Mobiele menu

Domeinaanvraag TopZorg: het Neurodomein van het St. Elisabeth Ziekenhuis

Projectomschrijving

Het neurodomein van het St. Elisabeth Ziekenhuis biedt patiëntvriendelijke excellente topzorg aan patiënten met een breed scala van aandoeningen.

Doel
- Het verbeteren van de diagnostiek en behandeling van klachten of stoornissen van geheugen en gedrag van patiënten met een hersenaandoening (zoals een hersentumor, MS, herseninfarct of -bloeding).
- Negatieve gevolgen van deze klachten voor de patiënt en zijn omgeving minimaliseren en hanteerbaar maken.
- Methoden voor begeleiding en behandeling van klachten evalueren vanuit het perspectief van de patiënt en zijn naasten.

Aanpak
- Uitgebreide testen van het geheugen, nieuwe moderne beeldvormende technieken en nieuwe revalidatie behandelingen.
- Onderzoek vindt plaats naar factoren die een voorspellende waarde hebben voor het optreden van geheugenstoornissen. De verwachting is dat dit leidt tot veiliger en betere (meer patiëntgerichte) medische behandelingen en patiëntenvoorlichting.

Verslagen


Eindverslag

Binnen het Neurodomein van het Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg zijn er in totaal tien onderzoeksprojecten uitgevoerd bij patienten met een ziekte van de hersenen (zoals een hersentumor, uitzaaiing, MS of infarct). Deze projecten waren gericht op het verbeteren van de diagnostiek en behandeling van vermoeidheid, veranderingen in gedrag, of cognitieve stoornissen (dit zijn problemen met bijvoorbeeld concentratie, geheugen of aandacht). Personeel is opgeleid om samen met medisch specialisten in een nazorg polikliniek patiënten met deze klachten te begeleiden en te behandelen. Er werden modellen ontwikkeld om het effect van operatie of Gamma Knife radiochirurgie beter te kunnen voorspellen, en er zijn nieuwe MRI technieken geïntroduceerd waarmee de lokatie van hersenfuncties zichtbaar kan worden gemaakt. Om de zorg voor onze patienten te kunnen blijven evalueren en verbeteren is er een computersysteem opgezet waar klinische, neuropsychologische en MRI gegevens blijvend worden verzameld in een unieke grote database.

Het programma Topzorg verloopt voorspoedig binnen het neurodomein van het ETZ. Naast de betrokken medisch specialisten zijn 10 promovendi, 3 senior onderzoekers, 1 datamanager, 2 onderzoeksassistenten, 2 specialistisch verpleegkundigen, 1 radiologisch laborant en verschillende master studenten (neuro)psychologie (Universiteit van Tilburg en UMC Leiden) aan het werk. Een aantal promovendi zijn arts assistenten in opleiding.

Het grootste deel van de subsidie wordt besteed aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van neurologische en neurochirurgische ziekten. De tien projecten van het neurodomein zijn onderling sterk verbonden waarbij de focus ligt op cognitie, patiënten perspectief en beeldvormend onderzoek (imaging). Naast de medische aspecten wordt met name gekeken naar de cognitieve, psychosociale en arbeidsgerelateerde gevolgen van neurologische en neurochirurgische ziekten en behandelingen. Recentelijk is er samen met het traumadomein van het ETZ gestart met het opzetten van een multidisciplinaire nazorgpoli voor psychosociale en cognitieve problemen voor neurologische en (multi)trauma patiënten.

De eerste resultaten worden reeds geïmplementeerd in de dagelijkse klinische praktijk: niet alleen binnen het ETZ maar in meerdere Nederlandse ziekenhuizen. Een voorbeeld is onderzoek van de zenuwen met behulp van echografie. Voor de patiënt is dit een veel vriendelijker onderzoek dan bijvoorbeeld een EMG waarbij kleine stroomstootjes worden gegeven. Inmiddels is een landelijke werkgroep opgericht onder toezicht van de Nederlandse vereniging voor klinische neurofysiologie (KNF) en is een handleiding voor zenuwechografie uitgegeven. Deze handleiding is in het hele land verspreid onder KNF-afdelingen en neurologen.

De wetenschappelijke infrastructuur die nodig is voor het doen van klinisch-wetenschappelijk onderzoek, is verder uitgebouwd. Onderdeel hiervan is opzetten van een geavanceerde database voor opslag en analyse van complexe datasets van patiënten met hersentumoren of andere hersenaandoeningen. Dit systeem maakt het mogelijk om data van verschillende bronnen (klinisch, cognitief, structurele en functionele MRI) met elkaar te combineren. Het eerste prototype wordt momenteel getest. Het combineren van deze verschillende informatiestromen levert de unieke mogelijkheid op om vragen beantwoorden die zich niet beperken tot een enkele categorie.

Binnen de tien onderzoeksprojecten is er ook een regionale en nationale samenwerking met andere instellingen, zoals andere STZ ziekenhuizen. De al bestaande samenwerking met de Universiteit van Tilburg (UvT), UMC Utrecht, Erasmus MC, UMC Nijmegen, AMC, TU Eindhoven en Universiteit voor Humanistiek te Utrecht werd geïntensiveerd.

Samenvatting van de aanvraag

Het Neuro-domein is één van de twee speerpunten van het St. Elisabeth Ziekenhuis. Binnen het Neuro-domein werken meerdere specialismen nauw samen om patiëntvriendelijke, excellente topzorg te bieden aan patiënten met een breed scala van hersen- en zenuwaandoeningen. Tot 90% van de patiënten die binnen het Neuro-domein behandeld worden is afkomstig van buiten het verzorgingsgebied van het St. Elisabeth Ziekenhuis. Binnen het Neuro-domein wordt het volledige palet van hersen- en zenuwaandoeningen behandeld en een breed scala van interventies aangeboden. Ons ziekenhuis heeft een lange historie als innovatief en groot (opleidings)centrum dat “last resort” zorg biedt. In de afgelopen decennia is zo grote expertise opgebouwd, in het bijzonder op het gebied van hersentumoren, neurovasculaire aandoeningen, functionele neuro-imaging en neuro-navigatie bij chirurgische ingrepen. Van recenter origine is de expertiseopbouw op het gebied cognitie, patiëntperspectieven en multipele sclerose. Als een van de “Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen” huisvest, coördineert en superviseert het St. Elisabeth Ziekenhuis diverse opleidingsprogramma’s voor co-assistenten en arts-assistenten (2 neurochirurgie, 12 radiologie en 18 neurologie) in samenwerking met meerdere UMC’s. Het onderzoek in het Neuro-domein is patiëntgebonden en sluit nauw aan bij de gebieden waarop in het St. Elisabeth Ziekenhuis topzorg wordt geboden; het heeft gedurende vele jaren een groot aantal publicaties, proefschriften en professoraten opgeleverd. Het vindt veelal plaats in een multidisciplinaire setting en in samenwerking met veel academische centra en andere ‘centers of excellence’. De al lang bestaande samenwerking en de grote aantallen patiënten in het Neurodomein hebben geleid tot de ontwikkeling van twee nauw verweven onderzoeksprogramma’s met als thema’s Cognitie & Patiëntperspectieven, respectievelijk Beeldvorming (Neuro-imaging); thema’s die van groot belang zijn bij de diagnostiek en (menslievende) behandeling van veel hersenaandoeningen. Doelstelling van de aanvraag is om de diagnostiek en behandeling van cognitieve en gedragsstoornissen te verbeteren, de negatieve gevolgen van cognitiestoornissen voor de patiënt en zijn omgeving te minimaliseren en hanteerbaar te maken en de methoden te evalueren vanuit het perspectief van de maatschappij én vanuit het perspectief van de patiënt en zijn naasten. We concentreren ons hierbij op de ontwikkeling, de implementatie en het gebruik van neuropsychologisch onderzoek en functionele beeldvormende technieken in de dagelijkse klinische praktijk; we zoeken naar variabelen of parameters die een voorspellende waarde hebben voor de uitkomsten van medicamenteuze, gedragstherapeutische en (radio)chirurgische behandelingen en we werken aan standaardisering en optimalisering van de logistiek om deze beeldvorming doeltreffend te kunnen integreren in de dagelijkse praktijk. Dit zal naar verwachting leiden tot veiligere medische behandelingen, verbeteringen in patiënteneducatie en meer patiënt-gerichte cognitieve therapieën. De (na)zorg voor patiënten met hersenaandoeningen en cognitieve gedragsstoornissen is complex en vraagt veel expertise. Een speciale ‘nazorg’ polikliniek, waar een multidisciplinair team zich richt op diagnostiek en behandeling van cognitieve en gedragsstoornissen bij deze patiënten zal verder geprofessionaliseerd, geïntensiveerd en gestructureerd worden. Een overkoepelend project dat het Neurodomein verbindt is het oprichten van een klinisch onderzoeksinstituut. Dit instituut zal zich vooral richten op onderwerpen die zijn gerelateerd aan beeldvorming, cognitie en patiëntenperspectief. Naast het faciliteren van klinisch-gericht onderzoek, zijn opleiding en onderwijs de twee andere belangrijke doelstellingen. Er zal een website worden gecreëerd die onderzoekers en clinici informeert over lopende onderzoeksprojecten. Een belangrijk aspect is het opzetten van de infrastructuur die noodzakelijk is voor de opslag en analyse van patientendata (klinische gegevens, resultaten van neuropsychologisch onderzoek, MRI onderzoeken etc). Het St. Elisabeth Ziekenhuis streeft ernaar het Neuro-domein verder te profileren als een ‘center of excellence’ waarin topreferente zorg nauw verbonden is met hoogwaardig patiëntgebonden onderzoek.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
842003001
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2020
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. L.H. Visser
Verantwoordelijke organisatie:
Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis