De ontwikkeling van een monitor ter verbetering van de psychiatrische spoedzorg in Westelijk Noord-Brabant
Projectomschrijving
In Nederland is tot nu toe relatief weinig onderzoek verricht naar de werking van de PSK. Ervaringen in de praktijk suggereren de aanwezigheid van knelpunten. Zo beschikken huisartsen die buiten kantoortijden met crisissituaties van patiënten die in behandeling zijn bij GGZ Westelijk Noord-Brabant over te weinig informatie. En voor de SEH is het vaak niet duidelijk op welke momenten zij een beroep kunnen doen op de crisisdienst van GGZ NWB of op iemand van de PAAZ. Een monitor die snelheid en adequaatheid van de PSK in kaart brengt kan de knelpunten (en de ernst daarvan) inventariseren waarna de ketenpartners samen kunnen zoeken naar oplossingen.
Door het gebruik van een betrouwbare en valide monitor voor de werking van de psychiatrische spoedhulp keten (PSK) kan de kwaliteit van de PSK en de zorg voor acute psychiatrische patiënten in Westelijk Noord-Brabant verbeteren.
Producten
Auteur: M.Salden, J.F.L.M. van Kemenade, A. van Dam, C.L.Mulder
Magazine: Tijdschrift voor Psychiatrie
Verslagen
Eindverslag
Inleiding
Een monitor die de psychiatrische spoedketen en zorg dekt, werd met relevante oranisaties in de keten van Westelijk Noord-Brabant ontwikkeld. De monitor heeft ten doel om kennis te vergaren over het werk, de kwaliteit daarvan en om knelpunten in de psychiatrische spoedketen op te sporen.
Methode
De ontwikkeling en implementatie van de monitor vond in vijf fasen plaats, namelijk inventarisatie van de locale keten en op grond daarvan samenstelling van de monitorvragen, twee locale pilot-afnames en één pilot-afname in een andere regio en ten slotte de implementatie van de uiteindelijke monitor. In de pilot-projecten werd zowel van semi-gestructureerde interviews als van electronische vragenlijsten gebruik gemaakt. Het bleek dat de semi-gestructureerde interviews de meer bruikbare informatie opleverden.
De monitor concentreert zich op de onderwerpen patiëntenstroom, de bereikbaarheid van organisaties, de beschikbaarheid van personeel, de tijd tussen een melding van een psychiatrisch spoedgeval en de aankomt van een professional, de kwaliteit van de verleende spoedhulp, de overdracht van patiëntinformatie en de samenwerking tussen en binnen organisaties. De monitor biedt ruime gelegenheid om mogelijke knelpunten en de ernst daarvan aan te geven.
Resultaten
Algemene kennis over het werk van de psychiatrische spoedketen blijkt schaars te zijn. Iedereen lijkt vanuit zijn eigen positie te opereren, waarbij de visie op andermans positie beperkt is. Op een 10-puntsschaal werd de kwaliteit van de psychiatrische spoedketen als geheel gemiddeld met een 6.5 beoordeeld. Dit getal betekent 'voldoende', maar ook dat er nog ruime mogelijkheden zijn om het werk in de psychiatrische spoedketen te verbeteren.
Toepassing van de 10-puntsschaal op specifieke situaties maakt duidelijk dat er knelpunten zijn, die meer of minder ernstig zijn. De voornaamste knelpunten die met de monitor gevonden zijn, luiden: Statistieken over het aantal psychiatrische spoedpatiënten ontbreken. Gebaseerd op schattingen van respondenten wordt dit aantal jaarlijks op zeven tot negen promille van de bevolking geschat. De bereikbaarheid en beschikbaarheid van psychiatrische spoed diensten is niet optimaal. De GGZ en de verslavingszorg werken met wachtlijsten. De overdracht van patiëntinformatie is vaak sub-optimaal. De samenwerking met ketenpartners is soms problematisch.
Conclusies
De monitor is in staat de situatie van de psychiatrische spoedketen in Nederlandse gezondheidsregio's te beschrijven. De monitor kan zowel de kwaliteit van belangrijke aspecten van de psychiatrische spoedketen als die van specifieke regionale aspecten meten. De monitor is in staat knelpunten in de psychiatrische spoedketen zichtbaar te maken. De resultaten uit de monitor worden via een feedbackproces teruggekoppeld naar de ketenpartners. Volgende uitgiften van de monitor registreren of de ernst van eerder gevonden knelpunten verandert.
Aanbeveling
Om de resultaten van de monitor te borgen, wordt het feedbackproces georganiseerd door het regionale orgaan voor acute zorg. In dit orgaan hebben relevante organisaties een zetel. Vergaderingen gaan over knelpunten in diverse domeinen van spoedzorg teneinde structurele en ad hoc oplossingen te bereiken waar dat nodig en mogelijk is. De implementatie van de monitor in dit orgaan zorgt er voor dat knelpunten onder de aandacht van relevante bestuurders in de gezondheidszorg komen. Zij hebben tot taak de spoedzorg zodanig te organiseren dat deze volgens de regels van de kunst binnen het daarvoor beschikbare budget kan plaatsvinden.
Dit onderzoek beschrijft hoe de psychiatrische spoedhulp keten (PSK) in Westelijk Noord-Brabant WNB) werkt en hoe die verbeterd kan worden met behulp van een te ontwikkelen monitor die periodiek terugkoppelt naar de partners in de PSK. De monitor richt zich op (potentiële) knelpunten in de PSK. Met de monitor kan men meten in hoeverre knelpunten als ernstig ervaren worden. Daarna kan met ketenpartners besproken worden wat er aan gedaan kan worden.
Het doel van het PSK onderzoek vormt de ontwikkeling van een valide en betrouwbare monitor, waarmee zowel de snelheid als de adequaatheid van psychiatrische spoedzorg gemeten wordt op zodanige wijze dat het mogelijk is via positieve en negatieve feedback de werking van de psychiatrische spoedzorg doorlopend te verbeteren. De monitor vormt derhalve een hulpmiddel om het grotere doel (verdere verbetering van de psychiatrische spoedzorg) op continu basis mogelijk te maken.
Door periodiek de werking van de psychiatrische spoedzorg te meten is er steeds een onderbouwd beeld van de actuele toestand in vergelijking met de ideale toestand.
Momenteel wordt een eerste concept monitor getest in de keten en worden de resultaten daarvan geanalyseerd. Er volgen nog twee rondes om de monitor bij te stellen.
Op deze wijze verwachten wij dat er op termijn een instrument ligt waarmee de efficiëntie en kwaliteit van de psychiatrische spoedzorg geborgd kan worden en dat geleidelijk aan de ideale toestand dichter benaderd wordt.