In dit project hebben we een evidence-based communicatie training ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd voor huisartsen in opleiding voor het behandelen van patiënten met SOLK. De ontwikkeling, implementatie en evaluatie bestond uit vier stappen:
Stap 1. Het exploreren van belangrijke en relevante communicatie elementen in SOLK consulten volgens patiënten met SOLK en huisartsen.
Stap 2. Het exploreren van de meest belangrijke communicatie elementen in SOLK consulten volgens SOLK experts.
Stap 3. Ontwikkelen van een evidence-based communicatie training. Met behulp van de intervention mapping methode hebben we op een systematische manier een communicatie training ontwikkeld voor huisartsen voor het behandelen van patiënten met SOLK. De training bestaat uit het volgen van E-learning (duur 6 uur, inhoud: kennis, attitude en vaardigheden) en het volgen van twee onderwijsdagen (duur 6 uur). Tijdens de onderwijsdagen oefenen AIOS met elkaar en met acteurs en nemen ze deel aan groepsdiscussies.
Stap 4. Het implementeren en het evalueren van de communicatie training. We hebben de training geïmplementeerd in de huisartsopleiding Radboudumc en UMCG.
Stap 1. Het exploreren van belangrijke en relevante communicatie elementen in SOLK consulten, volgens patiënten met SOLK.
Alle patiënten vertelden dat zij wilden dat hun
klachten serieus werden genomen. Dit serieus nemen kon volgens patiënten bereikt worden door: (1) aandacht voor de patiënt als persoon, (2) aandacht voor een gelijkwaardig gesprek en (3) aandacht voor symptomatische behandeling.
Stap 2. Het exploreren van de meest belangrijke communicatie elementen in SOLK consulten volgens SOLK experts.
SOLK experts noemden vijf elementen die zij het meest belangrijk vonden: het volledig exploreren van de klachten, communiceren met empathie, creëren van een gedeelde probleemdefinitie, geven van een uitleg, nemen van regie.
Stap 3. Ontwikkelen van een evidence-based communicatie training.
Met behulp van de intervention mapping methode hebben we op een systematische manier een communicatie training ontwikkeld voor huisartsen en huisartsen in opleiding voor het behandelen van patiënten met SOLK. De training bestaat uit het volgen van E-learning (duur 6 uur, inhoud: kennis, attitude en vaardigheden) en het volgen van twee onderwijsdagen (duur 6 uur). Tijdens de onderwijsdagen oefenen AIOS met elkaar en met acteurs en nemen ze deel aan groepsdiscussies.
Stap 4. Het implementeren en het evalueren van de communicatie training.
We hebben de training geïmplementeerd in de huisartsopleiding Radboudumc en UMCG. In totaal namen 46 AIOS deel.
Kwantitatieve analyse.
Na het volgen van de training, rapporteerden zowel de AIOS van het Radboudumc als van het UMCG een significante toename in de zelf-effectiviteit mbt communicatie bij patiënten met SOLK.
Kwalitatieve analyse
De AIOS gaven aan dat ze volgende vaardigheden hadden geleerd: het volledig exploreren van de klacht, creëren van een gedeelde probleemdefinitie, bewust zijn van positief taalgebruik, geven van een uitleg, maken van een goede verwijsbrief.
Huisartsen hebben een belangrijke rol in het behandelen van patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijk klachten (SOLK). Ze vinden deze consulten echter vaak lastig en ervaren problemen in de communicatie met deze patiënten. Het doel van de gehele studie is het ontwikkelen van een evidence-based communicatie interventie voor huisartsen voor het behandelen van patiënten met SOLK. We maken gebruik van de intervention mapping methode om de interventie systematisch te ontwikkelen. De ontwikkeling van deze interventie bestaat uit 4 stappen. In de eerste stap hebben we consulten met patiënten met SOLK opgenomen op video. Deze video’s hebben we samen terug gekeken met de huisarts en de patiënt. Vervolgens voegden we de feedback van huisartsen en patiënten samen met de uitkomsten van focus¬groepen (patiënten met SOLK, huisartsen, SOLK-experts en onderwijsdeskundigen). Met de resultaten uit de eerste twee stappen hebben we een test communicatie en training (voor huisartsen in opleiding) ontwikkeld (3e stap). Op dit moment zijn we bezig met de 4e en laatste stap, de pilot studie. De door ons ontwikkelde training zal bestaan uit het volgen van een e-learning, die zich richt op kennis, attitude en communicatie vaardigheden ten aanzien van patiënten met SOLK en het volgen van een onderwijsdag waarin o.a. communicatie vaardigheden worden geoefend met trainingsacteurs. Huisartsen in opleiding (Radboudumc en UMCG) hebben inmiddels het onderwijs gevolgd, we zijn op dit moment de feedback van huisartsen in opleiding aan het analyseren.
Video consultatie studie
1. We exploreerden relevante communicatie elementen volgens patiënten met SOLK. Alle patiënten vonden het belangrijk dat ze serieus werden genomen. Dit kon volgens patiënten bereikt worden door: (1) aandacht te geven aan de patiënt als persoon, (2) aandacht te geven aan een gelijkwaardig gesprek en (3) aandacht te geven aan de symptomen (Houwen et al, Family Practice. 2017).
2. Vervolgens exploreerden we de problemen die patiënten ervaren in de communicatie. We vonden 6 thema’s: de huisarts (1) heeft een andere agenda dan de patiënt, (2) roept een onplezierig gevoel op bij de patiënt, (3) biedt geen specifiek management plan, (4) is niet goed voorbereid, (5) heeft vooroordelen over de patiënt en (6) erkent onvoldoende dat hij/zij de oorzaak van de klachten niet weet (Houwen et al., BJGP. 2017)
3. Daarna exploreerden we de problemen die huisartsen ervaren in de communicatie. Huisartsen gaven aan dat er ruimte was voor verbetering in 3 thema’s: (1) psychosociaal exploreren, (2) structureren en (3) persoonsgericht communiceren. De fragmenten waarbij zowel de huisarts als de patiënt problemen ervoeren kenmerkten zich door het ontbreken van een dialoog (Houwen et al., BMC Family Practice. 2019).
4. We analyseerden ook wanneer en waarom huisartsen de symptomen als SOLK labelden. Huisartsen gaven vroeg in het consult aan dat het om SOLK ging (voor nieuwe klachten 2 minuten, voor terugkerende klacht 4 minuten). Triggers om aan SOLK te denken waren: (1) de klacht past niet binnen een patroon, (2) de manier waarop de patiënt de klacht presenteert, (3) discrepantie tussen de presentatie van symptomen en hetgeen de huisarts objectiveert en (4) patiënt legt zelf de relatie tussen de klacht en psychosociale context. (Houwen et al., BJGP. 2020).
5. In een kwantitatieve studie exploreerden we het verschil in verwachtingen en ervaringen tussen patiënten met SOLK en patiënten met ‘’verklaarde klachten’’ in relatie met hun angst niveau. We vonden geen verschil in verwachtingen tussen patiënten met en zonder SOLK. Affect georiënteerde communicatie geeft de grootste reductie in angst. (Houwen et al., Health Expectations. 2018)
Focusgroep studie
6. In een focusgroep studie exploreerden we de meest belangrijke communicatie elementen. We vonden de volgende 5 thema’s: exploreren, communiceren met empathie, creëren van een gedeelde probleemdefinitie, geven van uitleg, delen van regie. Vervolgens exploreerden we hoe deze elementen het best konden worden geleerd. We vonden 3 thema’s: bewust worden van eigen houding, focussen op leerbehoefte van individu en trainen en reflecteren in huisartsenpraktijk (submitted).
Pilot studie
7. Tenslotte hielden we een pilot studie waarin huisartsen in opleiding een trainingsprogramma volgden. Ze gaven feedback op deze training, deze feedback zijn we nu aan het analyseren (in progress).
Background:
Medically unexplained symptoms (MUS) are common in all kinds of medical specialties and represent a wide variety of unspecified symptoms without detectable underlying disease, thereby inducing a large volume of healthcare consumption. Patients with MUS suffer from their symptoms, are functionally impaired, and are at risk for potentially harmful additional testing and treatment procedures. Furthermore, MUS patients are dissatisfied with the care they receive as they do not receive the care they need, they do not feel recognized and they lack empathy and support from their general practitioner (GP). Although the burden of MUS for patients, healthcare and society is high, effective and acceptable evidence based treatment strategies in primary care are still lacking. Lack of involvement of patients with MUS in designing treatment strategies might have contributed to the absence of acceptable effective interventions. In the current medico-technical era, clinical researchers mainly focus on specific therapeutic interventions for distinct diseases, neglecting the benefits of the consultation process itself. We hypothesize that the clinical assessment (history taking, physical examination, request of additional testing, explanation of what is wrong, and advice) of symptoms and non-specific therapeutic elements (such as expectations, positive communication, empathy and support) during the consultation process are a promising guide towards an effective, acceptable and feasible treatment strategy for patients with MUS in primary care.
Aim:
My aim is to develop a Clinical Assessment as Therapy in managing Medically Unexplained Symptoms (CATMUS) intervention, a theory- and evidence-based effective communication intervention for General Practitioners (GPs), which is also acceptable for patients with MUS and feasible in daily general practice. This new treatment model, to be applied within the primary care setting, will focus on the therapeutic benefits of the consultation process itself.
Method:
In order to develop this new and innovative communication intervention for GPs, we will use the Intervention Mapping (IM) approach, a systematic approach to intervention development containing the following steps. STEP 1 (needs assessment) is an innovative video consultation study in which patients and GPs observe and comment on their own video-recorded MUS consultation. One week after recording the videotaped consultation in daily practice, patients and GPs are invited to comment on the consultation(s) independently. These comments will be analysed qualitatively in order to get insight into issues leading to a successful MUS consultation. STEP 2 (change objectives) is a focus group study with focus groups with experts in the field of MUS and communication, GPs and patients. In these focus groups we will define the most important communication determinants during encounters with patients with MUS and explore how these communication determinants can be changed or adapted in order to improve communication skills in the MUS consultation. STEP 3 (test version) is the development of the test version of the new communication intervention using the concrete suggestions and tools provided by the focus group discussions and the body of knowledge of all existing interventions currently known in primary care. The test intervention will be tested for feasibility and acceptability by 5 trained GPs each treating 4 standardized (simulated) MUS patients (SPs) with this intervention in the communication laboratory. STEP 4 (CATMUS pilot RCT): is a pilot RCT (including 50 MUS patients and 10 GPs) in order to evaluate recruitment and trial retention, acceptability (in GPs and MUS patients) and potential treatment effects of the CATMUS intervention for a full trial. Patients with MUS will be selected by the GP. The 5 GPs in the intervention arm will be trained to treat 5 patients each with the CATMUS intervention; the other 5 GPs will treat the patients as normal. The included patients will be followed for half a year and will be asked to complete questionnaires at baseline, 3 and 6 months. Patient identification and recruitment, trial retention and acceptability of the intervention will be established.
Innovation:
This is the first time that an intervention for MUS patients will be developed (1) with intensive participation of MUS patients, (2) with the clinical assessment as the focus of improvement, and (3) with conscious use of non-specific elements as therapeutic agents. Especially the explicit use of non-specific therapeutic elements is promising in medicine and will be an answer to a better personalized healthcare for MUS patients and the raise of health care expenditures nowadays.