Jeugdbescherming van klacht naar kracht. Naar een eigen kracht bevorderende methodiek voor jeugdbescherming
Projectomschrijving
Dit onderzoek probeert antwoord te geven op de vraag “Versterkt de oplossingsgerichte methodiek Samen Veilig Stap voor Stap de eigenkracht elementen van onder drang en dwang gestelde gezinnen en kinderen meer dan de huidige Delta methodiek?”. Onder eigenkracht is er gekeken naar beschermende factoren, participatie en cliënttevredenheid. Geconcludeerd kan worden dat de huidige studie geen grote verschillen heeft gevonden tussen de SVSS en Delta conditie terwijl deze op basis van de literatuur wel verwacht mogen worden. De mate van gebruik van SVSS is echter nog klein wellicht omdat het implementatieproces nog volle gang is. SVSS laat kortere doorloopt tijd zien, professionals informeren en raadplegen cliënten meer en geven aan over voldoende competenties te beschikken voor hun werk. Het gebruik van SVSS elementen blijkt vooral te komen door eigenschappen op individueel niveau van de professional, zoals werken in een nieuwe context en steun van collega’s.
Verslagen
Eindverslag
Steeds vaker wordt binnen de Jeugdbescherming de Deltamethodiek aangevuld met een oplossingsgerichte methodiek zoals Samen Veilig Stap voor Stap (SVSS). Deze methodiek, voorheen Signs of Safety, werkt méér volgens de principes van eigenkracht en cliëntparticipatie dan de Deltamethodiek. Dit onderzoek probeert antwoord te geven op de vraag “Versterkt de oplossingsgerichte methodiek Samen Veilig Stap voor Stap de eigenkracht elementen van onder drang en dwang gestelde gezinnen en kinderen meer dan de huidige Delta methodiek?”. Eigenkracht definiëren wij als vaardigheden en competenties die cliënten zelf hebben om zelf de regie te houden. Daarom hebben we gekeken naar beschermende factoren, participatie en cliënttevredenheid. De studie laat zien dat er geen grote verschillen zijn tussen SVSS en Delta terwijl dit op basis van de literatuur wel verwacht wordt. Dit kan komen doordat de doelgroep divers is en de implementatie nog jong.
Door middel van een experimenteel- en controledesign is er gekeken naar de toegevoegde waarde van Samen Veilig ten opzichte van de Deltamethodiek. De studie bestaat uit een doelgroepsanalyse (dossieronderzoek n = 318), een effect studie (een casestudy n = 4) en een implementatie evaluatie (cross-sectionele survey n = 138).
De doelgroepsanalyse (dossieronderzoek, n = 318) brengt kindermishandeling en risico-en beschermende factoren in kaart en test groepsverschillen. Uit de analyse blijkt dat in de helft van de cases kindermishandeling wordt gerapporteerd, waarbij huiselijk geweld het meest voorkomt en seksueel misbruik het minst. De meeste risicofactoren zijn ouderkenmerken, opvoeding en gezinssamenstelling. Er zijn geen grote groepsverschillen gevonden.
In 87% van de cases worden beschermende factoren gevonden zoals sociaal netwerk en een ondersteunende partner. Er blijkt een relatie tussen het aantal beschermende factoren en demografische kenmerken zoals leeftijd, sekse en SES. SVSS rapporteert meer beschermende factoren op niveau van opvoeden, waar Delta ouder factoren meer benoemd. SVSS gebruikt beschermende factoren waaronder formeel netwerk meer in doelformulering.
De effectstudie maakt gebruik van het dossieronderzoek (n=318) en de casestudy (n =4) en heeft als doel de meerwaarde van SVSS in kaart te brengen. SVSS rapporteert meer beschermende factoren op niveau van opvoeden, waar Delta ouder factoren benoemd. SVSS gebruikt beschermende factoren waaronder formeel netwerk meer in doelformulering. Verder is er geen verschil gevonden. Uit de casestudie komt naar voren dan SVSS van meerwaarde is voor de doorlooptijd, competentie gevoel van de professional en laat de ernst en urgentie van zorg afnemen. Verder is er geen verschil gevonden. Kortom, de meerwaarde van SVSS is nog niet evident aanwezig. Dit kan te maken hebben met de omvang van de casestudy.
De implementatie-evaluatie (n=138) bestudeert aan de hand van vragenlijsten aan professionals de implementatie van SVSS. De professionals komen uit 8 teams waarvan 4 teams de implementatie SVSS ondergaan. Implementeren van SVSS is een langdurig proces. Daarnaast is het een multi-level proces waarbij rekening moet worden gehouden met het professional niveau, het team, de organisatie en het contextuele niveau. Volgens de literatuur moet een degelijke implementatie van SVSS bestaan uit trainen van competenties, veranderbereidheid en bevlogenheid van professionals, team reflexiviteit, transformationeel leiderschap, adhocratische cultuur en voldoende afstemming met partners en wetgeving. Uit onze studie blijkt dat vooral het professionele niveau de grootste voorspeller is voor het gebruik van SVSS. JBRR beschikt in voldoende mate over deze elementen met uitzondering van het implementatieproces, veranderbereidheid van professionals, werkomgeving, adhocratische cultuur en partners.
Sinds 1 december 2013 werkt Bureau Jeugdzorg Stadsregio Rotterdam samen met de afdeling maatschappelijke gezondheidszorg van het Erasmus Medisch Centrum en het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit aan het subsidie project
'Jeugdbescherming van klacht naar kracht, naar een eigen kracht bevorderende methodiek voor jeugdbescherming'.
Het afgelopen jaar is hard gewerkt en zijn er mooie resultaten geboekt. Zo is de LIRIK binnen de Jeugdbescherming geïmplementeerd en zijn er 120 Jeugdbeschermers getraind in Samen Veilig. Daarnaast heeft een interne expertgroep zich bezig gehouden met het beschrijven van een processtandaard waarin staat wat Samen Veilig Stap voor Stap voor onze Stichting inhoud. Het bestaat uit een theoretische onderbouwing en een praktische beschrijven van proces en tools. In dezelfde tijd heeft het onderzoeksteam een survey uitgevoerd naar de algemene en
oplossingsgerichte competenties van jeugdbeschermers en is er geoefend met het doen van dossieronderzoek.
Naast dit alles heeft de Jeugdzorg een turbulent jaar doorgemaakt en dat heeft invloed gehad op ons projectplan, voornamelijk op de inclusie. Vandaar dat we onze dataverzamelingsmethode hebben aangepast naar een dossieronderzoek, een casestudy en een implementatie evaluatie. Met dit design gaan we nog steeds antwoord geven op de vraag wat de meerwaarde van Samen Veilig Stap voor Stap is voor de Jeugdbescherming. Theorie over oplossingsgericht werken en implementeren is inmiddels opgedaan en de dataverzameling is voorbereid. In het voorjaar zal alle data verzameld worden en de organisatie is klaar voor de start.
Samenvatting van de aanvraag
Dit projectvoorstel probeert antwoord te geven op de vraag: Versterkt de oplossingsgerichte methodiek Samen Veilig Stap voor Stap de eigenkracht elementen van onder toezicht gestelde gezinnen en kinderen meer dan de huidige Deltamethodiek? Door middel van een experimentele - en controlegroep design en een procesevaluatie wil dit project inzicht geven in de werkzame eigenkracht elementen van de methodiek Samen Veilig Stap voor Stap. Daarnaast wil het onderzoek inzicht geven in de toegevoegde waarde van Samen Veilig voor de huidige methodiek voor Jeugdbescherming, de Deltamethodiek. Aanleiding voor het ontstaand van Samen Veilig Stap voor Stap zit hem in de toenemende interesse in de oplossingsgerichte benaderingswijze en de toenemende interesse in het bevorderen van de eigen kracht. Daarnaast is er veel kritiek op het werk van de Jeugdbescherming en worden de Bureaus Jeugdzorg aangezet tot kwaliteitsverbetering. Oplossingsgericht werken en bevorderen van eigenkracht lijken een positieve invloed te hebben op de kwaliteit en effectiviteit van de Jeugdbescherming. Het bevordert cliëntparticipatie en het leidt tot toename van cliënttevredenheid. Dit project wil inzichtelijk maken of deze aannames kloppen. Is er wetenschappelijke meerwaarde van de methodiek Samen Veilig Stap voor Stap ten opzichte van de Deltamethodiek? Deze studie wil data verzamelen van cliënten en professionals via dossier onderzoek en vragenlijsten. Deze data wordt vervolgens statistisch geanalyseerd. De analyses geven zicht op de verschillen tussen de methodieken qua proces en inhoudelijke accenten. Deze studie maakt daarmee inzichtelijk wat de meerwaarde is van Samen Veilig Stap voor Stap op de huidige methodiek voor de Jeugdbescherming, de Deltamethodiek. Het draagt daarmee bij aan de (inter)nationale zoektocht naar het verbeteren van de methodiek voor de Jeugdbescherming.