Mobiele menu

Eerstelijns zorg op maat voor mensen met verstandelijke beperkingen

Projectomschrijving

Doel
In een gemiddelde huisartspraktijk zijn er 10-12 patiënten met verstandelijke beperkingen.
Zij komen twee keer zo vaak bij de huisarts en krijgen vier keer zoveel herhaalrecepten.
Het is vaak lastig voor een huisarts om te begrijpen waarvoor mensen met verstandelijke beperkingen op het spreekuur komen.  Het helpt wel als er familieleden of begeleiders bij het spreekuur aanwezig zijn.

Kwaliteit en voortgang van de medische zorg van mensen met verstandelijke beperkingen door de huisarts moet en kan beter. Dit project betreft de ontwikkeling van een model daarvoor.

Doelgroep
Personen met verstandelijke beperkingen, vertegenwoordigers (bijvoorbeeld ouders) van personen met verstandelijke beperkingen, professionele begeleiders (bijvoorbeeld groepsleiding) van personen met verstandelijke beperkingen en huisartsen

Producten

Titel: Er stond in de agenda dat ik naar de dokter moest
Titel: Health information exchange in general practice care for people with intellectual disabilities
Titel: Leerstoel Geneeskunde voor mensnen met verstandelijke beperkingen: overzicht
Titel: Health Information Exchange in primary health care for people with intellectual disabilitiesfor people
Titel: Onderzoeks- en praktijkproject Op Een Lijn
Titel: Continuitiet in gezondheidsinformatieuitwisseling in de eerstelijnszorg voor mensen met verstandelijke beperkingen
Titel: Eerstelijns zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen
Titel: Multimorbiditeit bij mensen met verstandelijke beperkingen de rol van informatie-uitwisseling
Titel: Project: Naar de huisarts.
Titel: Toegankelijkheid van eerstelijns zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen
Titel: Access to primary health care for people with intellectual disabilities: the influence of health information exchange
Titel: Er stond in de agenda dat ik naar de dokter moest
Titel: Project: naar de huisarts
Titel: Health information exchange in primary health care for people with intellectual disabilities
Titel: Presentatie voor CZ zorgverzekeraar
Titel: Eerstelijnszorg op maat voor mensen met verstandelijke beperkingen
Titel: Eerstelijnszorg gewoon en toegankelijk?
Titel: Praktijkproject Naar de huisarts
Titel: Het gebruik van een communicatiehulpmiddel door mensen met verstandelijke beperkingen bij de informatieuitwisseling in een huisartspraktijk
Titel: Goede ervaringen met huisartsenboekje
Titel: Gun jezelf deze patienten
Titel: Realizing Treatment Plans in General Practice. Experiences of People with Intellectual Disabilities and General Practitioners.
Titel: Mensen met verstandelijke beperkingen bij de huisarts
Link: http://www.sterkeropeigenbenen.nl
Titel: Veel belangstelling op themabijeenkomst van KansPlus
Titel: Sterker op eigen benen - Lopende projecten - Naar de huisarts!
Link: http://www.sterkeropeigenbenen.nl of http://www.dichterbij.nl/web/show/id=294734
Titel: Health information exchange in general practice care for people with intellectual disabilities – a qualitative review of the literature.
Auteur: Mastebroek M, Naaldenberg J, Lagro-Janssen ALM, van Schrojenstein Lantman – de Valk HMJ.
Magazine: Research in Developmental Disabilities

Verslagen


Eindverslag

Goede gezondheid is voor mensen met verstandelijke beperkingen (VB) niet vanzelfsprekend. Ze hebben een gezondheidsachterstand ten opzichte van hun leeftijdsgenoten zonder deze beperkingen. Door het veranderende beleid, dat mensen met VB erkent als burgers die erbij horen, wonen ze steeds vaker gewoon in de wijk. Ze maken daar gebruik van de eerstelijns gezondheidszorg en gaan naar de huisarts. De eerste lijn is nog onvoldoende ingespeeld op deze nieuwe groep patiënten. Hierdoor kunnen knelpunten ontstaan. Maar het biedt ook kansen om de eerstelijns zorg voor deze groep patiënten te verbeteren en hun zelfregie te vergroten. Goede medische zorg voor mensen met VB vraagt wel om meer afstemming en samenwerking tussen patiënten, huisartsen, zorgaanbieders, begeleiders en familie en naasten.
In dit project hebben we gekeken hoe deze afstemming en samenwerking het beste vorm konden krijgen. We hebben daarvoor antwoord gezocht op de volgende vragen: 1. Wat gaat goed en welke belemmeringen ervaren betrokkenen in de communicatie en samenwerking in de eerstelijns gezondheidszorg voor mensen met VB? 2. Welke oplossingen zien de betrokken partijen voor de belemmeringen? 3. Hoe en met welke partijen kunnen deze oplossingen in de praktijk worden gebracht?
In de eerste fase zijn honderd mensen geïnterviewd: mensen met VB, naasten, begeleiders, huisartsen en doktersassistenten. In twee huisartspraktijken is gekeken of een communicatiehulpmiddel, zoals een huisartsenboekje of een huisartsenbrief hielp om de communicatie te verbeteren. De resultaten van de interviews zijn vervolgens in een invitational conference besproken met 51 vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit waren zorgaanbieders, belangenverenigingen van mensen met verstandelijke beperkingen, beroepsverenigingen, zorgkoepels, zorgverzekeraars en relevante beroepsopleidingen. Zij hebben gekeken welke oplossingen geschikt zijn en op draagvlak konden rekenen. Het bleek mogelijk aan te sluiten bij goede voorbeelden en reeds in gang gezette initiatieven. Er werden oplossingsrichtingen voorgesteld op micro-, meso- en macroniveau. Het gaat om attitude, organisatie, kennis en competenties en technologische ondersteuning. Dit alles wordt uitvoeriger beschreven in de Resultaten hieronder. De resultaten zijn bewerkt tot toegankelijke geschreven rapportage, die beschikbaar is in druk en via websites. De resultaten worden nog verwerkt in filmmateriaal dat ook digitaal beschikbaar gesteld zal worden.

Samenvatting van de aanvraag

In dit project willen we de kwaliteit en continuïteit van medische zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen in de eerste lijn verbeteren door het ontwikkelen van een samenwerkingsmodel. Samenwerking tussen de eerste lijn en de categorale zorg is een centrale voorwaarde voor goede en continue zorg voor deze kwetsbare groep. Het samenwerkingsmodel bestaat uit 1) een communicatie-instrument dat zich richt op het verhelderen van de hulpvraag en een betere informatieoverdracht 2) een overzicht van de kennisbehoeften en de benodigde competenties bij de betrokken beroepsbeoefenaars; 3) een overzicht van het regionale zorgaanbod in eerste lijn en categorale zorg, de zogenaamde samenwerkingskaart; 4) een overzicht van de bestuurlijk/organisatorische barrières die overwonnen moeten worden om tot goede samenwerking te komen. Mensen met verstandelijke beperkingen hebben vaak ondersteuning nodig van familieleden of professionele begeleiders om hun hulpvraag en verwachtingen aan de huisarts duidelijk te maken. De hulpvraag met achtergrond, de zogenaamde Reason for Encounter (RFE), geeft voor de huisarts de richting aan om samen een beleid vast te stellen om het probleem van deze individuele patiënt in deze situatie op te lossen. De patiënt en zijn vertegenwoordigers zijn de centrale figuren in dit project om eerstelijnszorg op maat te maken voor elk individu met verstandelijke beperkingen. Ten eerste richten we ons op het verbeteren van de communicatie van de hulpvraag. Met alle betrokkenen: de patiënt met verstandelijke beperkingen, vertegenwoordigers, professionele begeleiders en huisartsen wordt ter ondersteuning van de informatieoverdracht een communicatie-instrument ontwikkeld en getest in de praktijk. Het project start in één praktijk waar ongeveer 80 mensen met verstandelijke beperkingen staan ingeschreven (huisartspraktijk A). Na een inventarisatie van eerdere initiatieven op dit gebied, interviews en groepsgesprekken met betrokken partijen wordt een eerste versie van een instrument ontwikkeld en getest. Op grond van ervaringen in het gebruik wordt een verbeterde versie ontwikkeld, die vervolgens in een tweede praktijk (huisartspraktijk B) verder wordt getest. Ten tweede richten we ons op de kennis en competenties van zorgprofessionals uit eerste lijn en categorale zorg. Tijdens dit praktijkproject wordt geïnventariseerd welke behoeften aan kennis er bestaan en welke competenties de betrokken professionals nodig hebben. Op basis hiervan wordt een eisenpakket ontwikkeld voor scholing en scholingsmateriaal. Ten derde willen we de kennis over het aanbod van zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen verbeteren. In het project wordt gekeken welke expertise in de regio’s aanwezig is om gezondheidszorg op maat voor mensen met verstandelijke beperkingen te leveren. Door een regionaal overzicht - de zogenoemde ‘samenwerkingskaart’ - te maken van beschikbare deskundigheid in de eerste lijn en categorale zorg kan het bestaande aanbod beter benut worden. Tenslotte worden de tijdens het project optredende bestuurlijk-organisatorische barrières worden geïnventariseerd en waar mogelijk opgelost. Producten van het project zijn: een samenwerkingsmodel, een in de praktijk ontwikkeld en getoetst communicatie-instrument, een eisenpakket voor scholing en scholingsmateriaal, een regionale samenwerkingskaart en een overzicht van de bestuurlijk-organisatorische barrières. Succes- en faalfactoren worden beschreven. Er wordt contact gelegd met andere gebruikersgroepen en zorgverzekeraars om dit project voort te zetten.

Kenmerken

Projectnummer:
154012224
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2011
2014
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. H.M.J. van Schrojenstein Lantman - de Valk
Verantwoordelijke organisatie:
Dichterbij