Mobiele menu

Whole Exome Sequencing (WES): exploring the ethics of an innovative genetic tool in paediatric practice

Projectomschrijving

WES (Whole exome sequencing) is een nieuwe genetische methode waarbij de eiwit-coderende regio’s (exoom) van het menselijke genoom in kaart worden gebracht met als doel een verklaring te vinden voor tot dan toe onverklaarde ziekten of aandoeningen. Echter, de methode kan meer informatie opleveren dan nodig is voor de hulpvraag en roept daardoor ethische vragen op rondom thema’s als 'het recht op niet weten', 'het recht op een open toekomst' en 'informed consent en wilsbekwaamheid'. Dit project omvat een oriënterend empirisch ethisch onderzoek naar de wijze waarop WES op verantwoorde wijze in de kindergeneeskundige praktijk kan worden ingevoerd. Voor dit project zullen interviews met ouders en patiënten worden gehouden om vanuit hun perspectief te onderzoeken wat belemmeringen, overwegingen en bezwaren voor de praktijk zijn. In deze interviews zal de informed consent-procedure centraal staan. Naar aanleiding van de interviews wordt een ethische analyse met aanbevelingen voor de praktijk geschreven.

Het vervolg op dit onderzoek is project 731010013.
 

Meer informatie

Genetische diagnostiek: wil je alles weten? Mediator Special Ethiek (nov 2017)

Producten

Titel: The Ethics of Whole Exome Sequencing in Pediatric Disease Diagnostics: Parental decision-making processes & possible implications for policy and practice.
Titel: Ethics & Empirical Research: The Case of Whole Exome Sequencing in Pediatric Practice.
Titel: Informed consent for whole exome sequencing in pediatric disease diagnostics: parental decision-making processes, their ethical relevance and implications for policy development.
Titel: Whole exome sequencing in de pediatrische diagnostiek: Perspectieven van ouders op toevalsbevindingen.
Titel: “Praktische en ethische aspecten van Whole-Exome Sequencing (WES)”
Titel: Whole exome sequencing in pediatrics: Parents’ considerations toward return of unsolicited findings for their child
Auteur: Cornelis, Candice; Tibben, Aad; Dondorp, Wybo; van Haelst, Mieke; Bredenoord, Annelien;Knoers, Nine;üwell, Marcus;Bolt, Ineke;van Summeren, Marieke

Verslagen


Eindverslag

zie eerdere samenvatting Whole exome sequencing (WES) is een nieuwe vorm van genetisch onderzoek waarbij de eiwit-coderende regio’s (exoom) van het menselijke genoom in kaart kunnen worden gebracht. Hiermee kan de techniek gebruikt worden om een verklaring te vinden voor ziekten of aandoeningen waarvan de oorzaak niet helder is, maar vermoedelijk wel genetisch van aard. Echter, WES kan meer informatie opleveren dan nodig is om de hulpvraag te beantwoorden, zogenaamde neven- of incidentele bevindingen oftewel bijvangst. De mogelijkheid van dit soort bevindingen roept bepaalde ethische vragen op over het gebruik van de techniek in de praktijk, vooral wanneer die gebruikt wordt bij kinderen die zelf nog niet in staat zijn om eigen beslissingen te maken. Ethische thema’s in deze context omvatten ‘het recht op niet weten’, ‘het recht op een open toekomst’ en ‘informed consent en wilsbekwaamheid’. Dit project is een oriënterend empirisch ethisch onderzoek naar hoe WES op verantwoorde wijze in de kindergeneeskundige praktijk kan worden ingevoerd. Interviews zijn gehouden met ouders van kinderen om hun perspectief in kaart te brengen over de belemmeringen, overwegingen en bezwaren die zij ervaren bij de keuze voor WES en mogelijke nevenbevindingen. Deze inzichten over beslissingsprocessen zijn vervolgens gebruikt voor twee doeleinden: als input voor de ethische analyse en om tot concrete aanbevelingen te komen over het verantwoord gebruik van WES in de dagelijkse pediatrische diagnostische praktijk.
Sinds januari 2014 wordt Whole-exome-sequencing (WES), een nieuwe techniek om snel grote delen van het DNA te onderzoeken, toegepast voor de indicatie "mentale retardatie en/of multipele congenitale afwijkingen" binnen de afdeling Medische Genetica van het UMC Utrecht. Het voordeel van deze techniek is dat een diagnose gesteld wordt, een nadeel is dat andere, toevallige, erfelijke bevindingen (zgn. "bijvangst) worden opgespoord die gezondheidsconsequenties kunnen hebben. Voorafgaand aan de uitvoering van WES worden ouders uitvoerig ingelicht over de procedure en worden zij in staat gesteld keuzes te maken t.a.v. het al dan niet krijgen van informatie over soorten van bijvangst. Het huidige onderzoeksproject omvat een empirisch onderzoek naar de ervaringen en belevingen van ouders t.a.v. het informatie- en toestemmingsproces, gevolgd door een ethische analyse. Ouders waarvan hun kind in aanmerking komt voor WES wordt gevraagd om mee te werken aan het onderzoek, waarbij gebruikt wordt gemaakt van individuele interviews.

Samenvatting van de aanvraag

It is highly likely that Whole Genome Sequencing (WGS) and Whole Exome Sequencing (WES) will be part of standard clinical care in the near future. WGS & WES can generate genetic data quickly and efficiently. Both techniques are followed by highly sophisticated bioinformatics analyses (whole genome (WGA) or whole exome analysis (WEA) in order to interpret the extreme amount of variants sequenced and link the potential disease-causing variant(s) to the phenotype. While WGS determines the complete DNA sequence (genome) of an individual, WES involves sequencing only the protein coding regions (exome) of the genome. Therefore, WES is presently cheaper than WGS. Currently, both WGS and WES are mainly being used in research settings, but they will be crossing the divide from research to the clinical domain very quickly. The UMC Utrecht intends to use WES in an experimental diagnostic setting in children with suspected genetic disorders. WES may be the only way to arrive at a diagnosis and to provide adequate treatment and care for the child. However, a drawback is that unsolicited findings and outcomes of unclear clinical significance may be found; especially when analysis is “non-targeted” (i.e. besides genes or regions known to be related to the phenotype, unknown genes/regions are included in analysis). WES, therefore, raises new manifestations of ethical issues related to informed consent, return of results, data sharing and privacy. In contrast to testing competent adults, WES used in minors raises additional questions. As the child cannot decide upon the testing, the parents are asked to give their proxy consent. Competent adults may have the right to remain ignorant of genetic information regarding themselves but do parents have ‘the right not to know’ with regard to certain outcomes of WES of their child? Is it morally acceptable to give parents the option of indicating that they do not want to be informed about unsolicited findings, with no further qualification or condition? WES may also reveal outcomes relevant for relatives and as such a conflict of interest may arise. The central question of our project is how to integrate WES as a diagnostic tool in paediatric practice in a morally responsible way, in particular regarding the informed consent process. Traditional informed consent models seem to be inadequate in this context due to the information overload. Sequencing technologies therefore enforce us to develop new models of informed consent. A model of generic consent has been proposed which involves “providing information about generalized outcome categories and related options, instead of more specific information across the full range of possible outcomes” (Dondorp 2012). Whether forms of generic consent are feasible and morally acceptable has to be studied. So far, few empirical studies have been conducted to the experiences and views of stakeholders. Therefore important questions are yet unanswered. What are the experiences and views of parents and their children with respect to pretest information (regarding differentiation of unsolicited findings in categories such as early vs late onset and options for treatment or prevention) and how to extend the information process over time? We will conduct an empirical study in order to identify intuitions, considerations, and beliefs of parents and children. Furthermore, the experiences and beliefs of parents and children will be analysed and evaluated from an ethical perspective. We will use a reflective equilibrium model of ethical reasoning, that is: justification as a reflective testing of our moral beliefs, moral principles, theoretical postulates and the like to make them as coherent as possible. The normative ethical analysis will contribute to the development of best practices and guidelines by recommendations for the informed consent process and return of results in order to integrate WES responsibly into paediatric patient care.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
731010005
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2013
2016
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. M.J.H. van Summeren MD PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Utrecht