Mobiele menu

Gevalideerde interne audits: een geschikt toezicht- en sturingsinstrument bij het borgen van veiligheid in ziekenhuizen? Onderzoek naar de toepasbaarheid van interne audits en (bestuurlijke) randvoorwaarden voor inbedding in ziekenhuizen

Projectomschrijving

Ziekenhuisbestuurders zijn eindverantwoordelijk voor de veiligheid van de zorg. In Nederland heeft bijna elk ziekenhuis een intern auditsysteem voor het borgen van patiëntveiligheid, maar de meerwaarde van interne audits voor bestuurders is nooit onderzocht.

Interne audits in ziekenhuizen

Uit dit project blijkt dat interne audits op een geordende manier en op gezette tijden inzage geven in (potentiële) veiligheidsrisico’s. Bestuurders voelen zich met interne audits ‘in control’. Doordat collega’s bij elkaar kijken leren collega’s van elkaar en dragen interne audits bij aan een open veiligheidscultuur. Ook blijkt dat de IGZ mede aan de hand van de interne audits beoordeelt in hoeverre het ziekenhuis een lerende organisatie is. Het project heeft aanbevelingen voor optimalisatie van interne audits in ziekenhuizen opgeleverd.

Verspreiding van resultaten 

De resultaten zijn onder andere opgenomen in een NFU-brochure Interne Audits. Voor een brede verspreiding wordt de laatste hand gelegd aan een handleiding 'Interne Audits' voor ziekenhuizen. Deze handleiding is onderdeel van het Handboek Patiëntveiligheid.

Producten

Titel: Important factors for effective patient safety governance auditing: a questionnaire survey
Auteur: van Gelderen, Saskia C., Zegers, Marieke, Robben, Paul B., Boeijen, Wilma, Westert, Gert P., Wollersheim, Hub C.
Magazine: BMC Health Services Research
Titel: Interne audit delen met extern toezicht
Auteur: Mirelle Hanskamp-Sebregts, Paul H.B. Robben, Hub Wollersheim en Marieke Zegers
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Titel: Evaluation of the organisation and effectiveness of internal audits to govern patient safety in hospitals: a mixed-methods study
Auteur: van Gelderen, Saskia C, Zegers, Marieke, Boeijen, Wilma, Westert, Gert P, Robben, Paul B, Wollersheim, Hub C
Magazine: BMJ Open
Titel: Optimal governance of patient safety: A qualitative study on barriers to and facilitators for effective internal audit
Auteur: Gelderen, Saskia C. van, Hesselink, Gijs, Westert, Gert P., Robben, Paul B., Boeijen, Wilma, Zegers, Marieke, Wollersheim, Hub
Magazine: Journal of Hospital Administration
Link: https://pdfs.semanticscholar.org/ab2d/953a82d598d7485ead3d6710606023e5f645.pdf
Titel: Interne audits: bundeling van kennis en expertise
Auteur: Marieke Zegers, Anita Huis, Mariet Buddingh
Titel: Interne Audits. In: Patientveiligheid. Handboek voor medisch specialistische zorg
Auteur: Marieke Zegers, Saskia van Gelderen, Mirelle Hanskamp

Verslagen


Eindverslag

In een ziekenhuis zijn bestuurders eindverantwoordelijk voor het borgen van patiëntveiligheid. Zij leggen hierover verantwoording af aan de raad van toezicht en aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De interne audit is een veelgebruikt instrument om bestuurders hierbij te helpen. Met een interne audit kijken interne auditors (collega’s) of iedereen doet wat ze met elkaar hebben afgesproken. Bijna elk ziekenhuis in Nederland voert intern audit uit, maar inzicht in de bruikbaarheid van interne audits als sturingsinstrument voor bestuurders en voor toezicht in ziekenhuizen ontbreekt. Het doel van dit onderzoek was inzicht krijgen in de bruikbaarheid van interne audits als sturingsinstrument voor bestuurders in ziekenhuizen. Tevens werd onderzocht wat de randvoorwaarden zijn voor effectieve sturing door middel van audits, en of interne audits bruikbare informatie opleveren voor externe toezichthouders. Naast een literatuuronderzoek en vragenlijstonderzoek zijn interviews gehouden met auditoren, geauditeerden, ontwerpers van auditsystemen, coördinatoren van de interne audits, bestuurders, leden van de raad van toezicht en deskundigen op het gebied van audits. Ook zijn inspecteurs van de IGZ geïnterviewd om te kijken of en hoe zij gebruik maken van interne audits.

Interne audits: een geschikt toezicht- en sturingsinstrument bij het borgen van veiligheid in ziekenhuizen? Onderzoek naar de toepasbaarheid van interne audits en (bestuurlijke) randvoorwaarden voor inbedding in ziekenhuizen

De overheid stelt dat patiëntveiligheid niet meer vrijblijvend is. Terwijl professionals zorgen voor de feitelijke veiligheid van patiëntenzorg, zijn bestuurders (Raad van Bestuur en management) eindverantwoordelijk voor het borgen van de veiligheid van zorg. Zij leggen hierover verantwoording af aan de Raad van Toezicht (RvT) en aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de centrale externe toezichthouder.
Voor het sturen en borgen van veiligheid en goed toezicht is het van belang om systematisch inzicht te verkrijgen in de veiligheid van zorg met behulp van goede interne informatie- en feedbacksystemen. Interne audits is een veelgebruikt instrument in ziekenhuizen om toezicht te houden op kwaliteit en veiligheid van de zorg, ziekenhuisbreed het veiligheidsdenken te vergroten, en aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit en veiligheid. Met behulp van de informatie afkomstig van interne audits kunnen het management en de RvB bijsturen, verantwoordelijkheid dragen bij het verbeteren en borgen van veiligheid in de organisatie, en verantwoording afleggen aan interne en externe toezichthouders. Inzicht in de bruikbaarheid en toepasbaarheid van interne audits als sturingsinstrument voor bestuurders en voor systematisch en integraal toezicht in ziekenhuizen ontbreekt.
Het doel van het onderzoek is inzicht krijgen in de toepasbaarheid van interne audits als sturingsinstrument voor bestuurders en hoger management in ziekenhuizen. Daarnaast zijn we benieuwd naar de rol en verantwoordelijkheid van betrokkenen op diverse niveaus, o.a. professionals, bestuurders, interne en externe toezichthouders. Tevens wordt onderzocht wat de randvoorwaarden zijn voor effectieve sturing door middel van audits, en of interne audits bruikbare informatie opleveren voor externe toezichthouders.
Naast een vragenlijstonderzoek worden interviews gehouden met auditoren, geauditeerden, ontwerpers van auditsystemen, coördinatoren van de interne audits, bestuurders, toezichthouders en deskundigen op het gebied van audits, visitaties en kwaliteitsverbetering. In een documentenstudie worden auditrapporten, beleidsplannen, jaarverslagen en andere relevante documenten van ziekenhuizen bestudeerd.

Samenvatting van de aanvraag

DOELSTELLING/ONDERZOEKSVRAGEN Het doel van het onderzoek is inzicht krijgen in de toepasbaarheid van interne audits als toezicht- en sturingsinstrument voor het monitoren en borgen van veiligheid in ziekenhuizen en wat de rol en verantwoordelijkheid is van actoren op diverse niveaus (professionals, bestuurders, interne en externe toezichthouders). Tevens worden de factoren die van invloed zijn op de inbedding van interne audits in ziekenhuizen onderzocht en of interne audits bruikbare informatie opleveren voor externe toezichthouders. De onderzoeksvragen luiden: 1) Is een intern auditsysteem een geschikt en toepasbaar toezicht- en sturingsinstrument voor het monitoren, verbeteren en borgen van veiligheid in ziekenhuizen? 2) Wat is de rol en verantwoordelijkheid van actoren op diverse niveaus (professionals, bestuurders, interne en externe toezichthouders) bij het aansturen en borgen van veiligheid in ziekenhuizen op basis van interne audits? 3) Wat zijn interne en externe succes en faalfactoren en (bestuurlijke) randvoorwaarden voor effectieve sturing door middel van interne audits? 4) Is informatie afkomstig van interne audits geschikt als toezichtinformatie voor externe toezichthouders? STUDIEOPZET Het is een beschrijvend onderzoek, waarbij gebruik wordt gemaakt van een mix van kwalitatieve (individuele interviews en documentenstudie) en kwantitatieve onderzoekmethoden (vragenlijstonderzoek). STUDIEPOPULATIE/DATABRONNEN Voor de interviews en het vragenlijstonderzoek worden benaderd: bestuurders (RvB, hoger management en stafbestuur) van ziekenhuizen, auditoren, geauditeerden (afdelingen/professionals die worden geaudit), ontwerpers van auditsystemen, initiatiefnemers en coördinatoren van de interne audits, interne toezichthouders (RvT), externe toezichthouders (o.a. IGZ, NIAZ en kwaliteitsvisitatiecommissies van wetenschappelijke verenigingen), Orde van Medisch Specialisten, KNMG en deskundigen op het gebied van audits, visitaties en kwaliteitsverbetering. Voor de documentenstudie worden auditrapporten, terugrapportages, beleidsplannen, jaarverslagen en andere relevante documenten van ziekenhuizen geanalyseerd (UMC’s, STZ ziekenhuizen en algemene ziekenhuizen). UITKOMSTMATEN Inzicht in de auditsystematiek in Nederlandse ziekenhuizen en toepasbaarheid van interne audits in ziekenhuizen als intern sturings- en toezichtinstrument. Deze inzichten worden gebruikt voor het formuleren van een optimaal model voor interne audits in Nederlandse ziekenhuizen dat de bestuurder in staat stelt om veiligheid te sturen en te borgen. Tevens levert het onderzoek inzicht op in de rol en verantwoordelijkheidsverdeling van betrokkenen op diverse niveaus bij het sturen en toezicht houden op veiligheid in ziekenhuizen met behulp van interne audits en een overzicht van succes en faalfactoren en (bestuurlijke) randvoorwaarden voor het effectief uitvoeren en implementeren van een integraal intern auditsysteem. Er zal een handleiding integraal intern auditsysteem voor ziekenhuizen worden uitgegeven waarin bovenstaande inzichten worden verwerkt. Daarnaast geeft het onderzoek inzicht in de bruikbaarheid van informatie afkomstig van de interne audits voor extern toezicht en de praktische toepassing ervan. DATA ANALYSE In het onderzoek worden kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden gebruikt, waarvoor respectievelijk kwalitatieve en kwantitatieve data-analyse methodieken worden gebruikt voor het verwerken van de verzamelde onderzoeksgegevens. De interviews worden onafhankelijk door twee onderzoekers geanalyseerd en gecodeerd met het software programma ‘Atlas’ voor kwalitatieve dataanalyse. Consensus over de coderingen wordt bereikt door discussie tussen de onderzoekers en heranalyseren van de transcripten. Met beschrijvende statistiek worden de onderzoeksresultaten van de interviews, documentenstudie en vragenlijstonderzoek gerapporteerd. TIJDPAD De studieperiode is 24 maanden en wordt uitgevoerd van december 2011 tot december 2013: - Maand 1 - 2: Voorbereiding studie - Maand 3 - 6: Vragenlijstonderzoek naar de auditsystematiek in Nederland (onderzoeksvraag 1 en 2) - Maand 7 - 12: Interviews en documentenstudie (onderzoeksvraag 1, 2 en 3) - Maand 13 - 15: Vragenlijstonderzoek naar de succes en faalfactoren bij de implementatie van interne audits in ziekenhuizen (onderzoeksvraag 3) - Maand 16 - 17: Interviews externe toezichthouders, bestuurders en geauditeerden (onderzoeksvraag 4) - Maand 18 - 22: Data-analyse, schrijven handleiding en publicaties - Maand 23 - 24: Kennisoverdracht/implementatie - Verspreiding handleiding en resultaten van het onderzoek, organisatie van een symposium en consultatie van organisaties.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
515500002
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2011
2016
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. H.W.M. Zegers
Verantwoordelijke organisatie:
Radboudumc