Mobiele menu

De WijkKliniek: ziekenhuisbehandeling met zicht op thuis

Projectomschrijving

Doel: ziekenhuiszorg bieden aan kwetsbare ouderen

De WijkKliniek is ontwikkeld met als doel om ziekenhuiszorg te bieden aan kwetsbare ouderen en tegelijkertijd negatieve uitkomsten zoals een heropname en functieverlies te voorkomen. De Wijkkliniek is een eerste stap om een deel van de ziekenhuiszorg naar de wijk te verplaatsen en zo in de wijk de infrastructuur te bouwen voor 24/7 zorg.

Voor wie is De WijkKliniek?

De WijkKliniek is gericht op ouderen boven de 65 die een combinatie hebben van een veelvoorkomend acuut medisch specialistische zorgvraag, zoals hartfalen of longontsteking, én geriatrische problematiek zoals cognitieve problemen, vallen of verminderde mobiliteit. Veel ouderen die voorheen via de SEH van het Amsterdam UMC, locatie AMC werden opgenomen in het ziekenhuis, kunnen nu terecht in de WijkKliniek.

Veranderingen in de organisatie van zorg

De WijkKliniek is een nieuw zorgconcept en om te bereiken dat we straks mensen direct kunnen insturen naar de WijkKliniek zonder tussenkomst van SEH, is veel verandering nodig binnen bestaande processen, zowel in de manier van samenwerken, de voorzieningen die beschikbaar moeten zijn, als in het zorgproces zelf.

Resultaat

In dit project hebben wij 2 processen verbeterd:

1. Triage- en opnameproces

Er is stapsgewijs geprobeerd om direct insturen in de WijkKliniek mogelijk te maken. Dit is eerst gedaan door te kijken welke patiënten direct ingestuurd kunnen worden. Uiteindelijk kan ongeveer 35% van de patiënten direct worden ingestuurd zonder tussenkomst van de SEH. Vooral patiënten met een urineweginfectie, COPD en hartfalen komen daarvoor in aanmerking. Dan zijn wel een aantal voorwaarden nodig, zoals dagelijks (8.00-17.00 uur of 8.00-23.00 uur) beschikbaar op de WijkKliniek:

  • Cito laboratorium onderzoek
  • X- thorax
  • KG/IOG en/of VS/PA om patiënt te beoordelen
  • Point of care testing 24/7 beschikbaar en betrouwbaar
  • Bezetting verpleegkundigen bij direct ingestuurde opnames moet voldoende zijn

Een belangrijke conclusie uit ons project is ook dat de huidige infrastructuur voor 24/7 zorg in de eerste lijn nog niet op orde is om snelle diagnostiek in te zetten.

2. Zorgproces en verbeteren uitkomsten voor patiënten

De zorg in de WijkKliniek kent een aantal kerncomponenten die bewezen effectief zijn:

  1. Er wordt gewerkt met compleet geriatrisch assessment (CGA): dit is een geïntegreerde benadering van medische en geriatrische problemen waarbij patiëntdoelen leidend zijn.
  2. Zorg gericht op beweging en activatie: dit om verlies van spiermassa en spierkracht te voorkomen.
  3. Goede begeleiding bij transitie van ziekenhuis naar huis wordt geboden middels de Transmurale Zorgbrug.
  4. Mantelzorgers als partners in de zorg worden betrokken.
  5. Advance care planning.

Het integreren van deze effectieve geriatrische principes in de dagelijkse zorg leidt tot betere patiëntenuitkomsten: er zijn minder heropnames, minder delier, patiënten zijn zeer tevreden. Het functioneren kon niet verbeterd worden door te meten, maar in kwalitatieve verdiepende interviews kwam wel naar voren dat patiënten zich veel fitter voelen dan na een gewone ziekenhuisopname. De totale trajectkosten voor patiënten opgenomen in de WijkKliniek zijn lager. Uiteindelijk wordt de WijkKliniek nu middels proeftuinen in 8 andere regio’s neergezet.

Virtuele rondleiding in De WijkKliniek

Neem een kijkje in De WijkKliniek met deze virtuele rondleiding op YouTube:

Afbeelding
Screenshot uit video Virtuele rondleiding in De WijkKliniek

Item van EenVandaag over de WijkKliniek

Bekijk het item van EenVandaag over de WijkKliniek (maart 2023):

Afbeelding
Screenshot video EenVandaag over De WijkKliniek

Verslagen


Eindverslag

De WijkKliniek is ontwikkeld met als doel om ziekenhuiszorg te bieden aan kwetsbare ouderen en tegelijkertijd negatieve uitkomsten zoals een heropname en functieverlies te voorkomen. De Wijkkliniek is een eerste stap om een deel van de ziekenhuiszorg naar de wijk te verplaatsen en zo in de wijk de infrastructuur te bouwen voor 24/7 zorg. De WijkKliniek is gericht op ouderen boven de 65 die een combinatie hebben van een veelvoorkomend acuut medisch specialistische zorgvraag, zoals hartfalen of longontsteking, én geriatrische problematiek zoals cognitieve problemen, vallen of verminderde mobiliteit. Veel ouderen die voorheen via de SEH van het Amsterdam UMC, locatie AMC werden opgenomen in het ziekenhuis, kunnen nu terecht in de WijkKliniek. De WijkKliniek is een nieuw zorgconcept en om te bereiken dat we straks mensen direct kunnen insturen naar de WijkKliniek zonder tussenkomst van SEH, is veel verandering nodig binnen bestaande processen, zowel in de manier van samenwerken, de voorzieningen die beschikbaar moeten zijn, als in het zorgproces zelf.

In dit project hebben wij 2 processen verbeterd:

1) Triage- en opnameproces
Er is stapsgewijs geprobeerd om direct insturen in de WijkKliniek mogelijk te maken. Dit is eerste gedaan door te kijken welke patiënten direct ingestuurd kunnen worden. Uiteindelijk kan ongeveer 35% van de patiënten direct worden ingestuurd zonder tussenkomst van de SEH. Vooral patiënten met een urineweginfectie, COPD en hartfalen komen daarvoor in aanmerking. Dan zijn wel een aantal voorwaarden nodig:
Dagelijks (8.00-17.00 u of 8.00-23.00 u) beschikbaar op de WijkKliniek:
• Cito laboratorium onderzoek
• X- thorax
• KG/IOG en/of VS/PA om patiënt te beoordelen
• Point of care testing 24/7 beschikbaar en betrouwbaar
• Bezetting verpleegkundigen bij direct ingestuurde opnames moet voldoende zijn

Een belangrijke conclusie uit ons project is ook dat de huidige infrastructuur voor 24/7 zorg in de eerstelijn nog niet op orde is om snelle diagnostiek in te zetten.

2. Zorgproces en verbeteren uitkomsten voor patiënten
De zorg in de WijkKliniek kent een aantal kerncomponenten die bewezen effectief zijn:
1) Er wordt gewerkt met compleet geriatrisch assessment (CGA): Dit is een geïntegreerde benadering van medische en geriatrische problemen waarbij patiëntdoelen leidend zijn.
2) Zorg gericht is op beweging en activatie: Dit om verlies van spiermassa en spierkracht te voorkomen
3) Goede begeleiding bij transitie van ziekenhuis naar huis wordt geboden middels de Transmurale Zorgbrug.
4) Mantelzorgers als partners in de zorg worden betrokken
5) Advance care planning

Het integreren van deze effectieve geriatrische principes in de dagelijkse zorg leidt tot betere patiëntenuitkomsten: er zijn minder heropnames, minder delier, patiënten zijn zeer tevreden. Het functioneren kon niet verbeterd worden door te meten, maar in kwalitatieve verdiepende interviews kwam wel naar voren dat patiënten zich veel fitter voelen dan na een gewone ziekenhuisopname. De totale trajectkosten voor patiënten opgenomen in de WijkKliniek zijn lager.

Uiteindelijk wordt de WijkKliniek nu middels proeftuinen in 8 andere regio’s neergezet.

Het doel van het beoogde actieonderzoek is om tot optimalisering en opschaling van de WijkKliniek te komen, waarbij we ons richten op 1) het triage- en opnameproces en 2) het zorgproces in de WijkKliniek:

1) HET TRIAGE- EN OPNAMEPROCES: hoe kunnen ouderen direct worden ingestuurd door de huisarts zonder tussenkomst van SEH? Op dit moment worden ouderen via de SEH van het Amsterdam UMC opgenomen in de WijkKliniek. Om de SEH te ontlasten en de negatieve gevolgen van een SEH-bezoek bij ouderen te voorkomen willen wij toewerken naar directe opnames via de huisarts. Hiervoor is het essentieel om het triageproces op de SEH inzichtelijk te maken en kennis te ontwikkelen over welke patiënten zonder tussenkomst van de SEH direct via de huisarts naar de WijkKliniek ingestuurd kunnen worden. Wij beogen een nieuw triageprotocol te ontwikkelen waarbij de huisarts direct kan insturen naar de WijkKliniek, wat vervolgens gemonitord en geëvalueerd zal worden. Uiteindelijk doel is om naar een nieuw triageproces toe te werken waarbij huisartsen direct insturen naar de WijkKliniek.

2) HET ZORGPROCES: hoe kunnen we de WijkKliniek optimaal inrichten om negatieve uitkomsten te voorkomen? Onze hypothese is dat we met de Wijkkliniek het functioneren van ouderen kunnen bevorderen tijdens de opname en heropnames kunnen voorkomen. Om te bewerkstelligen dat de WijkKliniek inderdaad een positief effect heeft op patiëntgerelateerde uitkomsten (functiebehoud, heropnames) is echter veel verandering in processen nodig, zowel in de manier van samenwerken als in het zorgproces. Ons doel is om kennis te genereren over de uitkomsten na een opname in de WijkKliniek, zowel met kwantitatieve als kwalitatieve methoden. Vervolgens wordt deze kennis teruggekoppeld aan het team en wordt samen geëxploreerd hoe we het zorgproces kunnen optimaliseren.

Samenvatting van de aanvraag

Het aantal 65-plussers zal de komende jaren exponentieel stijgen: van 3 miljoen nu, naar 4,7 miljoen in 2040. Hierbij wordt de grootste groei gezien bij 80-plussers: van 0,7 naar 2 miljoen. In 2016 meldden 800.000 65-plussers zich op de spoedeisende hulp (SEH), een stijging van 19% ten opzichte van 2015. Deze toename is groter dan op basis van demografische veranderingen verwacht kan worden en afgelopen paar jaar zijn verschillende noodkreten geweest van spoedeisende hulpen (SEH’s) die steeds vaker vollopen en opnamestops moeten inlassen. De vraag is hoe we (acute) zorg voor ouderen in de toekomst kunnen organiseren en hoe we de capaciteit opbouwen om deze zorg dichtbij huis te geven. Onze visie is dat acute zorg voor ouderen met alle ketenpartners vanuit de buurt opgebouwd moet worden, in een netwerk van huisartsen, ouderen, wijkverpleegkundigen, specialisten ouderengeneeskunde, geriaters, spoedeisende hulp (SEH)-verpleegkundigen en SEH-artsen. Vanuit deze visie is de WijkKliniek ontwikkeld; het resultaat van een innovatieve samenwerking tussen Amsterdam UMC, Cordaan en Zilveren Kruis. De WijkKliniek is gericht op ouderen die een combinatie hebben van een veelvoorkomend acuut medisch-specialistische zorgvraag, zoals hartfalen of longontsteking, én geriatrische problematiek zoals cognitieve problemen of valrisico. Het hoofdbehandelaarschap ligt bij stafleden van de afdeling Ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC (locatie AMC); Cordaan heeft het verpleegkundig personeel in dienst. In de WijkKliniek staat zelfredzaamheid voorop en alles is erop gericht om ouderen en hun mantelzorgers in een zo goed mogelijke conditie naar huis te ontslaan. Deze nieuwe vorm van acute ouderenzorg biedt de mogelijkheid om meer patiëntgericht te werken, de SEH te ontlasten, negatieve uitkomsten van een opname te voorkomen en kosten te verlagen. Dit doen wij door de bewezen effectieve strategieën te implementeren: 1) Het afnemen van een compleet geriatrisch assessment (CGA); een geïntegreerde benadering van medische en geriatrische problemen, waarbij de doelen van de patiënt leidend zijn. 2) Zorg gericht is op beweging en activatie om verlies van spiermassa en spierkracht te voorkomen; het actief stimuleren van bewegen tijdens en na opname, zodat ouderen op hun oude niveau van functioneren naar huis kunnen. 3) Het implementeren van de Transmurale Zorgbrug. Vanaf de opname ligt de focus op weer goed naar huis gaan en er zal gestuurd worden op goede begeleiding in de transitie van ziekenhuis naar huis. 4) Het betrekken en ondersteunen van de mantelzorger. Het doel van het beoogde actieonderzoek is om tot optimalisering en opschaling van de WijkKliniek te komen, waarbij we ons richten op 1) het triage- en opnameproces en 2) het zorgproces in de WijkKliniek: 1) HET TRIAGE- EN OPNAMEPROCES: hoe kunnen ouderen direct worden ingestuurd door de huisarts zonder tussenkomst van SEH? Op dit moment worden ouderen via de SEH van het Amsterdam UMC opgenomen in de WijkKliniek. Om de SEH te ontlasten en de negatieve gevolgen van een SEH-bezoek bij ouderen te voorkomen willen wij toewerken naar directe opnames via de huisarts. Hiervoor is het essentieel om het triageproces op de SEH inzichtelijk te maken en kennis te ontwikkelen over welke patiënten zonder tussenkomst van de SEH direct via de huisarts naar de WijkKliniek ingestuurd kunnen worden. Wij beogen een nieuw triageprotocol te ontwikkelen waarbij de huisarts direct kan insturen naar de WijkKliniek, wat vervolgens gemonitord en geëvalueerd zal worden. Uiteindelijk doel is om naar een nieuw triageproces toe te werken waarbij huisartsen direct insturen naar de WijkKliniek. 2) HET ZORGPROCES: hoe kunnen we de WijkKliniek optimaal inrichten om negatieve uitkomsten te voorkomen? Onze hypothese is dat we met de Wijkkliniek het functioneren van ouderen kunnen bevorderen tijdens de opname en heropnames kunnen voorkomen. Om te bewerkstelligen dat de WijkKliniek inderdaad een positief effect heeft op patiëntgerelateerde uitkomsten (functiebehoud, heropnames) is echter veel verandering in processen nodig, zowel in de manier van samenwerken als in het zorgproces. Ons doel is om kennis te genereren over de uitkomsten na een opname in de WijkKliniek, zowel met kwantitatieve als kwalitatieve methoden. Vervolgens wordt deze kennis teruggekoppeld aan het team en wordt samen geëxploreerd hoe we het zorgproces kunnen optimaliseren. Om tot directe verbeteringen te komen in de praktijk hanteren we de cyclische aanpak van het Knowledge to Action framework, waarbij gegenereerde kennis (knowledge creation) voortdurend wordt afgestemd op en toegepast in de praktijk door de zogeheten action cycle te doorlopen. Met een focus op kennisontwikkeling en aandacht voor de lokale barrières kan het wijkkliniekzorgconcept worden doorontwikkeld en opgeschaald op landelijk niveau.

Kenmerken

Projectnummer:
516006005
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2021
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. B.M. Buurman-van Es
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie AMC
Afbeelding

Actieonderzoek innovatieve zorg

Om de zorg goed, toegankelijk, betaal- en bemensbaar te houden, investeert ZonMw in het leer- en verbeterpotentieel in zorgorganisaties. Vanuit het programma Actieonderzoek Innovatieve Zorg financieren we projecten die experimenteren met vernieuwing van zorgprocessen. Dit project is daar één van. Bekijk de andere projecten.