Com-mens: een logopedische interventie voor mensen met dementie en hun naasten.
Projectomschrijving
Mensen met dementie hebben behalve geheugenproblemen vaak moeite om op de goede woorden te komen of anderen te begrijpen. Deze communicatieproblemen veroorzaken misverstanden en frustratie bij alle betrokkenen. Logopedisten van het Radboudumc bedachten daarom Com-mens, om thuis mensen met dementie en hun naasten te helpen.
Doel
Er is voorafgaande aan dit project een nieuwe logopedische interventie ontwikkeld, kwalitatief geanalyseerd en overdraagbaar en meetbaar gemaakt om de communicatie tussen mensen met dementie en hun mantelzorgers te verbeteren. Het doel van dit project is om te exploreren wat de reële meerwaarde van deze best practice voor een grotere groep deelnemers is, met drie nieuw getrainde logopedisten. Ook willen de onderzoekers achterhalen wat belemmerende en stimulerende factoren zijn bij de indicatiestelling, recrutering en inclusie van potentieel geschikte personen in het verzorgingsgebied van zorggroep Maas en Waal.
Aanpak
In dit actie-onderzoek zijn vier logopedisten getraind om Com-mens uit te voeren in 6 sessies van elk een uur. Zij hebben in totaal 40 koppels begeleid. Met vragenlijsten en interviews zijn de communicatieproblemen voor en na behandeling vergeleken. Com-mens werd door alle deelnemers gewaardeerd, omdat ze door inzicht en oefeningen meer rust en minder frustratie ervaren in gesprekken, ongeacht het type dementie. De kracht van de interventie is dat de uitvoering helemaal is aangepast aan de persoon, terwijl het toch goed overdraagbaar is aan andere logopedisten. Com-mens draagt daarmee bij aan het zelf invulling kunnen blijven geven aan sociale rollen en het handhaven van een respectvolle communicatie.
Resultaten
Het project heeft het inzicht gegeven dat de ontwikkelde logopedische interventie een positieve impact heeft op de functionele communicatie tussen de persoon met dementie en de mantelzorger. Door de interventie leert men omgaan met de dementiesymptomen en ervaren zowel de mensen met dementie als de mantelzorgers meer rust en minder frustratie. De interventie werd door de deelnemers aan het project voornamelijk als zeer waardevol ervaren.
Meer informatie
- Artikel: Com‐mens: a home‐based logopaedic intervention program for communication problems between people with dementia and their caregivers
- Er is een training ontwikkeld voor toepassing van de logopedische interventie Com-mens.
- Publiekssamenvatting Com-mens Toolkit website Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF)
Producten
Auteur: Mariëlle Olthof-Nefkens MSc, Els Derksen PhD, Bert de Swart PhD, Ria Nijhuis-van der Sanden PhD, Hanneke Kalf PhD
Auteur: Olthof-Nefkens MWLJ, Derksen E, de Swart BJM, Nijhuis-van der Sanden, MWG, Kalf JG.
Auteur: Mariëlle Olthof
Verslagen
Eindverslag
Samenvatting van de aanvraag
Probleemstelling Communicatieproblemen op basis van cognitieve achteruitgang komen regelmatig voor bij mensen met beginnende en gevorderde dementie. Dit leidt tot misverstanden en frustratie bij zowel bij de persoon met dementie als bij de mantelzorger. Deze communicatieproblemen ervaren mantelzorgers als één van de meest belastende symptomen bij dementie. Logopedisten houden zich bezig met de behandeling van taal- en communicatieproblemen, zoals afasie, maar die therapieën zijn niet zomaar toepasbaar op communicatieproblemen als gevolg van dementie. Op basis bestaande ideeën en ervaring heeft de afdeling logopedie van het Radboudumc samen met mensen met dementie en hun mantelzorgers in de afgelopen jaren een nieuwe behandeling van 6 sessies ontwikkeld. Deze interventie om de communicatie tussen mensen met dementie en hun mantelzorgers te verbeteren is nu kwalitatief geanalyseerd en overdraagbaar en meetbaar gemaakt. Relevantie van het onderzoek De interventie is bedoeld voor thuiswonende mensen met dementie en hun naasten. Als de interventie ook bij toepassing op meer mensen en uitgevoerd door andere (getrainde) logopedisten goede resultaten oplevert is het de moeite waard om deze aanpak breder te verspreiden. Doelstelling Wat is de meerwaarde van een korte logopedisch behandeling op de ervaren communicatie tussen mensen met dementie en hun mantelzorger? Plan van aanpak Om de onderzoeksvraag te beantwoorden wordt een actieonderzoek uitgevoerd met kwantitatieve analyse, kwalitatieve analyses en procesanalyse. De uitvoerend onderzoeker werkt samen met de zorgverleners van de verschillende organisaties. Zo wordt in dit project een vervolg gemaakt met een cyclisch ontwikkel- en verbeterproces dat na afloop van het project verdere voortgang kan krijgen. Er zullen 40 koppels gezocht worden in de regio van de zorggroep Maas en Waal (partner in deze aanvraag) die in aanmerking komen voor de behandeling. Meting vindt plaats met een nieuwe gevalideerde vragenlijst (de patiëntversie is als extra bijlage toegevoegd) en de TOPICS-MDS. Nameting vindt plaats direct na de behandeling en 3, 6 en 9 maanden na de behandeling. Op die momenten worden ook gevraagd naar de behoefte aan nieuwe hulp. Het project beslaat in totaal 18 maanden. De projectgroep zal ondersteund worden door een stuurgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van mensen met dementie, betrokken professionals, gemeente en zorgverzekeraars, die tijdens de studie tenminste driemaal bijeenkomt. Kennisoverdracht De resultaten zullen wetenschappelijk gepubliceerd worden en bij een positief resultaat ook gebruikt worden om zowel verwijzers als de doelgroep op de hoogte stellen en logopedisten te scholen in deze aanpak.