Onderzoek naar de effectiviteit van een Minimale Interventie Strategie voor Surmenage (MISS) door de huisarts; een pragmatische gerandomiseerde gecontroleerde trial.

Huisartsen hebben een taak bij het opvangen van overspannen patiënten (huisartsen spreken vaak van "surmenage"). Uit onderzoek is bekend dat huisartsen hierbij op twee gebieden problemen ondervinden. In de eerste plaats hebben zij moeite met het onderkennen van depressieve en angstige reacties bij patiënten met overspanningsklachten. Als gevolg daarvan krijgen de betreffende patiënten pas laat of niet een gerichte behandeling. In de tweede plaats lopen overspannen mensen een risico op langdurige arbeidsongeschiktheid door hun behoefte aan ‘rust’ en hun neiging passief te blijven en de problemen op hun beloop te laten. Uit ziekteverzuim-registraties blijkt dat 20% van alle overspannen patiënten een heel jaar verzuimt en riskeert in de WAO te belanden. Huisartsen gaan vaak mee in het verlangen van de patiënt om met rust gelaten te worden, en verhogen zo – onbedoeld – het risico op langdurige arbeidsongeschiktheid.
Wij hebben voor de huisarts een minimale interventie strategie voor “surmenage” (=overspanning) (MISS) ontwikkeld en dit in de praktijk van 46 huisartsen onderzocht. 24 huisartsen hebben een scholing in de nieuwe aanpak gekregen, terwijl 22 huisartsen bleven doen wat ze anders ook deden.
De vraagstellingen luidden: 1) Hebben patiënten met surmenageverschijnselen die hun werk verzuimen, een betere uitkomst indien hun huisarts is geschoold in de MISS dan wanneer hun huisarts de gebruikelijke zorg verleent? 2) Wat is de uitkomst na een jaar van patiënten met surmenageverschijnselen die hun werk verzuimen, en welke determinanten bepalen die uitkomst? 3) Gaan huisartsen die geschoold zijn in de MISS surmenageverschijnselen bij hun patiënten beter herkennen? 4) Gaan huisartsen die geschoold zijn in de MISS depressieve en angstige reacties bij patiënten met surmenageverschijnselen beter herkennen?
433 patiënten met spanningsklachten en ziekteverzuim (overspanning uit zich in spanningsklachten en ziekteverzuim) zijn d.m.v. screening geworven en een jaar vervolgd met interviews en vragenlijsten. Het mediane ziekteverzuim bedroeg circa 3 maanden en na een jaar was een kwart van de patiënten nog volledig ziek thuis of werkloos geworden. Het bleek dat de patiënten in de MISS-groep die van hun huisarts de diagnose “surmenage” hadden gekregen korter verzuimden dan dezelfde patiënten in de controlegroep. Ook hadden de MISS-patiënten na een jaar een wat kleinere kans om niet aan het werk te zijn. Het effect van de MISS op patiëntniveau was bescheiden. Vermoedelijk komt dat niet alleen door een beperkte implementatie van de MISS maar mogelijk ook doordat belangrijke actoren in het herstelproces van overspanning, bijvoorbeeld de leidinggevende en de bedrijfsarts, zich buiten de invloedsfeer van de huisarts bevinden. Er is dringend verder onderzoek nodig naar de factoren die het herstel bij overspanning bevorderen dan wel belemmeren en hoe die factoren het beste kunnen worden beïnvloed.