Mobiele menu

SPARK: Self- & Peer Assessment om te Reflecteren op Kwaliteitsstandaarden

Projectomschrijving

Om wijkverpleegkundigen en verzorgenden in de 1e lijn te ondersteunen bij het nemen van beslissingen over de beste zorg voor de patiënt, zijn er kwaliteitsstandaarden en richtlijnen. Toch is het in de praktijk niet makkelijk om een goede beslissing te nemen omdat patiënten vaak meerdere problemen hebben. Het is daarom belangrijk om wijkverpleegkundigen en verzorgenden mogelijkheden te geven om hun beslissingen te toetsen bij collega’s.

Reflectiemethode

Zelf- en peer-assessment is een bewezen effectieve methode voor dit doel bij fysiotherapeuten. Zorgverleners kijken kritisch naar hun eigen werk en dat van hun collega’s en geven elkaar feedback. Ze gebruiken daarvoor concrete voorbeelden van patienten uit de praktijk.

Doel

Het doel van dit project is het ontwikkelen, testen en evalueren van een reflectiemethode voor wijkverpleegkundigen en verzorgenden gericht op 2 richtlijnen:

  • richtlijn Verslaglegging
  • richtlijn Mantelzorg

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Kwaliteitsstandaarden en richtlijnen worden ontworpen om zorgprofessionals te ondersteunen in het nemen van beslissingen en daarmee de kwaliteit van de zorg te optimaliseren. In de gezondheidszorg werken wijkverpleegkundigen en verzorgenden meestal samen in zelfsturende teams en komen dagelijks in situaties waarin zij zelfstandig beslissingen nemen over de zorg die zij leveren. Dat klinkt mooi en logisch, maar in de praktijk is het niet makkelijk om in de dagelijkse drukte tot een weloverwogen besluit te komen op basis van aanbevelingen uit kwaliteitsstandaarden. Tijdsdruk vraagt om het snel inschatten van de situatie en het nemen van beslissingen. Daarvoor zijn flexibele kennis, passende redeneerstrategieën en vertrouwen in eigen kunnen (self-efficacy) nodig. Het is daarom belangrijk om wijkverpleegkundigen en verzorgenden mogelijkheden te geven om te reflecteren op hun eigen handelen en hun beslissingen te toetsen bij collega wijkverpleegkundigen en verzorgenden binnen en buiten hun team. In de gezondheidszorg zijn verschillende methoden ontwikkeld om het handelen van zorgprofessionals volgens kwaliteitsstandaarden en richtlijnen te bevorderen. De literatuur laat zien dat het effect van die methoden het grootst is als zorgprofessionals actief participeren en kritisch reflecteren op hun handelen. Voor de beroepsgroep van fysiotherapeuten is self- en peer-assessment als reflectiemethode ontwikkeld voor fysiotherapeuten in de 1e lijn, om het klinisch redeneren en handelen volgens praktijkrichtlijnen te bevorderen. De methode is bewezen effectief en vormt een onderdeel van het kwaliteitsprogramma van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie onder de naam KNGF Intervisie. Bij deze reflectiemethode evalueren zorgprofessionals de kwaliteit van hun eigen werk en dat van hun collega’s op basis van criteria voor het beoordelen van kwaliteit en geven elkaar constructieve feedback. De evaluatie vindt plaats aan de hand van authentiek materiaal, afkomstig uit de beroepspraktijk zoals patiëntendossiers, schriftelijke casussen, video-opnames en directe observatie. Ervaringen met deze methode bieden een goede basis voor het ontwikkelen, testen en evalueren van een reflectiemethode voor wijkverpleegkundigen. Het doel van dit project is het ontwikkelen, testen en evalueren van een reflectiemethode voor wijkverpleegkundigen, gebaseerd op self- en peer-assessment als basisontwerp. De methode wordt verder ontwikkeld voor zowel de Richtlijn Verpleegkundige en Verzorgende Verslaglegging als de richtlijn Mantelzorg. Beide richtlijnen zijn in de eindfase van de ontwikkeling. Omdat deze richtlijnen inhoudelijk sterk van elkaar verschillen - de eerste is meer gericht op het proces, de tweede meer op de inhoud - zal voor iedere richtlijn een passende variant ontwikkeld worden. We hebben een bewuste keuze gemaakt voor twee verschillende richtlijnen om de bruikbaarheid van de methodiek uit te testen voor verschillende kwaliteitsstandaarden. We ontwikkelen de reflectiemethode in nauwe samenwerking met de gebruikers, wijkverpleegkundigen en verzorgenden, en we betrekken ook cliënten en hun naasten bij het ontwerp. Daarbij volgen we de principes van participatief actieonderzoek. We werken met twee ontwerpgroepen om de methode in een iteratief proces te ontwerpen en te verbeteren, en in totaal vier gemengde testgroepen van wijkverpleegkundigen en verzorgenden in uitvoerende wijkorganisaties om de methode te testen in de proeftuinen. In totaal nemen vier wijkorganisaties deel aan dit project, dit zijn twee organisaties binnen en twee organisaties buiten de regio Nijmegen. We beginnen met het ontwikkelen van de 1e variant voor de Richtlijn Verpleegkundige en Verzorgende Verslaglegging en bouwen op dit ontwerp voort om de 2e variant voor de richtlijn Mantelzorg te ontwerpen. We evalueren de geschiktheid van de reflectiemethode, de bruikbaarheid en de impact op het klinisch redeneren en methodisch handelen van wijkverpleegkundigen en verzorgenden. De geschiktheid en de bruikbaarheid in de praktijk worden kwalitatief geëvalueerd. Data worden iteratief verzameld en geanalyseerd in samenwerking met testgroepen en ontwerpgroepen, zodat relevante informatie voor het verbeteren van het ontwerp direct beschikbaar komt. De impact van de reflectiemethode op het klinisch redeneren en handelen wordt kwalitatief en kwantitatief geëvalueerd. Voor de kwalitatieve evaluatie wordt gebruik gemaakt van video-opnames, observaties en interviews; voor de kwantitatieve evaluatie wordt een vragenlijst gebruikt. Het project resulteert in twee varianten op het basisontwerp inclusief specifieke criteria voor het beoordelen van kwaliteit van zorg die ontwikkeld zijn door de deelnemers zelf. Op basis van de eindevaluatie zullen aanbevelingen worden gedaan voor een bredere implementatie van de reflectiemethoden in de praktijk. Tevens worden op basis van de nieuwe kennis en inzichten aanbevelingen gedaan voor (toekomstige) richtlijnontwikkelaars en V&VN.

Kenmerken

Projectnummer:
10110042020001
Looptijd: 92%
Looptijd: 92 %
2021
2024
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. Adriaansen
Verantwoordelijke organisatie:
HAN University of Applied Sciences
Afbeelding

Reflectiemethoden doorontwikkelen in proeftuinen

Reflectiemethoden (zoals intercollegiale toetsing, klinische lessen, scholingsmateriaal) ondersteunen bij het bewust toepassen van kwaliteitsstandaarden. Daarom financieren we 3 projecten die reflectiemethodieken (door)ontwikkelen. Dit project is daar één van. Bekijk de andere projecten.