Validerings- en kosten-effectiviteitsstudie van een twee-traps screening naar ouderen met complexe problemen: Korte titel: Twee-traps ouderen-screenings studie; Afkorting:TOS-studie.

ACHTERGROND Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) en het in dat kader opgerichte Zorg voor Ouderen en Welzijn Netwerk Nijmegen (ZOWEL NN) richten zich op ouderen met complexe problematiek in de brede zin van het woord: meerdere gezondheidsproblemen en/of functionele beperkingen, maar ook psychosociale problematiek zoals eenzaamheid worden ertoe gerekend. Er is echter in Nederland nog geen screenings methode waarmee huisartsen en/of verpleegkundigen deze complexe problematiek onder ouderen simpel, goed (valide en betrouwbaar) en doelmatig kunnen herkennen. Er zijn wel een aantal screeningsinstrumenten in gebruik, maar deze zijn geen van allen onderzocht voor dit doel. Met name geldt dit voor: de Groninger Frailty Index (GFI), het Transmuraal Zorgassessment Geriatrie Maastricht (TRAZAG) en het Elderly Assessment System (EASYcare). In de praktijk blijken bovendien veel praktische problemen bij het uniform en op grote schaal routinematig invoeren van dergelijke screeningsinstrumenten in huisartspraktijken. Het is daarom van groot wetenschappelijk en praktisch belang om na te gaan of een meer pragmatische screeningsmethodiek, die gebruikt maakt van reeds bij professionals aanwezige kennis over de medische, zorg- en welzijnscontext, voldoet aan de criteria ‘sense en simplicity’ die gelden voor implementatie in de eerste lijn. RELEVANTIE De studie levert voor het eerst validering van screening voor complexe problematiek onder ouderen. Essentie is dat niet alle ouderen bezocht hoeven worden om een instrument af te nemen, maar dat maximaal en systematisch gebruik gemaakt wordt van bestaande kennis van de huisarts. In dit onderzoek worden daartoe twee bestaande methoden van screening op complexe problematiek op een slimme manier gecombineerd. Samen levert dit waarschijnlijk de meest doelmatige en bruikbare screeningsmethode op. Alleen een valide en doelmatige screeningsmethode die welzijns- en gezondheidsinformatie integreert kan de start vormen van zorg op maat voor ouderen met complexe problematiek. 2-TRAPS SCREENING De eerste stap bestaat uit een indeling door de huisarts van alle ouderen op basis van reeds bij hem bekende medische gegevens en contextkennis. Zo onstaan drie groepen ouderen, namelijk zij die 1) zeker, 2) mogelijk 3) zeker geen complexe problematiek kennen, zoals deze is gedefinieerd door het Nederlands Huisartsen Genootschap. De tweede stap bestaat uit nadere gegevensverzameling, maar alleen bij ouderen die mogelijk complexe problematiek hebben op basis van de eerste indeling. Voor hen worden aanvullende gegevens verzameld met een screeningslijst voor complexiteit. Alle voor ouderen belangrijke domeinen van zorg en welzijn zijn in deze screeningslijst opgenomen. De lijst is samengesteld op basis van de bekende screeningsinstrumenten (GFI, TRAZAG, EASYcare) en wordt door een verpleegkundige afgenomen. In overleg tussen huisarts en verpleegkundige wordt zo ook deze groep verdeeld in ouderen met en zonder complexe problematiek. VRAAGSTELLING 1. Is deze 2-traps screeningsmethode uitvoerbaar en valide? 2. Wat is de voorspellende waarde van deze screening voor enerzijds toekomstig functieverlies en anderzijds succes van de interventies uit de transitieprojecten? 3. Is deze methodiek kosteneffectief in de eerste lijn? OPZET 560 ouderen worden volgens de 2-traps methode EN de goud standaard methode gescreend en de diagnostische opbrengst wordt vergeleken. Daartoe zullen uit 30 huisartspraktijken alle ouderen boven de 70 jaar worden gevraagd voor deelname en gescreend worden volgens de tweetraps-methode en de goud standaard. Prospectieve validering op voorspellende waarde van functieverlies en succes van de interventies vindt plaats door van alle ouderen, met en zonder interventie, de functionele prestatie bij start en na 12 maand te meten. Tot slot wordt als secundaire analyse nagegaan of de opbrengst van de 2-trapsscreening te verbeteren is. ANALYSE De validiteit wordt uitgedrukt in gevoeligheid en specificiteit tov de goud standaard en de voorspellende waarde voor functieverlies binnen een jaar. Als secundaire analyse worden oppervlaktes onder de curves van Receiver Operating Characteristics (ROC) vergeleken, door de afkapcriteria in de tweede screenings stap te variëren. Kosteneffectiviteit wordt uitgedrukt in de kosten per succesvolle screening. BETROKKENHEID DOELGROEP Het nut en doel van dit onderzoeksvoorstel is tweemaal in de plenaire netwerkvergadering besproken en heeft de instemming van het ouderenpanel van ZOWEL NN gekregen. Met name het betrekken van de psychosociale en welzijnskenmerken in de screeningslijst heeft de instemming van de ouderen. Bij de uitvoering van het onderzoek zullen ouderen in het ouderenpanel de voortgang en resultaten kritisch blijven volgen. De lijst van domeinen voor screening op complexiteit is met hulp van het ouderenpanel vastgesteld.