Mobiele menu

Antibiotic prescribing and non-prescribing for possible urinary tract infection in nursing home residents

Projectomschrijving

Doel

Het doel van het ANNA-onderzoek was om onnodig antibioticagebruik voor urineweginfecties bij verpleeghuisbewoners te verminderen.

Werkwijze

Dit werd gedaan door een beslishulp, scholingsmaterialen en voorlichtingsmateriaal voor patiënten (de 'interventies') aan te bieden aan dokters, verpleegkundigen en verzorgenden in 10 verpleeghuizen in Nederland. Het voorschrijven van antibiotica in deze verpleeghuizen werd vergeleken met het voorschrijven van antibiotica in 6 verpleeghuizen die deze interventies níet aangeboden kregen.

Conclusies

Op basis van alle bevindingen in de studie concluderen de onderzoekers dat de interventies een gunstig effect zouden kunnen hebben op het passend voorschrijven van antibiotica voor urineweginfecties bij verpleeghuis bewoners. 

Vervolgonderzoeken

De ANNA-studie heeft geleid tot aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Twee van deze vervolgonderzoeken zijn door leden van het ANNA projectteam reeds uitgevoerd, met behulp van aanvullende financiering van de Regionale Zorgnetwerken Antibioticaresistentie (RZN ABR) van Noord-Holland / Flevoland en Utrecht: 

  • OKKO: een onderzoek naar het in kaart brengen van UWI-symptomen bij bewoners die zelf hun klachten niet (goed) kunnen aangeven, bijvoorbeeld door dementie. De aanleiding voor dit onderzoek was dat artsen en verpleegkundigen in de ANNA-studie aangaven dat de interventies voor deze doelgroep minder haalbaar waren. 
  • UrineSTICKs: in dit onderzoek hebben we in kaart gebracht hoe het proces van urine sticken verloopt in verpleeghuizen, en wat hierbij verbeterd kan worden (UrineSTICKs onderzoek). De aanleiding voor dit onderzoek was dat uit het ANNA-onderzoek bleek dat er nog steeds veelvuldig urine werd gestickt, terwijl dit in de herziene Verenso richtlijn ‘Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen’ niet geadviseerd werd. Beide projecten hebben geleid tot aanvullende praktisch toepasbare producten, hieronder ook beschreven.

Producten

De interventies uit de ANNA studie en de 2 vervolgstudies zijn (door)ontwikkeld in samenwerking met een communicatieadviseur, een implementatieadviseur en een onderwijsadviseur van het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO) Amsterdam. De verbeterpunten die in de procesevaluatie naar voren zijn gekomen, zijn verwerkt in nieuwe versies van de studie interventies. Daarnaast zijn deze geprofessionaliseerd met behulp van aanvullende financiering vanuit UNO Amsterdam. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een ‘etalage’ met kennisproducten rondom UWI bij kwetsbare ouderen, op de website van UNO Amsterdam. Hiernaast wordt er naar deze producten doorverwezen vanaf websites van Verenso en Vilans. Elk product is gratis te downloaden/gebruiken. Per product is er een beschrijving beschikbaar, waarin onder andere aan bod komt wat het product inhoudt, voor welke doelgroep het is, welke tips we hebben voor implementatie, en wat de evidence achter het product is.

Aanbevelingen

  • Wij adviseren verpleeghuisorganisaties om eerst een korte inventarisatie te doen bij de disciplines waarvoor de producten relevant zijn (zoals artsen, verpleegkundigen en verzorgenden, cliënten en naasten). Welke problemen ervaren zij als het gaat om het juist vaststellen en behandelen van urineweginfecties (UWI)? Hoe belangrijk vinden zij het dat daar een oplossing voor komt? Zijn er bepaalde oplossingen waar zij al aan denken? Hoeveel tijd zouden zij daaraan (maximaal) willen besteden? Op basis van de uitkomst van deze inventarisatie, kan gekeken worden welk(e) product(en) het best aansluiten bij de wensen en behoeften in de organisatie. 
  • Voor succesvolle implementatie van deze producten is het, op basis van de bevindingen in de ANNA-studie, aan te bevelen om de producten herhaaldelijk aan te bieden, om ‘ambassadeurs’ aan te wijzen die de producten onder de aandacht brengen, en om verpleegkundigen en verzorgenden actief te betrekken

Tips voor collega-onderzoekers

1 / 4

Werving

Werving en deelname van verpleeghuizen/patiënten

  • Geef een reëel beeld van de tijdsinvestering om teleurstellingen en afhaken van verpleeghuizen te voorkomen.
  • Probeer medewerkers van verpleeghuizen zo min mogelijk te belasten. Probeer daarnaast voor de uitvoering van het onderzoek zo min mogelijk afhankelijk te zijn van medewerkers van de verpleeghuizen. Doordat zij weinig tijd hebben voor het onderzoek, kan dit tot veel vertraging leiden.
  • Betrek wel alle disciplines die voor het onderzoek relevant zijn, bij het bespreken van deelname aan het onderzoek.
  • Probeer ervoor te zorgen dat patiënten/vertegenwoordigers in eerste instantie mondeling worden voorgelicht over het onderzoek, in plaats van (alleen) schriftelijk.
  • Zorg dat je per verpleeghuis bij elke betrokken discipline een contactpersoon hebt om ervoor te zorgen dat iedereen zich betrokken voelt bij het onderzoek.
  • Wanneer werknemers uit het verpleeghuis aangeven dat het teveel wordt, ga dan zo snel mogelijk op bezoek en kijk wat je over kan nemen. Ervaring uit het huidige onderzoek leert dat bevestiging dat het goed gaat en het idee dat je er voor ze bent indien nodig, voldoende is. Er hoeft vaak weinig overgenomen te worden.
  • Geef extra aandacht aan controlehuizen. Doordat er geen interventie wordt uitgevoerd in de controlehuizen lijkt het onderzoek minder onder de aandacht te zijn.
2 / 4

METc-procedure

METc-procedure

  • Reserveer voldoende tijd voor het METc-beoordelingsproces.
  • Bij een WMO-plichtig project: stem met intern betrokkenen (zoals METc, juristen, privacy officers) af welke onderdelen van de METc-aanvraag en monitoring aangepast of achterwege gelaten kunnen worden in het geval van een laag risico onderzoek.
  • Contact met verpleeghuizen rondom formele documenten: stuur ‘ingewikkelde’ documenten niet direct per mail naar de contactpersoon in het verpleeghuizen, maar licht vooraf telefonisch toe wat de documenten inhouden en wat je ervan verwacht. Op deze manier werden documenten sneller ondertekend, en lijken de contactpersonen het als minder belastend te ervaren.
  • Probeer de informatiebrief voor onderzoeksdeelnemers zo kort mogelijk te houden, schrijf deze in begrijpelijk taal en beperk je tot het hoogstnoodzakelijke.
3 / 4

Dataverzameling

Dataverzameling

  • Probeer de dataverzameling zoveel als mogelijk te integreren in reguliere werkprocessen, bijvoorbeeld door inbedding in het elektronisch cliëntdossier. Neem wel ruim de tijd om dit goed te organiseren om ervoor te zorgen dat de dataverzameling soepel kan verlopen.
  • Besteed ruim de tijd aan controle van je gegevensverzameling. Doordat artsen weinig tijd hebben voor het onderzoek, zie je regelmatig dat gegevens niet of onjuist worden ingevuld.
  • Wanneer er te weinig gegevens worden verzameld, vraag andere artsen uit het verpleeghuis hun collega’s te motiveren. Dit kan een effectieve manier zijn om meer inclusies te krijgen, zonder dat het veel tijd kost.
4 / 4

Procesevaluatie

Procesevaluatie

Denk van te voren na over welk model je wilt gebruiken om het proces te evalueren, en over welke data nodig is om hier invulling aan te geven. Dit voorkomt dat je onnodig veel data verzamelt die je later niet meer gebruikt.

Interview

Het management van een instelling is soms afhoudend als het gaat om het betrekken van verzorgden bij zo’n onderzoek, want 'het personeel is al zo druk’, vertelt aios Jeanine Rutten. Toch merkte ze dat mensen op de vloer juist graag vroegen om extra scholing.

> Lees meer over de resultaten en praktische tools

Producten

Titel: Scholingsfilmpje: urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep
Link: https://youtu.be/jzN-9t-QTRU
Titel: e-Learning module (Update) 'Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen' voor verpleegkundigen en verzorgenden (geaccrediteerd)
Link: https://free-learning.nl/modules/urineweginfecties/start.html
Titel: Zakkaartje voor artsen: Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep in samenwerking met communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam
Titel: Zakkaartje voor V&V: Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep in samenwerking met communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam
Titel: E-learning: urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep
Titel: Scholingsfilmpje: Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep i.s.m. communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam
Link: https://unoamsterdam.nl/antibiotica/urineweginfecties/
Titel: Scholing voor artsen: Verenso richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep in samenwerking met communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam
Titel: e-Learning module (Update) 'Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen' voor verpleegkundigen en verzorgenden (geaccrediteerd)
Link: https://free-learning.nl/modules/urineweginfecties/start.html
Titel: Urinestick toont géén urineweginfectie aan
Auteur: Rhijja Jansen (interview met Laura van Buul)
Magazine: Tijdschrift voor Verzorgenden
Titel: Welke kwetsbare oudere heeft nu écht een urineweginfectie?
Auteur: Rutten JJS, Hartman EAR, van Horrik TMZXK, van Buul LW, Geerlings SE, Hertogh CMPM.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Titel: An Electronic Health Record Integrated Decision Tool and Supportive Interventions to Improve Antibiotic Prescribing for Urinary Tract Infections in Nursing Homes: A Cluster Randomized Controlled Trial
Auteur: Rutten JJS, van Buul LW, Smalbrugge M, Geerlings SE, Gerritsen DL, Natsch S, Sloane PD, van der Wouden JC, Twisk JWR, Hertogh CMPM.
Magazine: Journal of the American Medical Directors Association
Titel: Urinestick toont géén urineweginfectie aan
Auteur: Rhijja Jansen (interview met Laura van Buul)
Magazine: Tijdschrift voor Verzorgenden
Link: https://www.tvvtotaal.nl/urinestick-toont-geen-urineweginfectie-aan/
Titel: Observation of urinary tract infection signs and symptoms in nursing home residents with impaired awareness or ability to communicate signs and symptoms: The development of supportive tools
Auteur: Jorna van Eijk RN MSc, Jeanine J.S. Rutten MD, Cees M.P.M. Hertogh MD PhD, Martin Smalbrugge MD PhD, Laura W. van Buul PhD
Magazine: International Journal of Older People Nursing
Titel: A Process Evaluation of an Antibiotic Stewardship Intervention for Urinary Tract Infections in Nursing Homes
Auteur: Jeanine J.S. Rutten, MD Martin Smalbrugge, MD, PhD Laura W. van Buul, PhD Johannes C. van der Wouden, PhD Cees M.P.M. Hertogh, MD, PhD Debby L. Gerritsen, PhD
Magazine: Journal of the American Medical Directors Association
Titel: A Process Evaluation of an Antibiotic Stewardship Intervention for Urinary Tract Infections in Nursing Homes
Auteur: Jeanine J.S. Rutten, MD Martin Smalbrugge, MD, PhD Laura W. van Buul, PhD Johannes C. van der Wouden, PhD Cees M.P.M. Hertogh, MD, PhD Debby L. Gerritsen, PhD
Magazine: Journal of the American Medical Directors Association
Titel: Zin en onzin van het sticken van urine
Auteur: Paap KC, Rutten JJS, van Buul LW
Magazine: Nurse Academy
Titel: Antibiotic prescribing and non-prescribing in nursing home residents with signs and symptoms ascribed to urinary tract infection (ANNA): study protocol for a cluster randomized controlled trial
Auteur: Jeanine JS Rutten, Laura W van Buul, Martin Smalbrugge, Suzanne E Geerlings, Debby L Gerritsen, Stephanie Natsch, Philip D Sloane, Ruth B Veenhuizen, Johannes C van der Wouden, Cees MPM Hertogh
Magazine: BMC Geriatrics
Titel: Zin en onzin van het sticken van urine
Auteur: Paap KC, Rutten JJS, van Buul LW
Magazine: Nurse Academy
Link: https://www.nurseacademyot.nl/leermodules/leermodules_artikel/t/zin_en_onzin_van_het_sticken_van_urine
Titel: Observation of urinary tract infection signs and symptoms in nursing home residents with impaired awareness or ability to communicate signs and symptoms: The development of supportive tools
Auteur: Jorna van Eijk RN MSc, Jeanine J.S. Rutten MD, Cees M.P.M. Hertogh MD PhD, Martin Smalbrugge MD PhD, Laura W. van Buul PhD
Magazine: International Journal of Older People Nursing
Titel: Antibiotic prescribing and Non-prescribing in Nursing home residents with signs and symptoms Ascribed to urinary tract infection (ANNA)
Auteur: Jeanine J.S. Rutten, MD, MSc, Laura W. van Buul, PhD, Martin Smalbrugge, MD, PhD, Suzanne E. Geerlings, MD, PhD, Debby. L. Gerritsen, PhD, Stephanie Natsch, PhD, Philip. D. Sloane, MD MPH, Ruth B. Veenhuizen, MD, PhD, Hans (J.) C. van der Wouden, PhD, Cees M.P.M. Hertogh, MD PhD.
Titel: Antibiotic prescribing and Non-prescribing in Nursing home residents with signs and symptoms Ascribed to urinary tract infection (ANNA)
Auteur: Jeanine J.S. Rutten, MD, MSc, Laura W. van Buul, PhD, Martin Smalbrugge, MD, PhD, Suzanne E. Geerlings, MD, PhD, Debby. L. Gerritsen, PhD, Stephanie Natsch, PhD, Philip. D. Sloane, MD MPH, Ruth B. Veenhuizen, MD, PhD, Hans (J.) C. van der Wouden, PhD, Cees M.P.M. Hertogh, MD PhD.
Titel: Kennislacunes en wetenschappelijke uitdagingen: urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: Soemeja Hidad & Jeanine Rutten
Titel: An Electronic Health Record Integrated Decision Tool and Supportive Interventions to Improve Antibiotic Prescribing for Urinary Tract Infections in Nursing Homes
Auteur: J.S.S. Rutten, L.W. van Buul, M. Smalbrugge, S.E. Geerlings, D.L. Gerritsen, S.Natsch, P.D. Sloane, H.(J.)C. van der Wouden, C.M.P.M. Hertogh
Titel: Het ANNA onderzoek
Auteur: Jeanine Rutten
Titel: Urineweginfecties in het verpleeghuis
Auteur: Jeanine Rutten
Titel: Antibiotic Prescribing And Non-prescribing In Nursing Home Residents With Signs And Symptoms Ascribed To Urinary Tract Infection (ANNA): a pretest-posttest cRCT
Auteur: Jeanine J.S. Rutten, MD, MSc, Laura W. van Buul, PhD, Martin Smalbrugge, MD, PhD, Suzanne E. Geerlings, MD, PhD, Debby. L. Gerritsen, PhD, Stephanie Natsch, PhD, Philip. D. Sloane, MD MPH, Ruth B. Veenhuizen, MD, PhD, Hans (J.) C. van der Wouden, PhD, Cees M.P.M. Hertogh, MD PhD.
Titel: Onderzoek in het verpleeghuis: ANNA, PROGRESS en UPCARE studies van Amsterdam UMC
Auteur: Jeanine Rutten
Titel: Zakkaartje: stappenplan urineweginfecties bij kwetsbare ouderen
Auteur: ANNA projectgroep
Titel: Factsheet: Urine sticken in verpleeghuizen – handvatten voor het bevorderen van handelen volgens de richtlijn
Auteur: UNO Amsterdam
Titel: Poster 'Urine sticken: wel/niet zinvol bij verpleeghuisbewoners?'
Link: https://unoamsterdam.nl/antibiotica/poster/
Titel: Patiëntenfolder: extra aandacht en controle (actief monitoren)
Auteur: ANNA projectgroep
Titel: Patiëntenbrief: Urineweginfectie en géén antibiotica
Auteur: ANNA projectgroep in samenwerking met communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam
Link: https://unoamsterdam.nl/antibiotica/test/
Titel: Poster 'Urine sticken: wel/niet zinvol bij verpleeghuisbewoners?'
Link: https://unoamsterdam.nl/antibiotica/poster/
Titel: UWI observatie checklist & 24-uurs observatielijst
Auteur: ANNA projectgroep in samenwerking met communicatieadviseur en implementatieadviseur UNO Amsterdam

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

BACKGROUND AND PROBLEM DEFINITION. Diagnostic uncertainty in nursing homes (NHs) drives physicians to prescribe antibiotics (AB) for suspected urinary tract infections (UTI), whereas part of these prescriptions are not required. Diagnosing UTI is challenging in this setting. In current practice, clinicians frequently base their diagnosis and subsequent AB prescriptions on nonspecific signs and symptoms (S&S), i.e. S&S that are not related to the urinary tract. This is due to the widely shared view that diseases often present atypically in older patients and that self-report of complaints is often not reliable in NH residents due to frequent cognitive impairments. However, it has been described in the literature, that AB are often not required for nonspecific signs and symptoms (S&S) ascribed to a possible UTI, either because their mild nature allows for self-limitation of the infection, or because they are not related to a UTI at all, but this diagnosis is made erroneously in the presence of concomitant bacteriuria. Asymptomatic bacteriuria (ABU) is highly prevalent in the nursing home setting and a gold standard to distinguish ABU from a ‘true’ UTI is lacking. Hence, evidence is lacking on which S&S exactly allow for withholding AB. Prior to the current research proposal, a Delphi panel with (inter)national experts on UTI, will reach consensus on S&S attributed to a UTI that should not (yet) be treated with AB, but justify a ‘watchful waiting’ approach. Based on the outcomes, the Delphi panel will develop a UTI treatment algorithm to support clinical decision making on S&S that justify AB prescription and S&S that justify a ‘watchful waiting’ approach in cases of suspected UTI in NH residents. This algorithm will be available before start of the research proposed here. OBJECTIVE: We hypothesize that use of this UTI treatment algorithm based on the Delphi study will provide clearer guidance to clinicians and will lead to better AB stewardship and reduced AB use in NHs. The proposed study aims to implement and evaluate this algorithm. If our hypothesis proves correct, implementation of the UTI treatment algorithm may have substantial benefits for both individual patients (better management, less exposure to side-effects of AB and drug interactions) and public health (less AB resistance development). The findings will also contribute to a much needed revision of the current guideline on UTI in NH residents of the Dutch Association of Elderly Care Physicians and Social Geriatricians (Verenso). STUDY DESIGN: cluster randomized trial in 2 x 5 university affiliated nursing homes of approximately 150 resident places. In addition a process analysis will be conducted to determine the validity of the intervention and to gain insight into relevant facilitators and barriers for future implementation of the UTI treatment algorithm. STUDY POPULATION: NH residents with ‘suspected UTI’ PRIMARY OUTCOME: AB use for ‘suspected UTI’ SECONDARY OUTCOMES: course of symptoms, alternative diagnosis at index consultation, changes in treatment < 3 weeks, hospitalization, mortality, (other) complications, total AB use at NH level. DATA ANALYSIS: For the primary outcome a three level logistic regression model will be used in analysis. For the secondary outcomes multilevel regression will also be used to compare between groups. A second-order penalized quasi-likelihood estimation procedure will be applied, using MLwiN. Both quantitative and qualitative data analysis will be performed for the process evaluation. TIME SCHEDULE: 48 months

Kenmerken

Projectnummer:
839120008
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2017
2023
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. L.W. van Buul
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC Locatie VUmc
Afbeelding

Onderzoek naar ouderengeneeskunde door aioto's

Om specialisten ouderengeneeskunde te ondersteunen in hun dagelijkse werk, financieren we onderzoek naar relevante vraagstukken. Doordat de onderzoeken worden uitgevoerd door artsen in opleiding tot onderzoeker dragen ze ook bij aan de academisering van de opleidingen. Lees meer over deze onderzoeken.