Toepassen van zorgpaden in de jeugdgezondheidszorg.
Projectomschrijving
Verschillende zorgsectoren hebben inmiddels ervaring met het gebruik van zorgpaden. Een zorgpad omschrijft alle stappen die een persoon doorloopt in het gehele zorgtraject. Doel is een verbetering van de zorgverlening en het centraal stellen van de behoeften van kind en ouder(s).
Binnen de jeugdgezondheidszorg (JGZ) zijn er vragen over het flexibel maken van contactmomenten. Tevens moet de samenwerking en afstemming binnen het Centrum Jeugd en Gezin verder uitgewerkt worden. Met het toepassen van zorgpaden in de JGZ willen we een antwoord op deze vragen geven.
Er worden in dit project twee zorgpaden ontwikkeld: Een zorgpad met gebruik van e-consulten en een zorgpad met interventies gericht op opvoeden. De vraag is of het gebruik van zorgpaden binnen JGZ leidt tot efficiënter werken met gelijke of betere kwaliteit vergeleken met de nu gebruikelijke zorg. De uitkomstmaten zijn: aantal contactmomenten, gezondheidsuitkomsten van het kind, kosten en oordeel van ouder en professional.
Verslagen
Eindverslag
Met dit zorgpaden project is in samenwerking met beroepsverenigingen, wetenschap, kenniscentra en praktijk het concept ‘zorgpaden’ toegepast binnen de JGZ en de CJG’s in de provincie Zeeland. Hiervoor zijn naast de gebruikelijke zorg twee zorgpaden ontwikkeld:
• Een volg-zorgpad met ‘e-consult’ waarbij kinderen en ouders op een andere manier gevolgd worden met behulp van e-consulten. Een e-consult begint met de uitnodiging aan ouders om online vragenlijsten over de ontwikkeling en opvoeding van hun kind in een speciaal beveiligd ouderportaal in te vullen. Na het invullen krijgen de ouders een terugkoppeling van hun ‘eigen’ jeugdverpleegkundige, over de ingevulde vragenlijsten en eventueel aanvullend gestelde vragen.
• Een zorgpad ‘module opvoeding’ met interventies en extra contactmomenten rondom opvoeden, gericht op samenwerking met ouders en ketenpartners in het CJG.
Het inschatten van het risico en de daaraan gekoppelde keuze voor een bepaald zorgpad gebeurt door de jeugdverpleegkundige op de leeftijd van 18 maanden op basis van de SPARK. Met de SPARK gaat de jeugdverpleegkundige in gesprek met de ouders en beslissen in samenspraak welk van de zorgpaden het best passend is bij hun kind en hun gezin: care-as-usual, zorgpad ‘module opvoeding’ of volg-zorgpad ‘e-consult’.
Met een quasi-experiment binnen de Zeeuwse praktijk is het proces van zorgpad ontwikkeling gevolgd en zijn de verschillende zorgpaden vergeleken.
De jeugdgezondheidszorg (JGZ) hanteert het wettelijke basistakenpakket als leidraad voor het handelen. Ingegeven door vernieuwingen, en organisatorische en budgettaire veranderingen heeft de JGZ vragen over flexibiliseren van contactmomenten, klantenperspectief en ketenzorg binnen het Centra voor Jeugd en Gezin (CJG).
Verschillende zorgsectoren hebben ervaring met het gebruik van zorgpaden. Een zorgpad omschrijft alle stappen die een persoon doorloopt in het gehele zorgtraject. Het gebruik van zorgpaden heeft verbetering van de zorgverlening en het centraal stellen van de behoeften van patiënten als resultaat opgeleverd.
Dit innovatieve project heeft als doel het concept zorgpaden toe te passen binnen de JGZ en CJG, en te onderzoeken of het gebruik van zorgpaden een antwoord kan bieden op de vragen die er leven binnen de JGZ en CJG zoals hierboven beschreven.
Door de projectgroep, waarin beroepsvereniging, wetenschap en praktijk samenwerken, zijn twee zorgpaden ontwikkeld: een ‘standaard’ zorgpad met gebruik van e-consulten (volg-zorgpad) en een ‘modulair’ zorgpad bij verhoogd en hoog risico op ontoereikende opvoedingsvaardigheden (moduele opvoeding). De vraag is of het gebruik van zorgpaden binnen JGZ leidt tot efficiënter werken met gelijke of betere kwaliteit vergeleken met de nu gebruikelijke zorg. De uitkomstmaten zijn: aantal contactmomenten, gezondheidsuitkomsten van het kind, kosten en oordeel van ouder en professional.
In fase 1 van dit project zijn de concept zorgpaden verder doorontwikkeld met input vanuit ouders en in nauwe samenwerking met JGZ en CJG professionals. In fase 2 loopt deze doorontwikkeling verder in samenwerking met de professionals en technisch met behulp van de leverancier van het DDJGZ.
Met een quasi-experiment binnen 8 Zeeuwse CJG’s wordt vergeleken of het gebruik van zorgpaden in de peuterperiode binnen JGZ en CJG leidt tot efficiënter werken met een minstens gelijke of zelfs betere kwaliteit ten opzichte van ‘care-as-usual’ (=richtlijn contactmomenten). Hiervoor worden op de leeftijd van 18 maanden door de jeugdverpleegkundige op basis van de Structured Problem Analysis of Raising Kids (SPARK) enkele specifieke groepen onderscheiden. Momenteel hebben de eerste geïncludeerde kinderen in één van de twee ontwikkelde zorgpaden de leeftijd van 2 jaar bereikt.
Samenvatting van de aanvraag
De jeugdgezondheidszorg (JGZ) hanteert het wettelijke basistakenpakket als leidraad voor het handelen. Ingegeven door vernieuwingen, en organisatorische en budgettaire veranderingen heeft de JGZ vragen over flexibiliseren van contactmomenten, klantenperspectief en ketenzorg binnen het CJG. Dit innovatieve project heeft als doel het concept zorgpaden toe te passen binnen de JGZ en CJG als mogelijk antwoord op deze vragen. Een zorgpad omvat een heldere doelstelling en een beschrijving van alle zorgelementen. Belangrijke onderdelen zijn de communicatie tussen professionals en met cliënten en familie, en de coördinatie van het zorgproces door het definiëren van taken en rollen. Met dit concept is in de klinische zorg ervaring en kennis opgedaan, met een efficiëntere organisatie van kwalitatief goede zorg als resultaat. Zorgpaden binnen de JGZ zullen getoetst worden op efficiëntie en kwaliteit.
Huiskes en Schrijvers (2010) formuleren een aantal criteria voor zorgpaden: een zorgpad is aandoeningsgericht en beschrijft het pad dat de cliënt doorloopt; het is evidencebased; er is sprake van standaardisatie waarbij de (deel)verantwoordelijkheden en taken van professionals expliciet zijn uitgeschreven; het is duidelijk hoe cliënten worden betrokken bij besluitvorming en er zijn afspraken over controle op de uitvoering.
Door de projectgroep, waarin beroepsvereniging, wetenschap en praktijk samenwerken, zijn twee zorgpaden ontwikkeld: een ‘standaard’ zorgpad met gebruik van e-consulten en een ‘modulair’ zorgpad bij verhoogd en hoog risico op ontoereikende opvoedingsvaardigheden . In fase 1 van dit project worden deze zorgpaden verder doorontwikkeld in nauwe samenwerking met CJG professionals. In fase 2 zal met een quasi-experiment binnen 8 Zeeuwse CJG’s vergeleken worden of het gebruik van zorgpaden binnen JGZ en CJG leidt tot efficiënter werken met een minstens gelijke of zelfs betere kwaliteit ten opzichte van ‘care-as-usual’ (=richtlijn contactmomenten). Hiervoor worden op de leeftijd van 18 maanden door de jeugdverpleegkundige op basis van de Structured Problem Analysis of Raising Kids (SPARK) enkele specifieke groepen onderscheiden. Als uitkomstmaten worden meegenomen: het aantal contactmomenten; gezondheidsuitkomsten van het kind; kosten; en oordeel van zowel ouder als professional.
Als uit dit onderzoek blijkt dat werken met zorgpaden efficiënt is en positief gewaardeerd wordt, leidt het volgen van de toegepaste methodiek naar implementatie van andere zorgpaden (voor veel voorkomende problemen). Met het volgen van de toegepaste methodiek worden zorgpaden ook landelijk overdraagbaar en implementeerbaar voor andere JGZ organisaties en CJG’s waarbij ruimte is voor regionale aanpassing. Hiervoor zal een interactieve workshop ontwikkeld worden.
Het inzetten van zorgpaden is een vernieuwing in de uitvoering van de JGZ waarmee ook een tool wordt aangereikt voor de ketenzorg binnen het CJG. Het modulaire zorgpad draagt met name bij aan afstemmen van aanbod bij risicogroepen, zowel vanuit het perspectief van de professional als vanuit klantperspectief. Het standaard zorgpad draagt bij aan het flexibiliseren van contactmomenten en daarmee het op wetenschappelijke basis aanpassen van het huidige basistakenpakket. Bij minder gunstige resultaten geeft deze informatie bruikbaar inzicht in hiaten, belemmeringen en kansen voor het afstemmen van zorg en inrichting van het basistakenpakket.