om dit te faciliteren - op theoretisch niveau: bijdragen aan theorievorming integraal werken - op niveau van randvoorwaarden: kennis verspreiden onder bbeleidsmakers over de randvoorwaarden om de samenwerking te realiseren. Patientenfederatie Flevoland, ouderenbelangenorganisatie KBO, HBO-V en Lectoraat Klantenperspectief van Windesheim Flevoland, ROC-Flevoland, Buurtzorg, Zorggroep Almere, Zorgfix en gemeente Almere bundelen hun krachten in dit project 'Wie zorgt in de wijk'. Het project kent een aantal fasen: 1) Beeld van ouderenzorg in Almere: waarin het perspectief van de klant op ouderenzorg wordt verzameld en samen met ouderen voorbereidingen worden getroffen voor Action Learning trajecten samen met professionals, docenten en studenten. 2) Action Learning waarbij op basis van thema's de knelpunten en vraagstukken met elkaar worden besproken en oplossingen worden uitgedacht en in de praktijk gebracht. 3) Het geleerde leren: waarin de lessen van de teams die deelnemen aan de action learning ook gedeeld worden met buitenstaanders. Hierbij wordt de verbinding gemaakt met de minor 'zorgprocessen beter maken', een minor waarin studenten leren om zorgprocessen te analyseren en daar verbeteringen in aan te brengen. Docenten en studenten in deze minor nemen deel aan dit traject en verbinden zo HBO-V met het wijkleernetwerk. Studenten van het MBO zijn in de uitvoering van de action learning eveneens betrokken door de verbinding die we maken met Fieldlabs. Ouderen zijn bij alle stappen (van het opstellen van deze aanvraag tot het uitvoeren er van) betrokken. Meestal op het niveau van samenwerken, maar ook in de rol van informant.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
639003804
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2021
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
A. Dragt-Regelink
Verantwoordelijke organisatie:
Christelijke Hogeschool Windesheim