Haal meer uit vriendschap: de online vriendschapscursus

Eenzaamheid Eenzaamheid is een groot probleem onder ouderen in Nederland. Ruim de helft van de 75-plussers geeft aan te maken te hebben met gevoelens van eenzaamheid. Er worden veel activiteiten georganiseerd voor ouderen om deze gevoelens te verminderen, maar dit helpt niet altijd. Veel mensen zijn in een sociaal isolement gekomen door scheiding of sterfte van een partner of vrienden en familie. De stap naar nieuwe vriendschappen is voor veel mensen erg groot. De behoefte om nieuwe vriendschappen te sluiten is er wel, maar in de praktijk vinden mensen dit moeilijk. Mensen die vereenzamen komen vaak in een negatieve vicieuze cirkel terecht: zij ontwikkelen een negatiever zelfbeeld, waardoor het zelfvertrouwen afneemt en mensen vervolgens negatieve verwachtingen ontwikkelen van ontmoetingen met anderen. Het doorbreken van deze vicieuze cirkel maakt het verminderen van eenzaamheid mogelijk. En dat is precies wat de online Vriendschapscursus doet: het verbetert het zelfbeeld, het zelfvertrouwen en ontwikkelt een positievere en realistische verwachting van sociale ontmoetingen. De cursus online vriendschapscursus De groepscursus ‘Zin in Vriendschap’ voor 55-plussers – ontwikkeld door Prof. dr. Nan Stevens (emiritus hoogleraar Toegepaste Sociale Gerontologie) – is één van de programma’s die bewezen effectief is bij de aanpak van eenzaamheid en is opgenomen in de databank Effectieve sociale interventies. Een groepsaanbod heeft echter twee nadelen: het is kleinschalig en arbeidsintensief. Hierdoor blijft de impact beperkt. De afgelopen jaren is in het kader van een promotieonderzoek (door Tamara Bouwman, Vrije Universiteit Amsterdam) de groepscursus doorontwikkeld naar een online-cursus voor mensen vanaf 50 jaar die voor iedereen toegankelijk is. Het promotieonderzoek laat zien dat ook de online-cursus eenzaamheid effectief vermindert . Uit een haalbaarheidsstudie blijkt dat er binnen de doelgroep en onder maatschappelijke organisaties die met en voor de doelgroep werken, grote behoefte is aan het breed toegankelijk maken van de online vriendschapscursus. Met deze aanvraag willen we de online-cursus doorontwikkelen en verder verspreiden. Doel en resultaat Het doel van deze aanvraag is, om in samenwerking met de eindgebruiker, de online vriendschapscursus geschikt te maken voor een breed publiek. Omdat de cursus als onderzoeksprototype is ontwikkeld, is de training niet geschikt voor grootschalig gebruik. Om het aanbod niet alleen qua uitstraling en vormgeving, maar ook qua gebruikersvriendelijkheid breed toegankelijk te maken wordt gebruik gemaakt van het e-health platform MindDistrict. Minddistrict is een e-health platform waarbinnen de vele functionaliteiten, die nodig zijn om de vriendschapscursus op een gebruiksvriendelijke en overzichtelijke manier aan te bieden, beschikbaar zijn. De kennis van de VU, in combinatie met het netwerk van Stichting Gouden Dagen, zorgt ervoor dat de cursus op een verantwoorde manier wordt ontwikkeld, waarbij de doelgroep zelf wordt betrokken bij de verbetering van de gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid van de cursus. De opzet van de online vriendschapscursus De online Vriendschapscursus biedt mensen handreikingen om zelf aan de slag te gaan met sociale relaties. De cursus herinnert mensen bijvoorbeeld aan acties die behulpzaam kunnen zijn om vriendschappen te ontwikkelen en onderhouden. Deelnemers worden aangespoord hun netwerk te versterken, zowel wat betreft kwaliteit (betere relaties) als kwantiteit (meer vrienden). De online Vriendschapscursus bestaat uit een introductie en vijf lessen over de verschillende kanten van vriendschap. In elke les staat een onderwerp centraal: Nieuwe contacten maken; Sociale contacten onderhouden en relaties verbeteren; Zelfwaardering en vriendelijk zijn voor jezelf; Een betere vriend(in) worden; Verwachtingen van vrienden en vriendschappen. Elke les bevat informatie over het betreffende onderwerp, oefeningen om direct uit te voeren en opdrachten. In elke les worden voorbeelden van sociale situaties gegeven, die met behulp van animatiefilmpjes worden gepresenteerd. Deelnemers kunnen elke dag een sociaal dagboek invullen over hoe de dag is verlopen. Verbetering online-cursus De verbetering is in de eerste plaats gericht op uitstraling, gebruiksvriendelijkheid en vormgeving. Voor de ontwikkeling van de huidige animatiefilmpjes is bijvoorbeeld gratis software met eenvoudige afbeeldingen gebruikt (‘de benen van de personen missen’, is een veelgehoorde klacht). De animatiefilmpjes moeten verbeterd worden om succes te hebben. Ook is verbetering nodig van de gebruikersvriendelijkheid en technische mogelijkheden van de cursus.