Mobiele menu

Verspreiding en Implementatie van Incredible Years oudertraining ter voorkoming en behandeling van gedragsproblemen bij kinderen

Projectomschrijving

In dit project wordt gewerkt aan de landelijke verspreiding en implementatie van de interventie Pittige Jaren. Ook zal het kennis opleveren over de effectiviteit van implementatieonderzoek. Dit project is een vervolg op project Implementatie en effectiviteit oudertraining Pittige Jaren (Incredible Years) bij allochtone, laag SES gezinnen met hoog cumulatief risico op probleemgedrag van jonge kinderen.

Verspreiding en implementatie

Voor de implementatie van Pittige Jaren wordt gewerkt aan een goede structuur van opleiding en borging. De transitie van de jeugdzorg biedt kansen om de training via sociale wijkteams aan te bieden.

Verslagen


Eindverslag

Doel van de VIMP was implementatie van Incredible Years door heel Nederland te bevorderen door (1) een goede structuur van opleiding en borging uit te breiden naar Nederland en (2) de transitie jeugdzorg te benutten om Incredible Years laagdrempelig te laten aanbieden door o.a. sociale wijkteams en voorposten van de GGZ.
Dit is gedeeltelijk gelukt.
Ad 1: De structuur van opleiding en borging is stevig en structureel neergezet, met twee gecertificeerde opleiders in Nederland en een onafhankelijke stichting. De opleiding is ingebed in de RINO, een hoog aangeschreven landelijk instituut voor postdoctoraal onderwijs. Er is een website ontwikkeld, en via website, landelijke pers en bijdragen aan vaktijdschriften en symposia is er veel bekendheid aan IY gegeven. Een Parel van ZonMW en de door ZonMW daaraan gegeven media-aandacht hebben hier zeker ook aan bijgedragen.
Ad 2: Incredible Years wordt wel in toenemende mate aangeboden (nu door 108 groepsleiders), maar de groei is langszamer gegaan dan wij hoopten en was er met name binnen de GGZ. Buurt- en wijkteams in twee gemeenten voeren IY nu (mede) uit, maar de meeste gemeenten en buurtteams geven aan (nog) te druk te zijn met het vinden van een werkwijze en een hoge caseload binnen zeer beperkte budgetten om zelfstandig de complete interventie uit te kunnen voeren. De groei zit dus vooral in verwijzingen naar IY in de GGZ, terwijl wij echt uitvoering in de wijken zelf door de vaste aanspreekpunten van gezinnen in de wijkteams zelf beogen.
Wij blijven hier natuurlijk ook na afloop van de VIMP aan werken, en ik meen wel een kentering bij veel gemeenten te zien, waarbij men zich begint af te vragen wat nu eigenlijk echt werkt bij gezinnen met kinderen met gedragsproblemen.
IY is herbeoordeeld als effectief volgens sterke aanwijzingen in de NJI/RIVM databank. De variant ‘Betere Start’ voor ex-gedetineerde moeders heeft inmiddels dezelfde beoordeling;
Wij zijn met tientallen instellingen en gemeenten in gesprek gegaan over implementatie van IY. Vele van deze gesprekken lopen nog.

Samenvatting van de aanvraag

Externaliserende gedragsproblemen zijn de meest voorkomende psychosociale problemen bij kinderen. Zij hebben een slechte prognose en brengen onbehandeld hoge kosten met zich mee. Bewezen effectieve gedragstherapeutische oudertrainingen in opvoedingsvaardigheden voor ouders van kinderen met gedragsproblemen zijn de eerste keuze qua behandeling (en preventie) volgens de Nederlandse richtlijnen JGZ en GGZ, en volgens de internationale richtlijnen van psychologen en psychiaters (APA). Uit de praktijk is echter bekend dat dergelijke programma’s thans onvoldoende worden ingezet, veelal vanwege onbekendheid met deze programma’s, het onvoldoende inzien van de noodzaak hiervan en/of onbekendheid met bewijs voor de effectiviteit van deze programma's in Nederland. Tot voor kort was er geen training in opvoedingsvaardigheden in Nederland waarvan de effectiviteit was aangetoond. Inmiddels is de Incredible Years oudertraining echter mede dankzij ZonMW in diverse studies onderzocht in Nederland (o.a. preventief onderzoek UMCU [ZonMW], als 'Betere Start' met ex-gedetineerde moeders [Min v Justitie], als IY bij migrante- en laag opgeleide ouders [ZonMW], m.b.t. gen-omgevingsinteracties (NWO VIDI) en met kinderen met een licht verstandelijke beperking [ZonMW VG]. In het buitenland was al eerder de effectiviteit van dit programma voor ouders van kinderen met agressieve gedragsproblemen in de leeftijd van 3 - 8 jaar aangetoond. Het onderzoek in Nederland toont de effectiviteit en kosteneffectiviteit van dit programma aan en laat zien dat met het programma ook moeilijk bereikbare doelgroepen goed bereikt en geholpen kunnen worden, inclusief de doelgroepen van diversiteitsbeleid en gemeentelijke sociale wijkteams. Als gevolg hiervan is het Incredible Years ouderprogramma inmiddels ook hier op het hoogste niveau 'bewezen effectief' bevonden door het NJi en als zodanig opgenomen in de richtlijn ernstige gedragsproblemen. Op dit moment is Incredible Years de enige oudertraining in Nederland die deze status heeft gekregen; andere ouderprogramma's zijn alleen in het buitenland effectief gebleken of nog minder ver in implementatie en onderzoek. Het programma is inmiddels ook volledig in het Nederlands vertaald en klaar voor de Nederlandse markt. Gezien de noodzaak tot evidence-based werken in zowel de Jeugdzorg/jeugdhulpverlening als binnen de GGZ is Incredible Years dan ook het aangewezen programma om in te zetten bij hulp aan ouders van jonge kinderen met gedragsproblemen. De basis voor verdere implementatie van dit ouderprogramma is inmiddels gelegd (personen die group leaders kunnen opleiden, vertaalde materialen) en vanuit het veld wordt enthousiasme over dit programma getoond (o.a. Altrecht Jeugd, UMC Utrecht, Karakter, VOBC LVG, RINO). Daarnaast is de Incredible Years oudertraining opgenomen in de Richtlijn Ernstige Gedragsproblemen ontwikkeld voor de Jeugdzorg en de Richtlijn Oppositioneel-Opstandige Stoornis en Gedragsstoornis van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. De verwachting is dan ook dat de vraag naar opleiding voor de uitvoering van dit programma op korte termijn er zal toenemen. In het verleden zijn bewezen effectieve of veelbelovende interventies echter ook wel gestrand als gevolg van slechte implementatie en gebrek aan programma-integriteit. Om dit te voorkomen en de juiste voorwaarden voor implementatie van IY te scheppen wordt deze VIMP aangevraagd. Doel van de VIMP is implementatie van Incredible Years door heel Nederland te bevorderen door (1) een goede structuur van opleiding en borging uit te breiden naar Nederland en (2) de transitie jeugdzorg te benutten om Incredible Years laagdrempelig te laten aanbieden door o.a. sociale wijkteams en voorposten van de GGZ

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
15700095011
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2016
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. B. Orobio de Castro
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit Utrecht