Samen op Pad: samen met multi-problemgezinnen in de thuissituatie een behandelkader creëren met perspectief op de voor hen gewenste verandering in de gezinssituatie.
Projectomschrijving
Multi-probleemgezinnen zijn een moeilijk te behandelen doelgroep vanwege hun vele en vaak verweven (psychiatrische) problemen. Psychiatrische Thuiszorg, verbonden aan de afdeling Gezinspsychiatrie van Yulius, helpt deze gezinnen door een unieke, oplossingsgerichte manier van werken: Samen op Pad. Met Samen op Pad maken gezinsbehandelaars samen met multi-probleemgezinnen in de thuissituatie een behandelkader met zicht op de gewenste verandering in de gezinssituatie. Vanaf de start van de hulp gaan het gezin en de hulpverleners ‘samen op pad’ naar deze gewenste richting. Om de kennis over Samen op Pad te kunnen delen, is een handboek gemaakt waarin de praktische uitvoering van Samen op Pad is uitgelegd en theoretisch onderbouwd is. Omdat gezinshulpverlening steeds vaker in de thuissituatie plaatsvindt, is het handboek van grote meerwaarde voor de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie en de jeugdhulpverlening. Er wordt een website gemaakt voor het Expertisecentrum Gezinspsychiatrie binnen de site van Yulius Academie waar Samen op Pad een eigen plek krijgt. Tot die tijd is het handboek op te vragen bij de eerste auteur, Mirjam van den Berg-Paling: m.paling@yulius.nl
Verslagen
Eindverslag
Het handboek Samen op Pad beschrijft de werkwijze van Psychiatrische Thuiszorg, onderdeel van de afdeling Gezinspsychiatrie van Yulius GGZ. De doelgroep van Psychiatrische Thuiszorg is multi-gestresseerde gezinnen. Samen op Pad is een multi-theoretische en multi-methodische manier van werken, waarbij elementen uit pedagogische, psychotherapeutische en systeemtherapeutische behandelingen worden geïntegreerd. Naast technieken uit diverse (psycho)therapeutische stromingen staat een oplossingsgerichte en op samenwerking gerichte basishouding centraal.
De naam Samen op Pad staat voor de symbolische reis die het gezin en de hulpverlener samen gaan ondernemen. Vanaf de start van de hulp gaan het gezin en de hulpverleners samen op pad naar de gewenste verandering, waarbij de wens en de hulpvraag van het gezin het vertrekpunt zijn. Het creëren van een therapeutische context en een behandelkader met perspectief op de gewenste verandering in de gezinssituatie, vormt een belangrijk onderdeel van de werkwijze. De behandelrelatie staat centraal en dient zo optimaal mogelijk benut te worden als succesfactor in de behandeling.
In dit handboek wordt de complexiteit van het maken van behandelkaders met gezinnen en betrokken hulpverleners zo praktisch mogelijk uiteengezet. Het geeft gezinsbehandelaars handvatten om met de gezinnen op pad te gaan en koers te houden en te herpakken als zij de koers dreigen kwijt te raken. De methodiek is helpend om de complexiteit van de problematiek en verwevenheid met contextuele factoren bij deze gezinnen systematisch in het behandeltraject mee te nemen.
Samenvatting van de aanvraag
Multi-problemgezinnen zijn een complexe doelgroep met een diversiteit aan (psychiatrische) problemen. De huidige maatschappelijke ontwikkelingen, waarin we richting ambulantisering van de zorg gaan, zorgt onder meer voor stimulering van het werken in de thuissituatie van gezinnen. Kennisdeling op gebied van oplossingsgericht werken met multi-problemgezinnen is in dezen voor de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie van wezenlijk belang. Psychiatrische Thuiszorg (PT), verbonden aan afdeling Gezinspsychiatrie van Yulius, kenmerkt zich door een unieke, oplossingsgerichte manier van werken: Samen op Pad. Aan de hand van deze methodiek wordt samen met multi-problemgezinnen in de thuissituatie een behandelkader gecreëerd met perspectief op de gewenste verandering in de gezinssituatie. Vanaf de start van de hulp gaan het gezin en de hulpverleners ‘samen op pad’ naar deze gewenste richting. De behandelrelatie staat centraal (Miller, 2004), welke zo optimaal mogelijk benut dient te worden als succesfactor in een behandeling. Ondanks dat er vele ambulante behandelprogramma’s zijn, doet Samen op Pad met zijn multi-theoretische en multi-methodische aanpak een stap extra. De afdeling heeft een jarenlange expertise opgebouwd met het werken met multi-problemgezinnen en kan spreken over vele positieve ervaringen en behandelsuccessen. Om de kennis over Samen op Pad te kunnen delen, zowel intern als extern, is behoefte aan een handboek dat de methodiek uitlegt, onderbouwt en de praktische uitvoering beschrijft. Hierdoor wordt Samen op Pad expliciet en overdraagbaar. Over het werken met behandelkaders, het belangrijkste aspect van Samen op Pad, zijn slechts enkele publicaties verschenen (zoals Olthof, 2012). De concrete toepassing van behandelkaders bij multi-problemgezinnen in de thuissituatie is nog nergens beschreven. Beschrijving van Samen op Pad zou van grote meerwaarde zijn voor de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie, met name vanwege de ambulantisering van zorg. Tevens is de meerwaarde groot voor gemeentes, die vanwege de transitie van zorg behoefte hebben aan overdraagbare en effectieve zorgproducten. De realisatie van het handboek Samen op Pad zal in een aantal fasen verlopen: 1) Voorbereiding 2) Theoretische onderbouwing en praktische uitvoering beschrijven van Samen op Pad 3) Afronding van het handboek 4) Borging en implementatie De projectgroep maakt een heldere taakverdeling en houdt zich aan een planning. Tijdens de fase van het beschrijven van de methodiek zal ruimte worden gemaakt voor interviews met betrokken gezinnen, casusvoorbeelden en het includeren van citaten. Tijdens de borgingsfase zal het handboek een prominente plek krijgen in ons huidige trainingsaanbod.