Witte vlekken analyse van kwaliteitsstandaarden voor verpleegkundigen en verzorgenden in Nederland

Achtergronden: Van hedendaagse verpleegkundigen en verzorgenden wordt verwacht dat zij evidence-based werken. Echter in de praktijk is dat vaak moeilijk, omdat bestaande landelijke kwaliteitsstandaarden de patiëntproblemen waar verpleegkundigen en verzorgenden mee te maken hebben, onvoldoende dekken. Beroepsorganisatie V&VN gaat daarom de komende jaren aan de slag met het ontwikkelen en herzien van kwaliteitsstandaarden, met financiering van VWS en in samenwerking met patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en verzekeraars. Dit projectvoorstel van NIVEL en AMC betreft een onderzoek naar lacunes ('witte vlekken')in landelijke kwaliteitsstandaarden. Onder kwaliteitsstandaarden verstaan we richtlijnen, zorgstandaarden of zorgmodules. Daarbij zijn we in dit project gericht op mono- of multidisciplinaire kwaliteitsstandaarden die ‘verpleegsensitieve’ patiëntproblemen beschrijven, d.w.z. problemen of ondersteuningsbehoeften van patiënten waar verpleegkundigen of verzorgenden in hun dagelijks werk veel mee te maken hebben en die zij door hun zorg ook kunnen beïnvloeden. Zeer recent heeft V&VN een overzicht van verpleegsensitieve patiëntproblemen opgesteld, de zogenaamde Nationale Kernset Patiëntproblemen. In deze kernset gaat het om patiëntproblemen die merendeels problemen met sensorische functies, mentale functies, zelfverzorging, hart en bloedvaten, of mobiliteit betreffen. Vraag- en doelstellingen: De centrale vragen in het voorgestelde onderzoek zijn: * Voor welke patiëntproblemen uit de voornoemde Nationale Kernset zijn er nog helemaal geen landelijke kwaliteitsstandaarden? * Welke bestaande landelijke kwaliteitsstandaarden over patiëntproblemen uit de Nationale Kernset zijn niet meer actueel en dienen herzien te worden? * Bij welke patiëntproblemen uit de Nationale Kernset hebben stakeholders (waaronder vertegenwoordigers van verpleegkundigen en verzorgenden zelf) het meest behoefte aan nieuwe of meer up-to-date kwaliteitsstandaarden, bijv. vanwege incidenten, variaties of controverses in de praktijk over wat de ‘beste zorg’ is? Plan van aanpak: In het voorgestelde project (met een loopduur van 4 maanden) worden in verschillende fasen, diverse methoden gecombineerd: * Fase I. Allereerst wordt begonnen met bestudering van relevante nationale beleidsnotities en wetenschappelijke publicaties, waaronder publicaties van V&VN. Daarnaast worden nationale websites en databanken geraadpleegd, waarvan bekend is of verwacht wordt dat daarin zich veel kwaliteitsstandaarden voor verpleegkundigen en verzorgenden bevinden. * Fase II. Op basis van de in Fase I gevonden kwaliteitsstandaarden, wordt vervolgens een eerste overzicht gemaakt van relevante landelijke multi- of monodisciplinaire kwaliteitsstandaarden en de witte vlekken daarin. Wij zullen witte vlekken als volgt operationaliseren: 1) er ontbreekt een kwaliteitsstandaard of 2) er is wel een kwaliteitsstandaard, maar daarin ontbreekt een verpleegkundige/verzorgende module of specifieke aandacht voor de rol van verpleegkundigen/verzorgenden of 3) de herzieningsdatum is verstreken. Om een handzaam overzicht te krijgen van waar precies de witte vlekken zitten, zullen we de bestaande kwaliteitsstandaarden en de lacunes daarin, systematisch categoriseren aan de hand van de voornoemde Nationale Kernset van patiëntproblemen. * Fase III. Voor het reflecteren op inzichten uit de voorgaande fasen en voor een vollediger beeld van waar de witte vlekken in kwaliteitsstandaarden zitten, vindt in deze fase een online veldraadpleging plaats onder stakeholders (o.a. vertegenwoordigers van afdelingen en platforms van V&VN en beleidsmakers, patiënten belangenbehartigers, IGZ en zorgverzekeraars). Ook wordt aan de stakeholders gevraagd of zij nog relevante kwaliteitstandaarden kennen die tot dan toe niet in ons overzicht zijn opgenomen. * Fase IV. De informatie uit de online raadpleging, zal vervolgens als input dienen voor een afsluitende bijeenkomst met de stakeholders. Tijdens deze meeting worden de witte vlekken nader verkend en is het de bedoeling om te komen tot concrete aanbevelingen voor V&VN en samenwerkende partijen. * Fase V. De projectresultaten en werkwijze worden beschreven in een digitaal beknopt rapport, in combinatie met een handzaam overzicht van lacunes in kwaliteitsstandaarden voor verpleegkundigen en verzorgenden (een zogenaamde witte vlekkenkaart). Het digitale format van de witte vlekkenkaart zal zodanig zijn, dat deze makkelijk in de toekomst door V&VN te updaten is. De projectinzichten en de witte vlekkenkaart zullen ondersteunend zijn voor V&VN en andere betrokken partijen bij het inrichten van het cyclisch proces van prioritering, besluitvorming en ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden.