LOCAL50: Process and impact evaluation of the 'gezonde slagkracht' programme

Projectomschrijving

Producten

Titel: Structural integration and performance of inter-sectoral public health-related policy networks: An analysis across policy phases.
Auteur: Peters DTJM, Raab J, Grêaux KM, Stronks K, Harting J.
Magazine: Health Policy
Titel: Manifestations of integrated public health policy in Dutch municipalities.
Auteur: Peters D, Harting J, van Oers H, Schuit J, de Vries N, Stronks K.
Magazine: Health Promotion International
Titel: Implementing multiple intervention strategies in Dutch public health-related policy networks.
Auteur: Harting J, Peters D, Grêaux K, van Assema P, Verweij S, Stronks K, Klijn EH
Magazine: Health Promotion International

Verslagen


Eindverslag

Local50 deed onderzoek naar integraal gezondheidsbeleid: beleid vanuit verschillende sectoren dat tot doel heeft om de gezondheid, gezondheidsgedrag en de determinanten die daarop van invloed zijn te verbeteren. Het ZonMw-programma Gezonde Slagkracht (2009-2015) bood voor een dergelijk onderzoek een uitgelezen kans. Dat programma gaf gemeenten financiële en inhoudelijk steun bij het voeren van integraal gezondheidsbeleid op de thema's overgewicht (gerelateerd aan voeding en beweging), alcohol en drugs, en/of roken. Local50 onderzocht met behulp van de 34 lokale projecten in Gezonde Slagkracht hoe het ontwikkelingsproces van integraal gezondheidsbeleid zich voltrok, hoe het implementatieproces van interventies verliep, welke interventies er werden uitgevoerd, en welke effecten deze interventies hadden op gezondheidsgedrag. Het doel van Local50 was om tot wetenschappelijke, generaliseerbare kennis te komen over integraal gezondheidsbeleid. Wat betreft het beleidsontwikkelingsproces brachten we onder meer in kaart welke sectoren vertegenwoordigd waren in de beleidsnetwerken van de projectleider. Wat betreft het implementatieproces maakten we een inventarisatie van de partners die betrokken waren bij de adoptie, implementatie en continuering van interventies − óók op het niveau van de uitvoerders ervan. Bovendien beschreven we de kenmerken van de geïmplementeerde interventiepakketten: de strategieën van verandering die ze gebruikten, de settings waarin ze werden uitgevoerd, en de determinanten waarop ze zicht richtten. Wat betreft de effecten van integraal gezondheidsbeleid onderzochten we de relatie tussen veranderingen in gedrag enerzijds, en kenmerken van het beleidsontwikkelingsproces en van de geïmplementeerde interventies anderzijds.

Het ZonMw-programma Gezonde Slagkracht (GS) biedt gemeenten financiële en inhoudelijke ondersteuning bij het ontwikkelen van integraal gezondheidsbeleid. Dat moet resulteren in de adoptie, implementatie en borging van concrete gezondheidsbevorderende interventies. Deze beogen verbeteringen tot stand te brengen in de determinanten van overgewicht, roken en overmatig alcohol- en drugsgebruik, die uiteindelijk moeten leiden tot gezondheidswinst. GS is een vijfjarig programma dat in 2009 werd gestart en waarin 34 projectaanvragen van één of meerdere gemeenten werden gehonoreerd. Voorwaarden zijn de aanstelling van een projectleider en de vorming van intersectorale beleidsnetwerken waaraan ook burgers en private partners kunnen deelnemen. Daarnaast dienen projecten gebruik te maken van bewezen effectieve interventies en kansrijke maatregelen en interventies ter certificering in te dienen bij het Centrum Gezond Leven.

Local50 is het consortium dat GS evalueert. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Sociale Geneeskunde van het AMC Universiteit van Amsterdam en de afdeling Gezondheidsbevordering van de Universiteit Maastricht, met ondersteuning vanuit het RIVM te Bilthoven en de Vrije Universiteit te Amsterdam. Het hoofddoel van Local50 is vast te stellen hoe, als gevolg van de investeringen vanuit GS, het proces van integraal gezondheidsbeleid zich ontwikkelt, welke concrete maatregelen en interventies er als gevolg hiervan worden uitgevoerd (en gecertificeerd), en welke de (te verwachten) effecten van deze maatregelen en interventies zijn op (de determinanten van) gezondheid. Om deze complexe vraag te kunnen beantwoorden, vinden drie deelonderzoeken plaats. Deelonderzoek I gaat in op het proces van integrale beleidsvorming en de daaruit voortvloeiende (integrale) beleidsprestaties. Deelonderzoek II richt zich op het proces en de adoptie, implementatie en continuering van concrete gezondheidsbevorderende interventies. Deelonderzoek III maakt een effectschatting van te verwachten gezondheidsgerelateerde effecten en brengt deze effecten, waar mogelijk, ook feitelijk in kaart.

Het Local50-onderzoek is vanaf 2010 fasegewijs in gang gezet met een kenschets van gehonoreerde projecten en een initieel theoretisch kader. In 2011 werd de wijze waarop GS-projecten integraal gezondheidbeleid operationaliseren nader gekarakteriseerd. Ook werden alle geplande interventies geïnventariseerd en werd een methode ontwikkeld om van concrete interventies de gezondheidsgerelateerde effecten in te schatten. 2012 stond grotendeels in het teken van verdere dataverzameling. Om de samenstelling en het functioneren van de intersectorale beleidsnetwerken te beschrijven, werd door deelonderzoek I een netwerkvragenlijst uitgezet onder de alle projectleiders en projectpartners bij de GS-projecten. Om de adoptie, implementatie en continuering van interventies te inventariseren, werd vanuit deelonderzoek II een monitor uitgezet onder projectleiders en de primaire uitvoerder van interventies. De factoren van invloed op dit proces werden in kaart gebracht middels interviews. Om de gezondheidsgerelateerde effecten te kunnen inschatten, werd in deelonderzoek III geïnventariseerd in welke GS-projecten aantoonbare effecten op de volksgezondheid zouden kunnen optreden.

In 2013 werd de dataverzameling voortgezet. Vanuit deelonderzoek I werd opnieuw de netwerkvragenlijst uitgezet. Daarnaast werd een start gemaakt met een inventarisatie van agenda setting en begonnen met interviews inzake collectieve besluitvorming en draagvlak. Vanuit deelonderzoek II liepen de monitor en interviews onder projectleiders en primaire uitvoerders van interventies onverminderd voort. Voor projecten in de afrondingsfase werden bovendien aanvullende eindinterviews gehouden. Binnen deelonderzoek III werd een effectschatting gemaakt van het effect van integraal beleid op alcoholgebruik door een vergelijkend onderzoek onder Brabantse gemeenten op basis van de Gezondheidsmonitor Jeugd. In

Samenvatting van de aanvraag

The 'Gezonde Slagkracht' (GS) programme (2010-2014) aims at supporting municipalities in developing and implementing integrated health policy, by offering financial and professional support. Support is given especially for integrated health policy aimed at the prevention of overweight (including physical inactivity and nutrition), smoking, and alcohol and drug abuse. The general aim of the LOCAL50 study is to analyse the changes brought about by the GS programme, in order to contribute to the evidence base of integrated municipal health policy. The specific objectives of the LOCAL50 study are to evaluate the GS program with respect to (i) its contribution to the development and implementation of integrated health policy and (ii) its impact on the prevalence of health-related behaviours in participating municipalities. These objectives will be addressed in two parts. Part I aims to assess the process by which integrated policy is developed and implemented in participating municipalities. We will assess the process of health policy development, and the extent to which integrated health policies will be developed in each of the participating municipalities. We will also evaluate which concrete actions and measures will be implemented, and determine the extent to which the 'Gezonde Slagkracht' programme will serve as a catalyst of change in this respect. This part will have a mostly descriptive and explorative design, and make use of both qualitative and quantitative data (e.g. interviews, questionnaires, documents). Part II aims to assess the impact of integrated health policy on the prevalence of overweight (including physical inactivity and nutrition), smoking, and alcohol and drug abuse. We will report on expected changes as well as actual changes in the participating municipalities. Expectations on changes are derived from an ex-ante evaluation of the specific actions that are planned and implemented, using techniques of health impact assessment (HIA). Actual changes are measured by analyses of data from repeated surveys at local and national levels. A quasi-experimental design will be used, including about 42 case municipalities and 42 control municipalities.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
201000002
Looptijd: 100%
2010
2016
Onderdeel van programma:
  • Gezonde Slagkracht
Gerelateerde subsidieronde:
Evaluatie programma Gezonde slagkracht
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. K. Stronks
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie AMC