Social factors in cognitive decline and dementia: towards an early intervention approach
Projectomschrijving
Waardevolle sociale contacten en zinvolle activiteiten, ofwel een goede sociale gezondheid, zijn voor mensen met dementie belangrijk. Maar mensen met dementie en hun mantelzorgers trekken zich door de ziekte steeds meer terug uit het sociale leven. Via deze weg leidt dementie tot een slechtere sociale gezondheid. Er zijn ook aanwijzingen voor het omgekeerde verband, namelijk dat mensen met een slechtere sociale gezondheid meer kans hebben op het krijgen van dementie. Hoe dit precies werkt, is nog onduidelijk.
Doel
Het doel van dit project is om de relatie tussen sociale gezondheid en het ontstaan van dementie beter te begrijpen en vroegtijdig op te sporen.
Werkwijze
Dit gebeurt onder andere door analyse van hersenscans van ouderen en inzet van een nieuwe smartphone-technologie die maatschappelijke participatie en sociale gezondheid monitort. Ook wilden we onderzoeken of de toevoeging van een beweeginterventie in een gunstige sociale context tot nog betere resultaten kan leiden. En wilden we een protocol opstellen gericht op preventieve behandeling op basis van de nieuwe inzichten.
Resultaten
De volgende resultaten zijn behaald:
- Ouderen met een goede ervaren sociale steun gedurende follow-up hebben een langzamere krimp van totaal breinvolume, vergeleken met ouderen met een minder goede ervaren sociale steun. Daarnaast vonden we dat betere ervaren sociale steun op baseline samenhing met betere hersengezondheid op meerdere maten (grijze stof volume, witte stof integriteit). En, specifieke hersenverbindingen zijn gerelateerd aan sociale steun en aan eenzaamheid.
- De sociale omgeving speelt een rol op het vroege sociale gedrag en op de hoeveelheid amyloïde plakken in het brein van een genetisch muismodel met overexpressie van humaan beta-amyloid voorloper eiwit.
- Op basis van onze bevindingen en verder literatuuronderzoek is een eerste opzet voor een interventie protocol gericht op sociale gezondheid geschreven.
- Nieuwe digitale uitleesmaten voor sociaal gedrag zijn ontwikkeld aan de hand van smartphone data die vervolgens kunnen worden meegenomen in een toekomstige interventie studie.
We hopen dat de uitkomsten uiteindelijk de sociale gezondheid kunnen verbeteren, waardoor het ontstaan van dementie uitgesteld wordt.
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
Environment plays an important role in the development of dementia. Environmental factors that indicate poor social health such as lack of social support and loneliness are presumed to increase the risk of dementia. In this project, we put forward the hypothesis that factors improving social health will slow down the development of cognitive decline and dementia by influencing brain health. We use an integrated analysis of data on social health, cognitive functioning, brain morphology and neuro-inflammation in humans and mice, both with high or low risk for dementia development. First, we aim to identify and validate how social factors contribute to the pathophysiology of cognitive decline and dementia in humans. To this aim we will follow a large population of elderly persons to prospectively study how different social factors, such as loneliness, social support, loss of a partner and occupation interact with neuro-inflammation and structural brain changes on the risk of cognitive decline and dementia. The structural brain changes will be studied by repeated assessments of brain MR imaging in >3500 persons within the age window of opportunity. Second, complementary studies in mice allow for in depth brain health analyses of neuro-inflammatory and neurogenesis markers in socially isolated versus group housed mice, in two validated genetic mouse models for dementia. These two different models (an amyloid model and a tau model) each represent critical components of Alzheimer’s disease putatively with their own impact on social behavior and sensitivity to the development of neuro-inflammation, loss of synaptic plasticity and sensitivity to interventions. Furthermore, interventions directed at improvement of social health will be tested in these dementia models prior to the onset of dementia symptomatology to initiate the development of preventative therapeutic strategies. Third, we will develop an intervention protocol directed at social health improvement in individuals at risk for dementia. The preparation of the human intervention protocol will be based on the observational study in humans and the animal work and include literature studies on social influences on the relation between cognition and social health. Fourth, a newly developed smartphone technology to longitudinally and objectively monitor social behavior in humans (e.g., social exploration and communication) will be implemented in a population-based setting to further identify fine-grained social indicators relevant to cognitive functioning and dementia. This method allows detailed day-to-day monitoring of social participation and social health. Validation of this innovative technology will be relevant for future studies of prognostic markers and opens the possibility for implementation of patient centered treatment efficacy monitoring. To consolidate the knowledge gained and eHealth technology validated in this project, an intervention protocol will be developed for future human intervention studies that is directed at the improvement of social health to potentially prevent and/or reduce the development of dementia. This proposal is one of the first integrating biomedical and social research in dementia based on research from bench to bedside.