Mobiele menu

Samenwerkingsrichtlijn Lijkschouw

Projectomschrijving

De richtlijn Lijkschouw geeft aanwijzingen voor het handelen van artsen als er iemand overleden is. Het gaat met name om de aard van het overlijden. 

Doel

De richtlijn moet de kwaliteit van de lijkschouw op een hoger plan brengen. Behandelend artsen lijken soms ten onrechte verklaringen van (natuurlijk) overlijden af te geven. De richtlijn geeft aan welke artsen de lijkschouw mogen verrichten. Het betreft behandelend artsen en diens vervanger op het moment van overlijden. Bij de schouw moet de arts informeren naar de toedracht of de toedracht proberen te reconstrueren. Behalve onderzoek van het lichaam naar verwondingen en andere sporen van geweld is ook de omgeving van de overledene belangrijk: aanwijzingen voor gevecht of veel lege medicijnstrips. Als de schouwend arts concludeert dat er sprake is van niet-natuurlijk overlijden of twijfelt, wordt de gemeentelijk lijkschouwer, ingeschakeld. Als deze concludeert dat er sprake kan zijn van een misdrijf, wordt justitie ingeschakeld.

Verslagen


Eindverslag

De richtlijn Lijkschouw voor behandelend artsen bevat aanwijzingen hoe behandelend artsen te werk dienen te gaan indien een persoon is overleden. Daarnaast bevat de richtlijn aanbevelingen voor de samenwerking met gemeentelijk lijkschouwers en de politie. De bedoeling van de richtlijn is het wegnemen van bestaande onduidelijkheden ten aanzien van de werkwijze bij de lijkschouw. Zo geeft de richtlijn aan welke artsen zich bij de schouw mogen beschouwen als behandelend arts, op welke punten er gelet moet worden bij de feitelijke schouw en wanneer een arts dient te besluiten tot natuurlijke danwel onnatuurlijke dood. Doel van de richtlijn is met name van behandelend artsen onnatuurlijke dood minder frequent over het hoofd zien dan men aanneemt dat tot dusverre het geval is.
De richtlijn Lijkschouw is bedoeld voor behandelend artsen en wordt momenteel opgesteld door een multidisciplinaire werkgroep waarin alle relevante disciplines (huisartsen, verpleeghuisartsen, medisch specialisten en forensisch geneeskundigen) zijn vertegenwoordigd. De richtlijn is bedoeld om een einde te maken aan onduidelijkheden en onvolkomenheden in de werkwijze rondom de lijkschouw, alsmede verbetering van de afstemming tussen behandelend artsen enerzijds en forensisch geneeskundigen anderszijds. Naar verwachting zal de concept richtlijn in de loop van maart gereed komen, waarna de ter becommentariering zal worden voorgelegd aan alle relevante partijen. Publicatie is voorzien in het najaar van 2010.

Samenvatting van de aanvraag

De kwaliteit van de lijkschouw in Nederland behoeft verbetering. Al jaren komen er signalen uit het veld dat behandelend artsen bij onvoorziene overlijdensgevallen soms ten onrechte verklaringen van natuurlijk overlijden afgeven. Voor wat betreft het overlijden van minderjarigen zal dit probleem vermoedelijk binnenkort zijn opgelost door invoering van de zogenaamde NODO-procedure, waar bij ieder overlijden op zijn minst overleg gevoerd moet worden met een gemeentelijk lijkschouwer. Ook bij overlijden van volwassenen is meer helderheid over de gang van zaken bij de lijkschouw en de indicaties voor inschakeling van de gemeentelijk lijkschouwer gewenst. Deze richtlijn beoogt helderheid te brengen in de te volgen werkwijze bij de lijkschouw door behandelend artsen en indicaties te formuleren voor inschakeling van de gemeentelijk lijkschouwer. Tevens zullen aanbevelingen worden geformuleerd voor verbetering van de onderlinge samenwerking tussen behandelend artsen en gemeentelijk lijkschouwers. Bijgevoegd een plan voor de ontwikkeling van een Richtlijn 'Werkwijze en samenwerking rondom lijkschouw' die door het Nederlands Huisartsen Genootschap in samenspraak met het vertegenwoordigers van de Orde van Medisch Specialisten, het Forensisch Medisch Genootschap (FMG) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst (KNMG)zal worden ontwikkeld. Volgens dit plan worden allereerst de knelpunten geinventariseerd die zich voordoen in de praktijk van de lijkschouw en in de samenwerking tussen behandelend artsen en gemeentelijk lijkschouwers. Vervolgens wordt een conceptrichtlijn opgesteld waarin aanbevelingen worden geformuleerd voor het handelen van genoemde beroepsgroepen in concrete situaties. In een commentaarfase zal de concept richtlijn worden voorgelegd aan vertegenwoordigers van de betrokken beroepsgroepen die werkzaam zijn in de praktijk van alledag alsmede aan toezichthoudende instanties zoals de Inspectie voor de Volksgezondheid en het Ministerie van VWS. Na verwerking van hun commentaren zal de richtlijn ter goedkeuring worden voorgelegd aan de besturen van KNMG, FMG, NHG en Orde. Tenslotte zal de richtlijn in brede kring worden verspreid, waarna van alle beroepsgroepen zal worden gevraagd te werken aan de implementatie van de richtlijn. De richtlijn zal ondermeer gedetailleerd ingaan op de wijze waarop de behandelend arts bij de lijkschouw te werk moet gaan, welke aspecten hierbij vooral de aandacht behoeven, onder welke condities een verklaring van natuurlijk overlijden kan worden afgegeven, in hoeverre daarbij raadpleging vooraf/dan wel achteraf van het medisch dossier van de overleden nodig is, wanneer de gemeentelijk lijkschouwer moet worden ingeschakeld, op welke wijze behandelend arts en lijkschouwer het beste kunnen samenwerken en welke informatie de behandelend arts binnen die samenwerking aan de lijkschouwer kan verstrekken.

Kenmerken

Projectnummer:
150020042
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2009
2016
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. T.J. Wiersma
Verantwoordelijke organisatie:
Nederlands Huisartsen Genootschap
Afbeelding

Kwaliteitsinstrumenten en kwaliteitsbeleid

Kwaliteitsinstrumenten ondersteunen zorgprofessionals, de patiënt en diens naasten om de juiste zorgoptie te kiezen. Daarom stimuleren we de ontwikkeling, implementatie, evaluatie en herziening hiervan. Zoals keuzehulpen, richtlijnen, standaarden, patiënteninformatie en meetinstrumenten.