Enhancing effective implementation of national guidelines on health promotion: developing concrete tools and handles for improving implementation at the local level

Projectomschrijving

Gezonde inwoners zijn belangrijk in elke gemeente. De landelijke handreiking voor gezondheidsbevordering biedt handvatten om gezondheidsbeleid zo goed mogelijk op poten te zetten. 
Dit onderzoek wil het gebruik van de landelijke handreiking stimuleren. Doel is om te achterhalen op welke manier GGD-instellingen en gemeenten beter gebruik kunnen maken van de handreiking. De handreiking ondersteunt gemeenten en GGD-instellingen met onder andere checklists en voorbeelden van preventieprogramma’s bij het opstellen van gezondheidsbeleid. Belangrijke onderwerpen zijn onder andere alcoholgebruik en overgewicht.

Het onderzoek levert een aanpakstrategie op met concrete handvatten zoals workshops en helpdeskloketten. Twee gemeenten en GGD-instellingen gaan in een testperiode van twee jaar met de strategie aan de slag. De resultaten worden vergeleken met de ervaringen van andere gemeenten.

Verslagen


Eindverslag

Het onderzoek:‘Enhancing effective implementation of national guidelines on health promotion, developing concrete tools and handles for improving implementation at the local level', heeft betrekking op de stimulering van het gebruik van ondersteunende evidence based instrumenten voor de beleidsontwikkeling op het gebied van de gemeentelijke volksgezondheid.
In 2 GGD organisaties is een proefimplementatie uitgevoerd met als doel: verzamelen van belemmerende en bevorderende factoren ten behoeve van een te ontwikkelen strategie voor effectiever gebruik van de Handreiking Gezonde Gemeente (HGG). De HGG is gericht op de preventie van overgewicht, alcohol misbruik, roken, seksuele gezondheid, letselpreventie en depressie. De bevindingen uit de proefimplementaties zijn in een case studie vergeleken met 2 controle GGD-en, die de HGG bewust intensief of nauwelijks hebben gebruikt.
Resultaten van literatuurstudie, de case studie, samen met gegevens uit een landelijke enquête naar het gebruik van de HGG en resultaten uit kwalitatieve onderzoeksmethoden (bijv. interviews) zijn gebruikt om te komen tot een set van 'bouwstenen'voor gerichte implementatie van de HGG in de GGD organisatie. Deze bouwstenen kunnen gezien worden als aanbevelingen voor professionalisering van een integrale aanpak van het lokale gezondheidsbeleid.

'Verbeteren van de implementatie van de landelijke handreiking voor gemeentelijk gezondheidsbeleid. Ontwikkeling van tools en handvatten voor effectief gebruik’

Nederlandse gemeenten hebben een wettelijke taak in de bescherming en bevordering van de gezondheid van hun burgers. Het ministerie van VWS stelt op basis van landelijk onderzoek een aantal gezondheidsproblemen centraal die in het gezondheidsbeleid van gemeenten aandacht dienen te krijgen. De gemeenten worden bij de beleidsvorming en uitvoering van de preventie van gezondheidsproblemen door diverse lokale en regionale zorgorganisaties ondersteund. De GGD heeft als gemeentelijke dienst een sleutelpositie bij deze ondersteuning. Als hulpmiddel voor die ondersteuning aan gemeenten is de ‘Handreiking Gezonde Gemeente’ opgesteld.

Deze handreiking is een instrument voor gemeenten en professionele organisaties om beter hun weg te vinden in de aanpak van lokale gezondheidsproblemen. De handreiking ondersteunt gemeenten en GGD-en met onder andere checklists en voorbeelden van preventieprogramma’s voor het opstellen van gezondheidsbeleid voor hun burgers (bij de thema’s overgewicht, alcoholgebruik, depressie, roken en seksuele gezondheid). De ontwikkelaars van de Handreiking gaan er van uit dat het gezondheidsbeleid van gemeenten efficiënter verloopt met behulp van de planmatige en gefaseerde aanpak van de Handreiking.

De ‘Handreiking Gezonde Gemeente’ is nieuw ( 2010). Deze handreiking heeft een aantal afzonderlijke handleidingen, die eerder gemaakt waren door landelijke thema-instituten, bij elkaar gebracht en aangevuld met een algemeen deel voor de ontwikkeling van integraal gemeentelijk gezondheidsbeleid. De voormalige handleidingen waren op de afzonderlijke gezondheidsthema’s gericht en bleken na evaluatie niet optimaal gebruikt te worden door gemeenten en gezondheidsprofessionals. De nieuwe handreiking is op basis van de evaluatie van de oude handleidingen aangepast en digitaal verspreid onder gemeenten en zorgorganisaties.

Het doel van dit onderzoeksproject is te achterhalen op welke manier GGD-en en gemeenten beter gebruik kunnen maken van de landelijke Handreiking Gezonde Gemeente.
Eerst worden belemmeringen en bevorderende factoren voor het gebruik van de handreiking bij GGD-en, gemeenten en andere zorgorganisaties in kaart gebracht. Deze factoren bieden aangrijpingspunten voor een effectievere invoerstrategie van de nieuwe handreiking. Deze invoerstrategie wordt in een testperiode van 2 jaar binnen 2 GGD-en en hun gemeenten getoetst en verder ontwikkeld. De resultaten van de proefimplementatie in deze GGD-en worden vergeleken met ervaringen met de handreiking bij andere Nederlandse GGD-en. Op basis van deze vergelijking wordt de invoerstrategie vervolgens bijgesteld.
Het onderzoek levert een invoerstrategie op met concrete handvatten (zoals workshop en helpdeskfunctie) om het gebruik van de handreiking door GGD en gemeente te stimuleren.

Samenvatting van de aanvraag

Enhancing effective implementation of national guidelines on health promotion at the local level is the main focus of this research proposal. The Ministry of Health has indicated 5 national priorities (spear-points) in their Prevention Memorandum: smoking, excessive alcohol use, overweight, depression and diabetes. To stimulate local governments to pay attention to these priorities, guidelines have been published on four of these themes (not yet on diabetes). These guidelines aim to incorporate the national spear-points in the local health policy as well as to implement (effective) interventions at the local level in a comprehensive manner. To achieve this, the guidelines offer an overview of the state of the art of both epidemiological and policy-related information and the best local preventive interventions (proven effective or at least promising) currently available. Regional Public Health Services (RPHSs) advise local governments in planning, implementing and executing local health policy and interventions. The guidelines serve as a means to offer the best state of the art in this respect. Research results from the Health Inspectorate and preliminary results from a very recent study of the Centre for Healthy Living (Centrum Gezond Leven; CGL), part of the National Institute for Public Health and the Environment(RIVM), however, show that the RPHS and local authorities use the guidelines only partially, if at all. This proposal aims to discover the reasons for this poor implementation result and to develop concrete instruments to enhance local implementation. Therefore its main focus of interest is on the actors and factors that play a significant role in the complex process of implementing the national guidelines at the local level (i.c. RPHSs, local governments and other local stakeholders). The perspective chosen is that of the RPHS as a central (regional) actor between the national and local level and more specifically its functioning in relation to the local governments and other local stakeholders. Which hindering and facilitating factors in implementing the guidelines are encountered by those working at different organisational levels (board, staff and professionals) Both in their own organisation and in their collaboration with local governments and other local stakeholders. Collaboration between all system levels in and between organisations to a large extent determines the level of successful collaboration (internally as well as externally), which is crucial in relation to effective implementation (Jansen, 2007). In addition to the role of the RPHS, also experiences with the implementation of guidelines by the other central actors such as local governments and other local stakeholders (schools and other health promoting organizations) will be studied. This study elaborates on the results of an inventory study by the CGL (RIVM; in concept) which gathered data on the use of the guidelines in general. Our study will elaborate on the processes that influence guideline-use at the local level. By studying the ‘black box’ of the actual processes in the collaboration between the RPHS, local governments and other local stakeholders, more insight will be gained in the factors that are conditional for successful local implementation of national prevention guidelines. Such factors may refer to aspects of collaboration and organisation but also to quality or usability aspects of the guidelines itself. Based on these hindering and facilitating factors in the local implementation process, recommendations for strategies and tools for a more effective implementation will be formulated. These recommendations will be pilot-implemented and evaluated in two RPHSs. Finally, the evaluation results are translated to concrete tools and handles (such as workshops, courses, a helpdesk-function or recording digital knowledge into the GCL website) for more effective implementation of national guidelines at the local level.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
201000001
Looptijd: 100%
2009
2015
Onderdeel van programma:
  • Gezonde Slagkracht
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. L.A.M. van de Goor
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit van Tilburg