Mobiele menu

Effectiviteit van Alles Kidzzz: een geïndiceerde preventieve interventie voor externaliserende problemen op de basisschool

Projectomschrijving

Vraagstuk

Externaliserend probleemgedrag, zoals ruzie maken en vechten, komt regelmatig voor in het basisonderwijs. Alles Kidzzz is een sociale-vaardigheidstraining voor kinderen (9-12 jaar), waarbij ook ouders worden betrokken. Zijn kinderen na de training minder agressief? Hebben ze een beter zelfbeeld en denken ze positiever over leeftijdsgenoten?

Onderzoek

Van 270 kinderen volgde een deel Alles Kidzzz. Het andere deel volgde geen programma. Ook is onderzocht of een extra oudertraining bijdraagt aan beter gedrag.

Uitkomst

Na afloop van Alles Kidzzz zijn kinderen minder agressief. Dat vinden de kinderen zelf, hun ouders én de leerkrachten. Een half jaar na de training zien leerkrachten in groep 7 nog altijd minder agressie in de groep. Vooral jongens en kinderen met een allochtone achtergrond profiteren ervan. De oudertraining lijkt effectief voor ouders die hun kind na Alles Kidzzz extra willen ondersteunen.

Verspreiding en implementatie

Dit project heeft een vervolg gekregen in het project VIMP Alles Kidzzz

Producten

Titel: Effectiviteitsonderzoek naar Preventieve Interventies voor Externaliserend Probleemgedrag op Basisscholen: Wat Werkt, voor Wie, Waarom en Hoe, Wanneer en Waar?
Auteur: Sabine Stoltz, Monique van Londen, Maja Dekovic, Peter Prinzie & Bram Orobio de Castro
Titel: Alles Kidzzz: RCT naar een preventieve individuele interventie voor agressie op de basisschool.
Auteur: Stoltz, S., van Londen, M. , Deković, M., Orobio De Castro, B., & Prinzie, P.
Magazine: Kind en Adolescent
Titel: Effectiveness of an Individual School-based Intervention for Children with Aggressive Behaviour: A Randomized Controlled Trial
Auteur: Sabine Stoltz, Monique van Londen, Maja Deković, Bram O. de Castro, Peter Prinzie & John E. Lochman
Magazine: Behavioural and Cognitive Psychotherapy
Titel: Child personality as moderator of outcome in a school-based intervention for preventing externalizing behavior.
Auteur: Stoltz, S., Prinzie, P., de Haan, A.D., van Londen, M., Orobio de Castro, B., & Deković, M.
Magazine: European Journal of Personality
Titel: Effectiveness of individually delivered indicated school-based interventions on externalizing behavior.
Auteur: Stoltz, S., van Londen, M., Deković, M., Orobio de Castro, B., & Prinzie, P. (2012).
Magazine: International Journal of Behavioral Developments
Titel: Simultaneously testing parenting and social cognitions in children at-risk for aggressive behavior problems: Sex differences and ethnic similarities.
Auteur: Stoltz, S., van Londen, M., Deković, M., Orobio de Castro, B., & Prinzie, P., & Lochman, J.E. (2013). Simultaneously testing parenting and social cognitions in children at-risk for aggressive behavior problems: Sex differences and ethnic similarities. Journal of Child and Family Studies, 22, 922-931. doi:10.1007/s10826- 012-9651-8
Magazine: Journal of Child and Family Studies
Titel: What works for whom, how and under what circumstances? Testing moderated mediation of intervention effects on externalizing behavior in children.
Auteur: Stoltz, S., Deković, M., van Londen, M., Orobio de Castro, B., & Prinzie, P.
Magazine: Social Development
Titel: Pesten op school
Auteur: Stoltz, S., & van Londen, M.
Link: http://www.boomlemma.nl/onderwijskunde-didactiek/catalogus/pesten-op-school-1
Titel: Stay Cool Kids?!
Auteur: Sabine Elisabeth Margaretha Josina Stoltz, 29-09-1983

Verslagen


Eindverslag

Problematiek:
Kinderen die in de bovenbouw van de basisschool veel agressie vertonen zoals schelden, schoppen en slaan, laten externaliserend probleemgedrag zien. Na de leeftijd van 9 jaar is er een verhoogd risico, dat dit gedrag stabiel aanwezig blijft en niet vanzelf afneemt. Tijdens de adolescentie hebben deze kinderen vergeleken met leeftijdsgenoten een verhoogde kans om antisociaal, delinquent gedrag en/of een gedragsstoornis te ontwikkelen; ze vallen vaker vroegtijdig uit op school en kunnen als volwassene psychiatrische problemen als verslavingsproblematiek, angst- en stemmingsstoornissen ontwikkelen. Daarnaast hebben andere kinderen in de klas en de leerkracht last van deze agressie en tevens blijken deze kinderen de maatschappij de komende jaren tien keer zoveel te kosten als kinderen zonder deze problemen.

Interventie:
In 2005 heeft de Inventgroep vastgesteld, dat er onder leerkrachten veel behoefte is aan een evidence-based preventieve interventie voor deze kinderen op de basisschool, maar dat deze interventie in Nederland niet bestond. Alles Kidzzz is een preventieve, geïndiceerde, individuele sociaal-cognitieve interventie op maat, aangeboden op school door trainers vanuit de GGZ, met als doel het externaliserende gedrag te verminderen. De training bestaat uit 8 sessies van 45 minuten en de ouder en leerkracht wordt bij de training betrokken. De trainer maakt gebruik van specifieke materialen en oefeningen, die op maat toegepast worden, afhankelijk van de problematiek van het kind. Aan de oefeningen zijn huiswerkklussen verbonden.

Doel onderzoek:
In deze studie is onderzocht of Alles Kidzzz effectief is, voor wie (moderatoren) en hoe (mediatoren) de interventie werkt. Tevens is onderzocht of de aanvullende oudertraining Alles Kidzzz Plus kan zorgen voor een blijvende reductie in externaliserend probleemgedrag en welke ouders aan de oudercursus meedoen.

Methode:
Deze studie is een cluster Randomized Controlled Trial (RCT) met 48 deelnemende basisscholen (N = 264 kinderen). Leerkrachten in groep 6 nomineerden jaarlijks 2-3 kinderen per klas voor de studie vanwege een verhoogde mate van externaliserend gedrag. Kinderen met een (sub)klinisch niveau op de TRF (T>60)werden voor de studie geselecteerd. Leerkrachten, kinderen, moeders en vaders vulden vragenlijsten in voorafgaand aan de start van de interventie, direct na afloop van de interventie (na 11 weken) en 6 en 12 maanden na de interventie, wanneer de kinderen in groep 7 zaten.
Voor de studie zijn 48 basisscholen, in de regio’s Utrecht en Den Bosch, at random verdeeld over een van de drie onderzoeksgroepen. Iedere school deed gedurende drie jaar zowel mee in de interventiecondities Alles Kidzzz en Alles Kidzzz Plus als in de controleconditie, maar in een verschillende volgorde.
In totaal ontvingen 191 kinderen de Alles Kidzzz kindertraining, en van 93 kinderen namen de ouders deel aan de Alles Kidzzz Plus oudertraining na afloop van de kindertraining; 73 kinderen participeerden in de controlegroep.

Alles Kidzzz (AK) is een geprotocolleerde individuele sociale vaardigheidstraining uitgevoerd op de basisschool, die via ouders en leerkracht de context bij de training betrekt. Door middel van deze RCT studie onderzoeken we de effectiviteit van Alles Kidzzz in het doen verminderen van externaliserend probleemgedrag bij geïndiceerde kinderen. Tevens onderzoeken we in hoeverre individuele ouderbegeleiding als aanvulling op de Alles Kidzzz training (Alles Kidzzz Plus) een blijvend positief effect bij het kind beter kan bestendigen, zowel in de schoolsituatie als ook in de thuissituatie. In dit onderzoeksjaar (1 oktober 2009 – 30 september 2010) hebben we de laatste inclusieronde naar tevredenheid uitgevoerd. Er zijn 83 nieuwe gezinnen als deelnemers bij het onderzoek betrokken. De deelname van nieuwe allochtone gezinnen is dit jaar 35%. Het VIP-plan voor 2009-2010 is uitgevoerd. Medewerkers aan het project hebben bij verschillende doelgroepen (professionals in de GGZ en de Jeugdzorg, beleidsmedewerkers, wetenschappers) een presentatie gehouden. Door de extra subsidie van ZonMw binnen het programma Kennisinfrastructuur, is een internationaal wetenschappelijk symposium over interventies bij externaliserende gedragsproblemen georganiseerd. Dit symposium was voor deelnemende trainers aan de huidige studie vrij toegankelijk. Voorlopige resultaten van het onderzoek zijn gepresenteerd op zowel Nederlandse als internationale congressen. In 2011 zal de dissertatie over het complete onderzoek verschijnen. In de loop van 2011 zal volgens het VIP-plan bekendheid gegeven worden aan resultaten van het onderzoek, via verschillende media aan verschillende doelgroepen (ouders, kinderen, professionals, zorgverzekeraars en gemeenten).

Samenvatting van de aanvraag

Externaliserend probleemgedrag (EP) komt bij kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs frequent voor. Volgens de Inventgroep ontbreekt voor deze problematiek in de schoolcontext een geïndiceerde preventieve interventie. Alles Kidzzz is door de Nederlandse GGZ Preventieafdelingen ontwikkeld en al enkele jaren binnen scholen geïmplementeerd als geïndiceerde preventieve interventie voor externaliserende problematiek. Alles Kidzzz (AK) is een geprotocolleerde individuele sociale vaardigheidstraining, gebaseerd op principes van de cognitieve gedragstherapie en betrekt ouders en leerkrachten bij de generalisatie van het geleerde. AK is voor zowel jongens als meisjes van 9 tot 12 jaar ontwikkeld. Belangrijk is, dat AK voor kinderen van allochtone afkomst geschikt blijkt en deze ouders bij de training kan betrekken. In een quasi-experimentele studie in de bestaande praktijk bleek AK veelbelovend: de reactieve agressie was afgenomen volgens zowel ouders als leerkrachten. Terwijl oudertrainingen bij EP volgens internationale meta-analyses effectiever blijken dan alleen kindertrainingen, zijn ouders van deze kinderen vaak niet bereid deze trainingen te volgen. De AK training biedt een ingang naar de ouders via het kind. Na een succesvolle AK kindertraining blijken ouders in de praktijk wél bereid zelf een individuele oudertraining (Zelf aan de Slag; ZAS) te volgen. In de huidige studie onderzoeken we via een RCT of AK effect heeft op de afname van externaliserend probleemgedrag. Tevens onderzoeken we of de toevoeging van de oudertraining ZAS na de AK kindertraining bijdraagt aan blijvende reductie van EP via het verbeteren van het opvoedingsgedrag van de ouders. In de RCT bestaan drie condities, Alles Kidzzz (AK), Alles Kidzzz plus een oudertraining (AK+ZAS) en de controlegroep (CON), met ieder 70 kinderen (N=210). Selectie van de kinderen vindt plaats door de leerkracht van groep 6, via de TRF.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
157001006
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2007
2013
Onderdeel van programma:
Projectleider en penvoerder:
Dr. W.M. van Londen PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit Utrecht