Mobiele menu

Web-based voorlichtingsfilm voor een maatwerkonderwerp (i.c. mondzorg)

Projectomschrijving

Cariës is de meest voorkomende aandoening bij kinderen in Nederland. Met preventieve maatregelen is tandbederf te voorkomen en valt er veel gezondheidswinst te behalen. De jeugdgezondheidszorg is bij uitstek geschikt om ouders hierover te adviseren, vanwege het hoge bereik. TNO heeft hiervoor een korte online voorlichtingsfilm, ‘Een gezond kindergebit’, gemaakt. In dit project wordt onderzocht wat het bereik is en de effectiviteit van een voorlichtingsfilm over mondzorg.

Het onderzoek richt zich op uit ouders van 0-5-jarige kinderen die het consultatiebureau bezoeken. Uit deze groep wordt een steekproef getrokken van zeshonderd ouders in de gemeenten Gouda en Almere. In het onderzoek wordt een experimentele groep (300 ouders die de voorlichtingsfilm krijgen aangeboden) vergeleken met een controlegroep (300 ouders die de standaard informatie over mondgezondheid krijgen). Als blijkt dat de voorlichtingsfilm effectief is, is deze aanpak ook veelbelovend bij voorlichting over andere gezondheidsproblemen.

Producten

Titel: Web-based voorlichtingsfilm over mondzorg. TJGZ, 2011 (2):35-38.
Auteur: Schuller A.A., Kempen van C.P.F., Verrips G.H.W.
Magazine: Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg
Titel: Gewoon gaaf
Titel: Voorlichting over mondgezondheid door medewerkers van het consultatiebureau. TJGZ, 2010 (2):23-26.
Auteur: Schuller A.A., Jans M.P. en Verrips G.H.W.
Magazine: Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg

Verslagen


Eindverslag

Doelstelling
De doelstelling van het onderzoek was het bereik en de effectiviteit van een web-based voorlichtingsfilm over mondzorg vast te stellen. Dit is een onderwerp uit het maatwerkdeel van het basistakenpakket van de Jeugdgezondheidszorg en bedoeld voor ouders die met hun kind het consultatiebureau bezoeken.

Conclusies
1. Bereik - Het aanbieden van voorlichting over mondzorg voor jonge kinderen via een link naar een internetfilm bereikte een relatief beperkte groep ouders (18%). Toch kan er op deze wijze op populatieniveau een grote kenniswinst worden geboekt. Als ouders er aan gewend raken op het consultatiebureau verwijzingen naar web based informatie over de gezondheid van hun kind te krijgen, kan een dergelijke winst mogelijk ook bij andere onderwerpen tot stand komen.
2. Effectiviteit - Het aanbieden door het consultatiebureau van voorlichting over mondzorg voor jonge kinderen via een link naar internet, resulteerde in een grote kennistoename (33%) bij ouders die de film hadden bekeken. De kennistoename was na zes maanden weliswaar afgenomen, maar nog steeds 17%. Voorlichting over mondzorg via internet was derhalve qua kennistoename effectief, maar er dient wel in de consulten op het CB blijvend aandacht te worden besteed aan dit onderwerp. Vooral bij de grote groep ouders die de film niet had bekeken, ondanks het feit dat de film door de CB-medewerker onder hun aandacht was gebracht. Ook positieve gedragsverandering (15%) is gerealiseerd door ouders die de film hadden bekeken, zelfs nog na zes maanden. Hierbij moet de kanttekening worden geplaatst dat het ging om zelf gerapporteerd gedrag dat mogelijk werd beïnvloed door de neiging sociaalwenselijke antwoorden te geven.

Aanbeveling.
De TNO-film “een gezond kindergebit” bleek effectief te zijn met betrekking tot kennis en gedrag van ouders die de film hadden bekeken en wij adviseren de film landelijk te implementeren.

Cariës is de meest voorkomende, irreversibele, aandoening bij kinderen in Nederland: 56% van de 5-jarigen heeft cariës. Problemen aan het gebit hebben ernstige gevolgen voor de gebitsfunctie (kauwen, bijten, spreken), esthetiek, pijn, groei en kwaliteit van leven. Er zijn bewezen effectieve maatregelen om cariës te voorkomen: poetsen met fluoridetandpasta, napoetsen tot 10 jaar, max 7 eet- en drinkmomenten per dag en vanaf 2 jaar regelmatig op controle bij tandarts of mondhygiënist. Omdat cariës door het nemen van deze maatregelen in principe volledig te voorkomen is valt op dit termijn veel gezondheidswinst te behalen.
De JGZ is bij uitstek geschikt om ouders adviezen over mondzorg te verstrekken. Echter uit onderzoek blijkt dat consultatiebureau (CB)-medewerkers onvoldoende geëquipeerd zijn om deze informatie goed te kunnen verstrekken. TNO heeft daarom een korte web-based voorlichtingsfilm 'Een gezond kindergebit' gemaakt. De doelstelling van het onderzoek is het vaststellen van het bereik en de effectiviteit van een voorlichtingsfilm over mondzorg bij ouders die het CB bezoeken. Het onderzoek richt zich op ouders van 0-5 jarige kinderen in Nederland die het CB bezoeken in de gemeenten Gouda, Almere en Tholen. Voor dit onderzoek is de film vertaald vanuit het Nederlands in het Engels, Turks en Arabisch.
De 1e meting bestaat uit een vragenlijst over mondzorg, deze wordt afgenomen voorafgaand aan de interventie (het bekijken van de voorlichtingsfilm via internet). De 2e meting wordt afgenomen direct naar de interventie. De 3e meting wordt afgenomen zes maanden na het bekijken van de film.

Samenvatting van de aanvraag

Probleemstelling: Cariës is de meest voorkomende, irreversibele, aandoening bij kinderen in Nederland: 56% van de 5-jarigen heeft cariës; ze hebben gemiddeld 8 carieuze tandvlakken waarvan slechts 17% behandeld is (1). Er bestaan daarbij grote sociaaleconomische (SES) gezondheidsverschillen. Problemen aan het (melk)gebit hebben ernstige gevolgen voor de gebitsfunctie (kauwen, bijten, spreken), esthetiek, pijn, groei en kwaliteit van leven. De etiologie van cariës is bekend en er zijn bewezen effectieve maatregelen: a) poetsen met fluoridetandpasta; b) napoetsen tot 10 jaar; c) maximaal 7 eet- en drinkmomenten per dag en d) vanaf 2 jaar regelmatig op controle bij een tandarts of mondhygiënist. Omdat cariës met deze preventieve maatregelen in principe volledig is te voorkomen, valt op dit terrein veel gezondheidswinst te boeken en veel kosten te besparen. Innovatie: De JGZ is bij uitstek geschikt om ouders deze adviezen te verstrekken gezien haar hoge dekkingsgraad. Echter, uit onderzoek van TNO bleek dat de CB medewerkers onvoldoende geëquipeerd waren om deze informatie adequaat te verstrekken. Daarop heeft TNO KvL een korte web-based voorlichtingsfilm "Een gezond kindergebit" gemaakt. Het doel van deze film is het vergroten van kennis van ouders over de noodzakelijke mondzorg voor hun kinderen en het verbeteren van hun mondhygiënisch gedrag met betrekking tot hun kinderen. De film is momenteel alleen beschikbaar in het Nederlands. In het kader van de diversiteit wordt de tekst vertaald naar het Turks en Marokkaans/Berber. Het door de JGZ aanbieden van een web-based film is een innovatieve methode om een onderwerp uit het maatwerkdeel te adresseren. Als blijkt dat de voorlichtingsfilm effectief is, krijgt de JGZ daarmee een innovatief instrument in handen om mondziekten bij jonge kinderen te voorkomen. Bovendien is deze aanpak dan veelbelovend bij voorlichting over andere gezondheidsproblemen. Doelstelling: De doelstelling van het onderzoek is het vaststellen van het bereik en de effectiviteit van een voorlichtingsfilm over mondzorg, een onderwerp uit het maatwerkdeel, bij ouders die het consultatiebureau (CB) bezoeken. A priori wordt gesteld dat een haalbaarheid van 50% en een kennistoename van 50% als klinisch relevant worden bevonden. Plan van aanpak: De populatie waar het onderzoek zich op richt, bestaat uit ouders van 0-5-jarige kinderen in Nederland die het CB bezoeken. Uit de populatie wordt een steekproef getrokken van 600 ouders in de gemeenten Gouda en Almere. De onderzoeksopzet is te karakteriseren als een RCT met twee nametingen. De 1e meting bestaat uit een vragenlijst, waarin achtergrondgegevens, kennis en gedrag ten aanzien van mondzorg worden gemeten. Deze wordt afgenomen voorafgaand aan de interventie. De 2e meting wordt afgenomen direct na de interventie: het bekijken van de film op internet (kennis). De 3e meting wordt afgenomen zes maanden na het bekijken van de film (kennis en gedrag). Uit een pilotstudie bleek dat vrijwel alle ouders (98%) een 1e meting op het CB wilden invullen. Daardoor kan met de beschreven onderzoeksopzet te allen tijde worden vastgesteld in hoeverre voorkomende non-respons selectief is. Toekomstvisie: Als de web-based film effectief en haalbaar is, dan kan een nieuwe werkwijze t.a.v. het geven van voorlichting over mondzorg, maar mogelijk ook voor andere maatwerkonderwerpen, worden geimplementeerd. Dit zou betekenen dat bezoekers van een CB het op den duur heel gewoon gaan vinden om bij een consult een kaartje met een link naar een voorlichtingsfilm mee te krijgen die van toepassing is op de fase waarin hun kind verkeert. Met deze innovatieve methode zouden dan onderwerpen die gewoonlijk niet of nauwelijks aan bod komen, toch onder de aandacht kunnen worden gebracht.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
156511009
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2011
2014
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. A.A. Schuller
Verantwoordelijke organisatie:
TNO