Mobiele menu

Herziening lespakket Lang leve de liefde

Projectomschrijving

Eind 2008 startte de herziening van het lesprogramma Lang leve de Liefde. Lang leve de liefde is 20 jaar geleden ontwikkeld voor de relationele en seksuele vorming van jongeren in het tweede en derde jaar van het vmbo. Het nieuwe lesprogramma wordt nu ook geschikt gemaakt voor het praktijkonderwijs en voor havo/vwo leerlingen. Het lesprogramma bestaat uit twee leerlingenmagazines met verschillende onderwijsniveaus, een (tv)serie van 6 afleveringen, een e-learning omgeving en een docentenhandleiding. Op basis van implementatieonderzoek wordt een nieuwe implementatiestrategie ontwikkeld. Onderdeel hiervan is e-coaching voor docenten. De effecten van Lang leve de liefde op leerlingen en de implementatiestrategie worden uitvoerig geëvalueerd. In de tweede helft van het schooljaar 2011-2012 wordt het lesprogramma uitgezet in het onderwijs.

Verslagen


Eindverslag

Van 2009-2012 is de vernieuwde versie van het lespakket Lang Leve de Liefde ontwikkeld. Deze herziening is de vierde generatie van het lespakket Lang Leve de Liefde. De herziening is uitgevoerd volgens het Intervention Mapping protocol (Bartholomew et al, 2006). Ten behoeve van de needsassessment is een literatuurstudie uitgevoerd. Hiernaast is door de VU Amsterdam onder 80 jongeren een onderzoek uitgevoerd ter bevordering van de culturele sensitiviteit van het nieuwe lesprogramma en is in een workshop met experts gekeken naar de implicaties van de onderzoeksresultaten. Op basis van de resultaten van de needsassessment zijn programma- gedrags- en veranderdoelen geformuleerd en theoretische veranderingsmethoden en praktische toepassingen (strategieën) geselecteerd. De stappen in dit proces zijn tijdens meerdere bijeenkomsten met collega’s, stakeholders en andere experts besproken. De gedragsuitkomsten van het lespakket Lang leve de liefde zijn gericht op: het hebben van prettige relaties en respect voor ieders seksuele identiteit, het (tzt) hebben van gewenste seks als je daar klaar voor bent, het (tzt) consequent gebruiken van anticonceptie, het altijd en correct gebruiken van condooms en het ontvangen van hulp en ondersteuning als je vragen en/of problemen hebt mbt je seksuele gezondheid. De verschillende stappen in het ontwikkelingsproces van het lespakket zijn afgestemd met de onderwijsinterventies die Universiteit Maastricht en GGD RR hebben ontwikkeld voor resp. bovenbouw havo/vwo en mbo.
De uitkomsten van de verschillende onderzoeken zijn verwerkt in het ontwerp van de nieuwe versie van Lang leve de liefde. Vervolgens heeft de productontwikkeling voor niveau onderbouw vmbo/havo/vwo plaatsgevonden: film, leerlingenmagazine, lessen, e-learninglessen /digitale leeromgeving en digitale handleiding. Deze producten zijn uitvoerig getest bij leerlingen, docenten en andere experts. De film is bijvoorbeeld middels focusgroepen getest bij 18 leerlingen van twee scholen, bij een panel bestaande uit GGD-professionals, docenten en vertegenwoordigers van landelijke expertisecentra en onder 10 docenten. Het leerlingenmagazine onderbouw vmbo/havo/vwo is gepretest bij 92 leerlingen van 16 verschillende scholen, de versie voor het praktijkonderwijs en bb op vier praktijkscholen bij in totaal 33 leerlingen. De docentenhandleiding werd getest onder 10 docenten.
In het leerlingenmagazine en op de dvd spelen jongeren de hoofdrol. Hun ervaringen, ideeën, gevoelens en dilemma’s mbt de thema’s worden door hen zelf verwoord. Hiervoor zijn op diverse scholen interviews met leerlingen gehouden, oa door de afdeling genderstudies van de Universiteit Utrecht.
Vanaf de start van het ontwikkelingsproces is geanticipeerd op implementatie door het pakket optimaal af te stemmen op de wensen, behoeften en mogelijkheden van de gebruikers (jongeren, docenten) en de interventiecontext (scholen, onderwijs), middels ‘pre-production’ onderzoek van de huidige versie en behoefteonderzoek met betrekking tot hun wensen ten aanzien van het nieuwe pakket. Bv middels focusgroepen onder 104 leerlingen van 13 scholen (verschillende onderwijsniveaus). De Universiteit Maastricht voerde een kwantitatief vragenlijst onderzoek uit onder 130 docenten die Lang Leve de Liefde al gebruiken, en een kwalitatief behoefte onderzoek onder 15 docenten. Om de e-coachingswebsite goed te laten aansluiten op mogelijkheden en wensen van docenten is kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder 9 docenten en twee docentenopleiders.
De inhoud en vormgeving van de vmbo, havo & vwo-versie leek weliswaar in principe ook bruikbaar voor de editie voor het praktijkonderwijs en vmbo bb, maar de vertaling van de inhoud voor leerlingen met een ander taal- en abstractieniveau vergde een afzonderlijk traject. Dit traject kon pas starten nadat de uitgave voor vmbo, havo en vwo gereed was.
Met het oog op de ontwikkeling van de versie van het pakket voor het praktijkonderwijs en basisberoeps werden intervi

Lang leve de Liefde wordt herzien. Het lesprogramma bestaat inmiddels 20 jaar. Op dit moment wordt de derde generatie van het lespakket gebruikt in het Voortgezet Onderwijs; met name in het vmbo waarvoor het is ontwikkeld. Het nieuwe lespakket wordt ontwikkeld voor gebruik in de onderbouw van alle niveaus van het voortgezet onderwijs, dus ook havo, vwo en het praktijkonderwijs. De leeftijd van de doelgroep is tussen de 13 en 15 jaar. Naast inhoudelijke aanpassingen, is ook de wijze waarop het nieuwe lespakket het best kan worden aangeboden, een punt van aandacht. Op basis van uitgebreid recent “pre-production” onderzoek van de huidige versie
-onder docenten en leerlingen van alle schooltypes- wordt het ontwerp gemaakt van het nieuwe lespakket. Naast een docentenhandleiding, een leerlingen-magazine en audiovisueel materiaal, wordt ook een digitale leeromgeving ontwikkeld. Om de inhoud van het lespakket zoveel mogelijk aan te passen aan een steeds diverser worden populatie jongeren in de klassen, is onderzoek uitgevoerd ter bevordering van de culturele sensitiviteit van het nieuwe lesprogramma. Voor de toekomstige implementatie wordt vanaf oktober 2010 een implementatieonderzoek uitgevoerd. Op basis van dit onderzoek worden implementatie-instrumenten ontwikkeld zoals een e-coaching programma. Ook worden implementatie-instrumenten die voor de huidige versie succesvol zijn gebleken opnieuw ingezet. Dat zijn bijvoorbeeld de training van GGD medewerkers die vervolgens docenten trainen en het regelmatig versturen van een nieuwsbrief. In 2011 zal een pilot van het nieuwe lespakket worden geïmplementeerd en op effect geëvalueerd. Een procesevaluatie zal inzicht geven in het daadwerkelijk gebruik door leerlingen en docenten.

Samenvatting van de aanvraag

Sinds 1993 is het lespakket ‘Lang leve de liefde’(LLL)op de markt, een voorlichtingsprogramma over soa-preventie, veilig vrijen, relaties en seksualiteit voor klas 2 en 3 van het VMBO. LLL is internationaal gezien een van de weinige theory- and evidence-based programma’s waarvan de effectiviteit is aangetoond, en waarbij werk is gemaakt van een systematische implementatie in het onderwijs. Mede als gevolg hiervan is LLL door ruim de helft van de VMBO scholen in Nederland aangeschaft, wat ongetwijfeld zal hebben bijgedragen aan een goede seksuele gezondheid van de Nederlandse jeugd (Garssen, 2004). Alle redenen om LLL als product op de markt te houden. De huidige versie van LLL is inmiddels bijna 7 jaar verkrijgbaar. Om in de pas te blijven lopen met de ontwikkelingen in de (digitale) jeugdcultuur en ontwikkelingen in de seksuele gezondheid van jongeren, dient het programma zowel inhoudelijk als qua vorm worden geüpdatet. Bovendien zal het nieuwe pakket zich ook op een jongere groep leerlingen richten. Seksuele gezondheidsproblemen zijn onder (laagopgeleide) jonge jongeren relatief het grootst (De Graaf, Meijer, Poelman & Vanwesenbeeck, 2005): Vooral jongeren die al op hun 13e of eerder (de zogenaamde jonge starters) hun eerste geslachtsgemeenschap hebben, beschermen zich minder goed tegen soa en zwangerschap en zijn vaker overgehaald. In de herziene versie van LLL wordt meer (expliciete) aandacht besteed aan een geïntegreerde aanpak van seksuele gezondheid van jongeren waarin de preventie van chlamydia/soa, seksuele dwang/grensoverschrijding, onbedoelde zwangerschap en homonegativiteit een plek krijgen. Er wordt gestreefd naar een gedifferentieerd en flexibel basispakket zodat rekening wordt gehouden met verschillende onderwijsniveaus in de onderbouw van het voortgezet onderwijs en diversiteit in de leerlingenpopulatie. Het onderhavige voorstel behelst een ontwikkeltraject dat is gericht op een planmatige herziening van LLL. Programmadoelen en inhoud zullen worden bijgesteld op basis van analyse van bestaande databestanden over jongeren en seksualiteit (oa Seks onder je 25e)en waar nodig aanvullende analyses van bestaande databestanden. In de herziene versie LLL wordt tevens rekening gehouden met bevindingen van huidige gebruikers en wensen voor verandering c.q. aanpassing en de state-of-the-art aangaande gedrag en gedragsverandering betreffende seksualiteit. Het nieuwe programma wordt onderworpen aan een kleinschalige effect evaluatie, en het totale herziene programma zal worden onderworpen aan een procesevaluatie. Eind 2010 is een geschikt bevonden basispakket LLL ontwikkeld, bestaande uit een leerlingenboekje (2 versies/niveaus),binnen een elektronische leeromgeving (ELO) met differentiatiemogelijkheden en een docentenhandleiding.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
124300001
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2008
2012
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. J.T.M. Poelman
Verantwoordelijke organisatie:
Aids Fonds - Soa Aids Nederland