Mobiele menu

M@ZL voor het PO. De werkwijze M@ZL (Medische Advisering Ziekgemelde Leerling) op het primair onderwijs: een schoolvoorbeeld van positionering van JGZ in het sociale domein en in haar verbindende rol tussen medische zorg, jeugdzorg en passend onderwijs.

Projectomschrijving

Werkwijze aanpak ziekteverzuim bij basisschoolleerlingen ontwikkeld

Alle kinderen en jongeren moeten naar vermogen kunnen profiteren van het onderwijs. Ook zij die veel verzuimen om gezondheidsredenen. Om hun gezondheid te optimaliseren en (mede daardoor) hun onderwijskansen te vergroten is het van belang al aandacht te hebben voor basisschoolleerlingen met ziekteverzuim. De methode M@ZL (Medische Advisering Ziekgemelde Leerling) is toepasbaar en effectief gebleken om middelbare scholieren en studenten van het middelbaar beroepsonderwijs met ziekteverzuim te begeleiden en hun ziekteverzuim terug te dringen. Bij M@ZL werken school en de jeugdarts samen met de jongere en zijn/haar ouders om het terug gaan naar school te vergemakkelijken en de ontwikkeling en gezondheid te optimaliseren. Voor basisschoolleerlingen was er nog geen aanpak van ziekteverzuim. Daarom is in dit onderzoek een werkwijze ontwikkeld voor basisscholen, op basis van M@ZL, literatuuronderzoek en praktijkgestuurd onderzoek. Schooldirecteuren, intern begeleiders, leerkrachten, jeugdgezondheidszorg professionals, leerplichtambtenaren en ouders hebben in groepsinterviews met elkaar gesproken over ziekteverzuim. Naar aanleiding van deze onderzoeksresultaten en op basis van literatuuronderzoek en procesevaluatie (M@ZL PO is op 24 basisscholen getest) is M@ZL PO ontwikkeld. M@ZL PO geeft scholen meer inzicht in het ziekteverzuim van hun leerlingen. Schoolmedewerkers gaan eerder in gesprek met ouders en weten beter wanneer en hoe experts te consulteren en naar hen te verwijzen zo nodig.

Verslagen


Eindverslag

Alle kinderen en jongeren moeten naar vermogen kunnen profiteren van het onderwijs. Ook zij die veel verzuimen om gezondheidsredenen. Om hun gezondheid te optimaliseren en (mede daardoor) hun onderwijskansen te vergroten is het van belang al aandacht te hebben voor basisschoolleerlingen met ziekteverzuim. De methode M@ZL (Medische Advisering Ziekgemelde Leerling) is toepasbaar en effectief gebleken om middelbare scholieren en studenten van het middelbaar beroepsonderwijs met ziekteverzuim te begeleiden en hun ziekteverzuim terug te dringen. Bij M@ZL werken school en de jeugdarts samen met de jongere en zijn/haar ouders om het terug gaan naar school te vergemakkelijken en de ontwikkeling en gezondheid te optimaliseren. Voor basisschoolleerlingen was er nog geen aanpak van ziekteverzuim. Daarom is in dit onderzoek een werkwijze ontwikkeld voor basisscholen, op basis van M@ZL, literatuuronderzoek en praktijkgestuurd onderzoek. Schooldirecteuren, intern begeleiders, leerkrachten, jeugdgezondheidszorg professionals, leerplichtambtenaren en ouders hebben in groepsinterviews met elkaar gesproken over ziekteverzuim. Naar aanleiding van deze onderzoeksresultaten en op basis van literatuuronderzoek en procesevaluatie (M@ZL PO is op 24 basisscholen getest) is M@ZL PO ontwikkeld. M@ZL PO geeft scholen meer inzicht in het ziekteverzuim van hun leerlingen. Schoolmedewerkers gaan eerder in gesprek met ouders en weten beter wanneer en hoe experts te consulteren en naar hen te verwijzen zo nodig.

De eerste fase van het onderzoek naar de werkwijze ‘M@ZL voor het PO’ (Medische Advisering Ziekgemelde Leerling op het primair onderwijs; een werkwijze voor de aanpak van ziekteverzuim op het PO) is heel goed verlopen. In regio West-Brabant doen 16 PO-scholen mee met het onderzoek. Schooldirecteuren, intern begeleiders, leerplichtambtenaren, JGZ artsen en verpleegkundigen, en ouders zijn zeer betrokken bij de leerling en daarmee ook bij het onderwerp ziekteverzuim. Tegelijkertijd wordt gezien dat ziekteverzuim ook op de basisschool niet altijd voldoende in beeld is. Men erkent dat dit ongewenst is. De aanpak heeft momenteel vaak een ad hoc karakter, met name waar het de samenwerking betreft. Deze hangt af van wie men kent, met wie men een goed, vertrouwd contact heeft. De huidige werkwijze met betrekking tot registreren en signaleren, en de probleemanalyse en oplossingen varieert dientengevolge enorm per school. Vaak kost de werkwijze nu veel tijd en levert het niet op wat beoogd was. Dit levert vooral bij complexe casussen regelmatig frustratie op. ‘M@ZL PO’ beoogt het ‘formaliseren’ van de werkwijze, met een duidelijke taak- en rolverdeling en heldere routing voor de M@ZL-leerling (de PO-leerling met verhoogd / zorgwekkend ziekteverzuim). ‘M@ZL PO’ beoogt aan te sluiten bij de zorgstructuur van een school. De eerste versie ‘M@ZL PO’ is ontwikkeld vanuit de resultaten uit literatuuronderzoek, de groepsinterviews en bespreking in de klankbordgroep. Komend schooljaar zal de werkwijze geïmplementeerd en getest worden op alle 16 deelnemende scholen.

Samenvatting van de aanvraag

Aanleiding en doel van het onderzoek: alle leerlingen moeten naar vermogen kunnen participeren in en profiteren van het onderwijs. Ook de leerlingen die vanwege ziekte vaak thuis blijven. Bij scholen, jeugdgezondheidszorg en gemeenten is er daarom behoefte aan een onderbouwde werkwijze voor een adequate signalering en begeleiding van basisschoolleerlingen met verhoogd ziekteverzuim. Hierdoor kan een stagnerende sociaal-emotionele en leerontwikkeling, langdurig thuiszitten en ontheffing van de leerplicht vanwege gezondheidsproblemen worden voorkomen. Het feit dat al op jonge leeftijd schoolverzuim negatief geassocieerd is aan schoolprestaties en verzuimpatronen zich manifesteren, maakt dat aandacht voor leerlingen met ziekteverzuim op het primair onderwijs van groot belang is om op termijn ook verhoogd verzuim op het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs, en daarmee afglijden in onderwijsniveau en schooluitval, te voorkomen. De methode ‘M@ZL op het VO’ (Medische Advisering Ziekgemelde Leerling op het voortgezet onderwijs) is effectief gebleken om ziekteverzuim bij middelbare scholieren terug te dringen. Het huidige onderzoeksproject beoogt op basis van ‘M@ZL op het VO’ een versie van ‘M@ZL voor het primair onderwijs’ (‘M@ZL PO’) te ontwikkelen en deze te testen.

Methode: het onderzoek is zowel kwalitatief als kwantitatief van aard en bestaat uit twee stappen: 1) Het ontwikkelen van een eerste versie van ‘M@ZL PO’: op 10 in West-Brabant gerandomiseerd geworven PO-scholen (de interventiescholen) wordt middels kwalitatief onderzoek (focusgroepen) bestudeerd wat nodig is om ‘M@ZL op het VO’ toepasbaar en uitvoerbaar te maken voor het (regulier en speciaal) PO. Deze studie levert een eerste versie op van ‘M@ZL PO’. 2) Het testen: de eerste versie ‘M@ZL PO’ wordt op alle interventiescholen geïmplementeerd en geëvalueerd: a) Het proces wordt geëvalueerd door middel van zowel kwalitatief (focusgroepen) als kwantitatief onderzoek (bereik, percentage doorverwijzing naar jeugdarts, tijdsinvestering door de jeugdarts, etc.). b) Tevens vindt een observationeel prospectief evaluatieonderzoek plaats. Tijdens de testfase worden 200 leerlingen (20 leerlingen per interventieschool) met verhoogd ziekteverzuim (elke 9de schooldag cumulatief of vanaf de 5de ziekmelding per schooljaar) geïncludeerd. Bij inclusie wordt informatie over leerlingkenmerken (zoals leeftijd, geslacht, etniciteit, etc.) verzameld. Bij inclusie en na 3 en 12 maanden wordt, om inzicht te krijgen in de problematiek van het kind, informatie verzameld over de (medische) problematiek, leerprestaties, welbevinden en sociale participatie van de leerling (secundaire uitkomstmaten) met behulp van kwantitatief onderzoek (vragenlijsten). Na elk verzuimgesprek van school en/of jeugdarts met leerling/ouders worden ouders gevraagd naar hun ervaringen ten aanzien van het gesprek en de inzet van school en jeugdarts bij ziekteverzuim van hun kind (vragenlijsten, indien nodig aangevuld met interviews); school en jeugdarts wordt gevraagd naar de uitkomsten van het gesprek (vragenlijst). c) Het effect van ‘M@ZL PO’ op de duur en frequentie van het ziekteverzuim, de ‘ziekteverzuimomvang’ (primaire uitkomstmaat) wordt onderzocht in een quasi-experimenteel design, met een interventie- en een controlegroep, en met een voor- en nameting. Met multilevelanalyse wordt het verloop van de verzuimomvang gevolgd en vergeleken tussen de groep interventie- en controleleerlingen. Deze laatste studie zal pas na de onderzoeksperiode van het huidige onderzoekstraject afgerond worden.

De resultaten van het onderzoek zullen in een factsheet worden samengevat en gepresenteerd in (nationale en internationale) tijdschriften en op congressen.

Kenmerken

Projectnummer:
736200010
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2018
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. Y. Vanneste
Verantwoordelijke organisatie:
GGD West-Brabant