Mobiele menu

Conditioning of insulin responses: A high risk – high gain intervention for diabetes type-2

Projectomschrijving

Insuline opwekken met het Pavlov-effect

Wie lekker eten ruikt, kan opeens een knorrende maag krijgen. Is deze zogeheten pavlov-reactie ook te gebruiken om het lichaam insuline aan te laten maken?

Het onderzoek

Mensen met diabetes type 2 maken niet genoeg insuline. Prof. Evers wil met haar team kijken of klassieke conditionering helpt, bekend van Pavlov’s hond die speeksel produceerde na het horen van een bel omdat de bel eerder gekoppeld was aan voedsel.

Hetzelfde principe is voor veel stoffen (waaronder insuline) aangetoond: na eerdere aanbieding van een prikkel (bijvoorbeeld een geur) samen met een middel (bijvoorbeeld insuline) wordt de stof (insuline) zelf geproduceerd bij een volgende prikkelaanbieding. Een belangrijke vraag is nu of dit principe ook geldt voor mensen met diabetes type 2, dat wil zeggen dat mensen na 'klassieke conditionering' zelf in staat zijn insuline aan te maken.

Verwacht resultaat

De onderzoekers gaan het Pavlov-effect proberen bij mensen met diabetes type 2, om het lichaam weer meer insuline te laten produceren.

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Type-2 diabetes patiënten hebben na een eerste fase waarin insuline resistentie optreedt voornamelijk een probleem met een afdoende productie van insuline. Een veelbelovende methode om dit mogelijk te herstellen en insuline niveaus te reguleren is klassieke conditionering. Klassieke conditionering is bekend van Pavlov’s hond die speeksel produceerde na het horen van een bel omdat de bel eerder gekoppeld was aan het krijgen van voedsel. Dit principe is inmiddels door onze en andere onderzoeksgroepen voor veel stoffen van ons afweer- en hormonale systeem (waaronder insuline) aangetoond. Wanneer een middel (bv insuline) wordt aangeboden samen met een prikkel (bv een geur), dan kan er een verband worden aangeleerd tussen het middel en de prikkel en wordt na aanbieding van de prikkel vervolgens het middel (bv insuline) zelf (endogeen) aangemaakt. Een belangrijke vraag is nu of dit principe ook geldt voor patiënten met type-2 diabetes die geholpen zouden zijn bij een verbeterde productie van insuline. In het huidige project zal het principe van klassieke conditionering door middel van intranasale insuline voor het eerst bij patiënten met diabetes type-2 worden toegepast. Hiermee zal worden onderzocht of de endogene insuline productie van diabetes type-2 patiënten gestimuleerd kan worden. In overeenstemming met eerdere conditioneringsstudies bij gezonde deelnemers worden 32 diabetes type-2 patiënten op dag 1 (de acquisitiefase) blootgesteld aan een geur na toediening van intranasale insuline (behandelgroep) of placebo (controlegroep). Op dag 2 (de evocatiefase) wordt in de behandelgroep de intranasale insuline door een placebo vervangen. Toediening van intranasale insuline is hierbij bijzonder veelbelovend omdat het een veilige en gemakkelijke manier van toedienen is die minder bijwerkingen met zich meebrengt. Tevens werkt intranasale insuline meer direct op hersenmechanismen welke betrokken zijn bij de insuline productie en heeft het mogelijk ook gunstige effecten op het hongergevoel. Ook worden 32 gezonde deelnemers geworven als een controle groep. Patiënten zullen via een regionaal huisartsen netwerk met in totaal 200 praktijken worden geworven. In overeenstemming met eerdere bevindingen bij gezonde deelnemers wordt verwacht dat de patiënten in de behandelgroep in vergelijking met de controlegroep op dag 2 na blootstelling aan de geur met een placebo zelf insuline aanmaken. Tevens wordt onderzocht of de effecten van conditioneren met intranasale insuline glucose niveaus verminderen en het honger gevoel en het patroon van voedselinname bij patiënten met diabetes type-2 veranderen. Dit onconventionele high risk-high gain project is bijzonder relevant voor patiënten met type-2 diabetes en mogelijk andere patiënten groepen aangezien we de mogelijkheden van het lichaam om zelf insuline te leren maken door middel van conditionering onderzoeken. Hiermee kan op termijn het gebruik van medicijnen en zelftoediening van insuline mogelijk worden verminderd of zelfs worden vervangen. In een vervolgproject zal middels een gerandomiseerde klinische trial worden onderzocht of deze methode ook in reguliere behandelingen ingezet kan worden. Daarnaast zal worden onderzocht of de gevoeligheid van beta cellen verandert door het endogeen conditioneren met intranasale insuline door gebruik te maken van een glucose intolerantie test op baseline en na conditioneren. De bevindingen van dit onderzoek kunnen een doorbraak betekenen voor het nog altijd toenemende aantal patiënten met type-2 diabetes aangezien het de kern van het probleem aanpakt, namelijk het onvermogen voldoende insuline te produceren. Het uiteindelijke doel van het huidige out-of-the-box innovatieve onderzoek is om te onderzoeken of: • Het lichaam getraind kan worden om zelf endogene insuline te produceren wat bijzonder veelbelovend is voor patiënten met diabetes type-2 aangezien zij aangewezen zijn op externe toediening van insuline; • Conditioneren ook werkt in patiënten met een verstoorde productie van insuline. Dit is een logische volgende stap na eerdere bevindingen dat insuline en glucose productie in gezonde deelnemers kunnen worden geconditioneerd. Tevens sluit dit nauw aan bij de eigen recente studies die aantonen dat we endocriene maten (oxytocine en cortisol) kunnen conditioneren in gezonde deelnemers; • We in de klinische praktijk kunnen toewerken naar het verlagen of zelfs geheel vervangen van medicijnen bij patiënten met diabetes type-2. Dit project is bijzonder relevant voor diabetes type-2 patiënten en mogelijk andere patiëntengroepen aangezien we de mogelijkheden onderzoeken om het lichaam zelf insuline te laten produceren. Hiermee kan op termijn het gebruik van medicijnen en zelftoediening van insuline mogelijk worden verminderd of zelfs worden vervangen.

Kenmerken

Projectnummer:
459001009
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2018
2021
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. A.W.M. Evers PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit Leiden