Mobiele menu

Passief bewegen voor een actiever brein bij dementie

Projectomschrijving

Er zijn 34 beweegfilms ontwikkeld speciaal voor mensen met dementie. 120 inactieve mensen met dementie woonachtig in een verpleeghuis hebben meegedaan. Passief bewegen blijkt goed mogelijk, ook voor mensen met ernstige dementie en/of beperkte mobiliteit. Dat is waardevol om te weten want voor deze mensen is lichamelijke activiteit anders bijna niet mogelijk.

Resultaten

De meeste deelnemers gaven aan dat ze passief bewegen leuk vonden. Het is niet gelukt om aan te tonen dat passief bewegen leidt tot een hogere kwaliteit van leven, beter functioneren of minder zorg. Dit betekent niet dat het zeker is dat er geen effect is. Het is mogelijk dat onze metingen niet gevoelig genoeg waren. Onderzoek doen met mensen met dementie is moeilijk. Met vragenlijsten kun je kleine veranderingen niet goed aantonen. Ziekte en veranderingen in de zorg zijn ook van invloed geweest.

Vervolg

We bevelen vervolgonderzoek aan met gedragsobservaties. Ook kan passief bewegen nog beter worden afgestemd op individuele voorkeuren van deelnemers.

Producten

Titel: Does whole body vibration have positive effects in institutionalized patients with dementia?
Auteur: M Heesterbeek, EA vd Zee, MJG van Heuvelen
Titel: De effecten van actief en passief bewegen bij mensen met dementie
Auteur: Marieke van Heuvelen, Lianne Sanders en Marelle Heesterbeek
Titel: Whole body vibration, exercise and cognition in healthy adults and people with dementia
Auteur: Marieke van Heuvelen et al.
Titel: Passive exercise in a multisensory environment using a robotized platform in older people with dementia.
Auteur: MJG van Heuvelen, M Heesterbeek, O Tucha, A Fuermaier, EA vd Zee
Titel: Bewegen en cognitie bij ouderen met en zonder dementie
Auteur: MJG van Heuvelen
Titel: Passive exercise for an active brain in dementia patients
Auteur: M Heesterbeek, EA vd Zee, MJG van Heuvelen
Titel: Do Therapeutic Motion Simulation and Whole Body Vibration Have Positive Effects in Institutionalized Patients With Dementia?
Auteur: M Heesterbeek, EA vd Zee, MJG van Heuvelen.
Titel: Feasibility of Three Novel Forms of Passive Exercise in a Multisensory Environment in Vulnerable Institutionalized Older Adults with Dementia
Auteur: Heesterbeek, Marelle, van der Zee, Eddy Anton, van Heuvelen, Marieke Joan Gerda
Magazine: Journal of Alzheimer's disease
Titel: Passive exercise to improve quality of life, activities of daily living, care burden and cognitive functioning in institutionalized older adults with dementia – a randomized controlled trial study protocol
Auteur: Heesterbeek, Marelle, Van der Zee, Eddy A., van Heuvelen, Marieke J. G.
Magazine: BMC Geriatrics
Titel: Passief bewegen voor een actiever brein bij dementie
Auteur: M. Heesterbeek
Magazine: Nieuwsbrief Kenniscentrum Sport
Link: https://www.kenniscentrumsport.nl/publicatie/
Titel: Promotiefilm TMS en WBV ten behoeve van presentaties congressen en voorlichting
Auteur: M. Heesterbeek
Titel: Whole Body Vibration, cognition, and the brain. In: Whole Body Vibrations – Physical and biological effects on the human body.
Auteur: van der Zee E., Heesterbeek M., Tucha O., Fuermaier A., van Heuvelen, M.
Titel: Passive Exercise, an Effective Therapy?
Auteur: Marelle Heesterbeek
Titel: Ontwikkeling 29 korte beweegfilms ten behoeve van dit onderzoek
Auteur: H.Krakauer en C.Krakauer (Vita Motion Technology)

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Lichamelijke activiteit heeft een positief effect op de cognitie van mensen met dementie. Actief bewegen is echter niet altijd haalbaar omdat dementie ook samengaat met lichamelijke achteruitgang en tijd om actief bewegen te begeleiden vaak ontbreekt. Daarom stellen wij onderzoek voor naar een innovatieve en efficiënte wijze van passief bewegen in een multi-sensorische omgeving. De doelgroep is mensen met dementie, ongeacht type dementie, die onvoldoende bewegen door fysieke problemen, gebrek aan initiatie of tekort aan begeleiding. In een gerandomiseerd gecontroleerd experimenteel design worden drie experimentele interventies vergeleken met reguliere zorg. Deze interventies betreffen Therapeutic Motion Simulation (TMS), op mensen met dementie afgestemd, Whole Body Vibration (WBV) en een combinatie van beide (TMS+WBV). Er wordt gebruik gemaakt van een gerobotiseerd beweegplatform met stoel en een groot beeldscherm dat eenvoudig middels een paneel bediend kan worden door verzorger of begeleider. Bij TMS worden op het scherm beelden getoond vanuit het perspectief van een vervoermiddel (bijvoorbeeld fietsen in een mooie omgeving of het rijden met een paardenkar door het bos). Het platform beweegt simultaan met de beelden. De deelnemer beweegt hierbij op een passieve manier en wordt visueel, auditief en proprioceptief gestimuleerd. Bij WBV beweegt het platform middels milde trillingen met een frequentie van 30 Hz en een uitslag van 1 mm. De deelnemer wordt via multipele mechanismen gestimuleerd waaronder sensorische stimulatie via tastlichamen. Bij TMS+WBV wordt WBV geïntegreerd in TMS, bijvoorbeeld door middel van varen in een boot op golven. De interventies worden gedurende zes weken vier keer per week aangeboden. De sessieduur is vier minuten (WBV) of tien minuten (TMS, TMS+WBV). De verwachting is dat de interventies een positief effect hebben op het cognitieve functioneren en diverse secondaire uitkomstmaten. Hierbij worden als gevolg van complementaire werkingsmechanismen de sterkste effecten verwacht voor de gecombineerde TMS+WBV. Voor voorgesteld onderzoek worden nieuwe TMS films ontwikkeld speciaal voor mensen met dementie. De interventies zijn veilig en worden meestal als plezierig ervaren. Vooral TMS sluit aan bij de belevingen en ervaringen van de deelnemers door de flexibiliteit in de keuze van films voor de individuele deelnemers. De interventies sluiten aan bij de zorgstandaard dementie. De primaire uitkomstmaten zijn kwaliteit van leven/welbevinden en dagelijks functioneren. Deze worden gemeten met vragenlijsten. Secondaire uitkomstmaat is cognitief functioneren gemeten met een set van neuropsychologische testen voor executief functioneren en geheugen. Daarnaast zijn zorgbehoefte, ervaren belasting door de mantelzorger en balansvermogen secondaire uitkomstmaten.Hiertoe worden vragenlijsten afgenomen en drie testen voor balansvermogen die geschikt zijn voor mensen met dementie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in een samenwerking van zorginstelling (Old Wolde Winschoten), universiteit (UMCG, RUG en VU) en bedrijfsleven (Vita Motion Technology). Deelnemers en mantelzorg worden actief betrokken bij het onderzoek. TMS en WBV lijken kosteneffectief aangeboden te kunnen worden. Bij gebleken effectiviteit bieden de interventies goede mogelijkheden tot snelle implementatie.

Kenmerken

Projectnummer:
733050611
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2019
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. M.J.G. van Heuvelen
Verantwoordelijke organisatie:
Rijksuniversiteit Groningen