Betrouwbaar en valide beslissen over uithuisplaatsing?
Projectomschrijving
Beslissen over de uithuisplaatsing van een kind is complex. Het is een ingrijpend besluit voor zowel ouders als kind. Gezinnen hebben recht op een zorgvuldig besluit met duidelijke onderbouwing.
Richtlijn Uithuisplaatsing
De Richtlijn Uithuisplaatsing is ontwikkeld om professionals hierbij te helpen. Onderdeel van de richtlijn is het instrument 'Beslissen over uithuisplaatsing'.
Onderzoek instrument
Het doel van dit onderzoek is na te gaan of professionals met dit instrument en ondersteuning door een gedragswetenschapper vaker tot eenzelfde besluit komen dan zonder. Professionals kunnen van mening verschillen over de vraag of kinderen wel of niet uit huis geplaatst moeten worden. Een professioneel oordeel en de beschikbaarheid van een ondersteunend instrument zijn niet voldoende bij dit soort beslissingen blijkt uit dit onderzoek.
Gezien de complexiteit van de materie is een goede inbedding van het gebruik van het instrument in het hele besluitvormingsproces en een adequate ondersteuning van de professional van belang.
Verslagen
Eindverslag
Beslissen over de uithuisplaatsing van een kind is complex. Het is een ingrijpend besluit voor zowel ouders als kind. Gezinnen hebben recht op een zorgvuldig besluit met duidelijke onderbouwing. De Richtlijn Uithuisplaatsing is ontwikkeld om professionals hierbij te helpen. Onderdeel van de richtlijn is het instrument ‘Beslissen over uithuisplaatsing’. Het doel van dit onderzoek is na te gaan of professionals met dit instrument en ondersteuning door een gedragswetenschapper vaker tot eenzelfde besluit komen dan zonder. Professionals kunnen van mening verschillen over de vraag of kinderen wel of niet uit huis geplaatst moeten worden. Een professioneel oordeel en de beschikbaarheid van een ondersteunend instrument zijn niet voldoende bij dit soort beslissingen blijkt uit dit onderzoek. Gezien de complexiteit van de materie is een goede inbedding van het gebruik van het instrument in het hele besluitvormingsproces en een adequate ondersteuning van de professional van belang.
Hoe beslist u als jeugdzorgwerker of een kind uit huis geplaatst moet worden? Helpt een instrument en ondersteuning door de gedragswetenschapper daarbij? Een uithuisplaatsing is ingrijpend voor ouders en kinderen. Zij hebben recht op een zorgvuldig afwegings- en beslissingsproces en dezelfde behandeling, met welke jeugdzorgwerker zij ook te maken hebben. En ook moet die beslissing terecht zijn: alleen die kinderen worden uithuisgeplaatst die het echt nodig hebben. Besluitvorming blijkt moeilijk te verbeteren. Een instrument alleen blijkt vaak onvoldoende. De bijdrage van een gedragswetenschapper daaraan is nog onduidelijk.
Met dit onderzoek gaan we na of jeugdzorgwerkers het eens zijn over beslissingen en of hun beslissingen verschillen van beslissingen genomen door experts. Dat doen we in twee deelstudies. De eerste studie (vignetstudie) gaat over de vraag in hoeverre jeugdzorgwerkers het vaker met elkaar eens zijn over beslissingen over uithuisplaatsing wanneer zij de aanbevelingen uit de Richtlijn Uithuisplaatsing daarbij volgen. Daarvoor beoordelen zij op twee momenten een aantal korte casusbeschrijvingen en nemen een besluit of het kind in deze casus uithuisgeplaatst moet worden. Vervolgens kijken de onderzoekers met statistische analyses in hoeverre professionals het eens zijn over het te nemen besluit. In de tweede studie (praktijkstudie) vergelijken we de beslissingen die jeugdzorgwerkers nemen met de beslissingen door een expertpanel om daarmee de validiteit van de beslissingen vast te stellen. Daarvoor nemen jeugdzorgwerkers besluiten over uithuisplaatsing in hun dagelijkse casuïstiek. In beide studies vergelijken we jeugdzorgwerkers die wel en niet de Richtlijn gebruiken. De jeugdzorgwerkers die de Richtlijn gebruiken (experimentele groep), zijn bij aanvang van het onderzoek daarin getraind en krijgen intensieve ondersteuning van een gedragswetenschapper conform de Richtlijn wanneer zij in hun dagelijkse casuïstiek besluiten over uithuisplaatsing moeten nemen. De jeugdzorgwerkers die de Richtlijn niet gebruiken (controlegroep) nemen op de voor hen gebruikelijke wijze besluiten over uithuisplaatsing. Een deel van de controlegroep kent de Richtlijn wel, maar wordt gedurende het onderzoek niet gestimuleerd om die te gebruiken.
Samenvatting van de aanvraag
Het instrument 'Beslissen over uithuisplaatsing' is in het kader van de Richtlijn Uithuisplaatsing ontwikkeld op basis van wetenschappelijke en praktijkkennis. Het is bedoeld om professionals te ondersteunen bij de beslissing of een kind uithuisgeplaatst moet worden en waar een kind het beste geplaatst kan worden. Het instrument legt de focus op wat een kind nodig heeft om zich te ontwikkelen en de mate waarin ouders in staat zijn om dat te bieden. Onduidelijk is of dit instrument betrouwbaar en valide is. Uit onderzoek naar beslismethoden op het terrein van kindermishandeling blijkt dat een instrument alleen vaak onvoldoende is om de besluitvorming te verbeteren. In de praktijk wordt vaak de oplossing in teambesluitvorming gezocht. Maar teambesluitvorming is net als individuele besluitvorming kwetsbaar voor valkuilen als tunnelvisie. We veronderstellen dat de oplossing in een combinatie van oplossingen gezocht moet worden. Met dit onderzoek beogen we daarom de combinatie van een instrument met systematische ondersteuning door een gedragswetenschapper te onderzoeken. De onderzoeksvragen zijn: 1. Is de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid van beslissingen over uithuisplaatsing hoger bij professionals die een instrument hiervoor gebruiken en ondersteuning krijgen dan bij professionals die op reguliere wijze beslissen? 2. Is de test-hertestbetrouwbaarheid van beslissingen over uithuisplaatsing hoger bij professionals die een instrument hiervoor gebruiken met ondersteuning dan bij professionals die op reguliere wijze beslissen? 3. Verschillen de beslissingen over uithuisplaatsing van professionals (regulier en met instrument plus ondersteuning) van de beslissingen van een expertpanel? 4. Beslissen professionals die op reguliere wijze beslissen even vaak tot uithuisplaatsing als professionals die het instrument gebruiken en extra ondersteuning krijgen? De onderzoeksvragen beantwoorden we met twee deelstudies. Studie 1 is een vignetonderzoek, waarin we de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid en test-hertestbetrouwbaarheid onderzoeken. Professionals beslissen op twee momenten in fictieve zaken (vignetten) of een kind uithuisgeplaatst moet worden. We vergelijken professionals die op de reguliere wijze beslissen (controlegroep) met professionals die het instrument gebruiken en ondersteuning van een gedragswetenschapper krijgen (experimentele groep). Studie 2 is een onderzoek naar de criterium validiteit waarin beslissingen in de dagelijkse casuïstiek vergeleken worden met de beslissingen door een expertpanel. Professionals nemen in de dagelijkse praktijk beslissingen over uithuisplaatsing. Dezelfde zaken leggen we voor aan een expertpanel van zeer ervaren gedragswetenschappers. Ook bij deze studie maken we onderscheid tussen de controlegroep (op reguliere wijze beslissen) en de experimentele groep (instrument plus ondersteuning door gedragswetenschapper).