Kwaliteitsstandaard Medicatietrouw Verpleegkundige en Verzorgende
Projectomschrijving
Medicatieontrouw komt veel voor. Patiënten starten een behandeling niet, maken ze niet af of gebruiken de medicatie niet volgens voorschrift. Dit kan leiden tot meer zorgkosten en minder gezondheid. Er is steeds meer bekend hoe zorgverleners medicatietrouw kunnen ondersteunen. Verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden doen al veel. Ze signaleren problemen met medicatietrouw en begeleiden patiënten met deze problemen. Toch zijn verbeteringen mogelijk.
Doel
Het doel van dit project was het ontwikkelen van een richtlijn Medicatietrouw met praktische handvatten voor verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden bij het bevorderen van medicatietrouw bij patiënten met problemen met medicatietrouw.
Resultaat
Het project heeft een richtlijn Medicatietrouw die bestaat uit:
- een module over het signaleren van problemen met medicatietrouw
- een module over het interveniëren bij problemen met medicatietrouw
Daarnaast is in een bijlage van de richtlijn een addendum met factoren en gesprekstechnieken bij medicatietrouw opgenomen.
Richtlijn Medicatieontrouw
Ontwikkeling kwaliteitsinstrumenten
Vanuit het programma Ontwikkeling Kwaliteitsstandaarden financieren we de ontwikkeling én update van kwaliteitsinstrumenten voor de verpleging en verzorging. Dit project is daar één van.
Producten
Auteur: Dijkstra NE, Vervloet M, Sino CGM, Heerdink ER, Nelissen-Vrancken M, Bleijenberg N, de Bruin M, Schoonhoven L
Magazine: Patient Preference and Adherence
Verslagen
Eindverslag
Problemen met medicatietrouw komen veel voor. Patiënten starten een behandeling niet, maken ze niet af of gebruiken de medicatie niet volgens voorschrift. Dit kan leiden tot meer zorgkosten en minder gezondheid. Er is steeds meer bekend hoe zorgverleners medicatietrouw kunnen ondersteunen. Verpleegkundigen en verzorgenden doen al veel. Ze signaleren problemen met medicatietrouw en begeleiden patiënten met deze problemen. Toch zijn verbeteringen mogelijk. Het doel van het project is het ontwikkelen van een richtlijn Medicatietrouw met praktische handvatten voor verpleegkundigen en verzorgenden bij het bevorderen van medicatietrouw bij patiënten met problemen met medicatietrouw.
Het project heeft een richtlijn Medicatietrouw opgeleverd. De richtlijn geeft aanbevelingen over:
- methoden waarmee verpleegkundigen en verzorgenden problemen met medicatietrouw kunnen signaleren
- interventies die verpleegkundigen en verzorgenden kunnen uitvoeren bij patiënten die problemen hebben met medicatietrouw
Ook bevat de richtlijn stappenplannen voor het signaleren en inzetten van interventies en een overzicht van factoren en gesprekstechnieken bij medicatietrouw.
Samenvatting van de aanvraag
Medicatieontrouw komt veel voor. Gemiddeld een kwart van de patiënten is medicatieontrouw. Patiënten starten een overeengekomen behandeling niet, ze gebruiken de medicatie niet volgens voorschrift of ze maken de behandeling niet af. Medicatieontrouw leidt tot een toename in zorgkosten en maatschappelijke kosten en een afname in gezondheid en kwaliteit van leven. Factoren die de mate van medicatietrouw beïnvloeden, liggen bij de patiënt (niet gemotiveerd zijn), bij de arts-patiënt communicatie (meebeslissen van de patiënt), bij de behandeling (complexiteit innameschema, bijwerkingen) en bij de organisatie van de zorg. Er is in toenemende mate bewijs hoe zorgprofessionals medicatietrouw effectief kunnen ondersteunen en dat deze ondersteuning relevante effecten heeft op behandeluitkomsten en kosten. Nederlandse verpleegkundigen ontplooien al relatief veel activiteiten op het gebied van medicatieontrouw. Ze zien het signaleren van medicatieontrouw en de ondersteuning en begeleiding van patiënten met medicatieontrouw als hun taak. Toch zijn verbeteringen mogelijk. Het doel van deze aanvraag is om een kwaliteitsstandaard te ontwikkelen die concrete handvatten biedt aan verpleegkundigen en verzorgenden voor het ondersteunen en bevorderen van de medicatietrouw bij patiënten. De kwaliteitsstandaard zal aansluiten op de behoeften en knelpunten van verpleegkundigen, verzorgenden én van patiënten rondom medicatietrouw in de dagelijkse praktijk. Bij verpleegkundigen en verzorgenden en bij patiënten (en naasten) zullen ervaringen, knelpunten, suggesties en wensen rondom medicatietrouw geïnventariseerd worden. Tevens zullen zij nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van de kwaliteitsstandaard. De kwaliteitsstandaard zal ontwikkeld worden conform de geldende leidraad (AQUA) en zal bestaan uit een generieke zorgmodule, opleidingsspecifieke zorgmodules en een organisatiemodule. De generieke zorgmodule zal gericht zijn op overkoepelende en aandoeningsgerelateerde aspecten van het bevorderen van medicatietrouw door verpleegkundigen en verzorgenden in de thuiszorg, zorginstellingen en de eerste en tweede lijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan specifieke problematiek bij lage gezondheidsvaardigheden, chronische aandoeningen en psychische problemen. De opleidingsspecifieke modules zijn gericht op aandachtspunten die aansluiten bij de taken en verantwoordelijkheden van het opleidingsniveau van de verpleegkundig specialist, de verpleegkundige (waaronder de wijkverpleegkundige, specialistisch verpleegkundige en praktijkverpleegkundige) en de verzorgende. De organisatiemodule zal gericht zijn op de samenwerking met andere zorgprofessionals. Op basis van de aanbevelingen in de kwaliteitsstandaard zullen afgeleide producten ontwikkeld worden, waaronder een patiëntenversie, een informatiestandaard met praktische handvatten voor toepassing in de praktijk en implementatiematerialen zoals scholingsmateriaal, praktische tools en een leidraad voor het maken van afspraken met ketenpartners.