Mobiele menu

Ouderschap blijft in Rotterdam; naar een optimale Rotterdamse multidisciplinaire samenwerkingsstructuur door betere signalering, screening en triage in de ondersteuning aan gezinnen en kinderen die met vechtscheidingen te maken hebben

Projectomschrijving

Ouderschap blijft in Rotterdam

Rotterdam telde in 2013 maar liefst 185.000 kinderen van gescheiden ouders. 10% van alle scheidingen mondt uit in een vechtscheiding. De ernstige gevolgen en hoge maatschappelijke kosten van vechtscheidingen ondersteunen het belang van goede samenwerking in de Rotterdamse keten. Hiertoe werken de gemeente Rotterdam, Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, Flexus Jeugdplein, de Raad voor de Kinderbescherming en Hogeschool Rotterdam samen in een consortium ondersteund door de Rechtbank aan een intersectorale aanpak:

  1. Evidence-based signalering en screening van risicofactoren van vechtscheidingen (de ontstaansgeschiedenis)
  2. Evidence-based triage (aansluiting ontstaanstheorie op preventieve- en curatieve programma's)
  3. Professionalisering van (jeugd)professionals en rechters om te zorgen voor een goede implementatie.

Opbrengst: een multisectorale aanpak van dreigende vechtscheidingen die preventief en kosteneffectief is en gestoeld op evidence-based richtlijnen.

Producten

Titel: Professionaliseringsmodule bij conflictscheidingen
Auteur: Gutterswijk, Van der Hoek & Kuiper
Link: https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/scheiden/
Titel: Onze Scheiding
Auteur: Gutterswijk & Molenaar
Link: http://onzescheiding.eu
Titel: High-conflict divorces
Auteur: Gutterswijk
Titel: Indicators associated with high-conflict divorce: a scoping review
Auteur: Gutterswijk, Van der Hoek, Scholte & Kuiper
Titel: Triage-instrument bij conflictscheidingen
Auteur: Gutterswijk & Kuiper
Link: https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/scheiden/
Titel: Scoping review naar indicatoren die conflictueuze scheidingen onderscheiden van 'normaal verlopende' scheidingen.
Auteur: Gutterswijk, Van der Hoek, Scholte & Kuiper
Magazine: Tijdschrift voor Orthopedagogiek

Verslagen


Eindverslag

Dit project heeft zich op de verbetering van de signalering, screening en triage bij conflictueuze scheidingen in de Rotterdamse regio. Onderdeel van dit project was ook de ‘stem van het kind’ beter te laten doorklinken bij de hulpverlening aan gezinnen in een conflictueuze scheiding. Literatuur- en casusonderzoek in de Rotterdamse regio heeft ons een overzicht opgeleverd van indicatoren voor conflictscheidingen. Focusgroepen hebben inzicht gegevens in de behoeften van kinderen. Met deze kennis hebben wij een triage-instrument ontwikkeld dat doorverwijst naar passende hulp in de regio Rotterdam.
Het instrument bestaat uit een vragenlijst voor beide ouders apart en een vragenlijst aan kinderen vanaf 10 jaar. Door gebruik te maken van de kindervragenlijst komt de stem van het kind beter aan bod. Met behulp van adviesbladen is een hulpadvies te formuleren. Het instrument bestaat ook als digitale versie: een webapplicatie. Het instrument wordt begeleid door een professionaliseringsmodule.
Middels een scoping review (literatuurstudie) zijn indicatoren die conflictueuze scheidingen onderscheiden van ‘normaalverlopende’ scheidingen systematisch in kaart gebracht. De indicatoren zijn gevonden in de (inter)nationale literatuur en vervolgens getoetst en aangevuld door middel van casusonderzoek in de Rotterdamse praktijk. In dossiers van hulpverleners, Raadsrapportages, beschikkingen van de rechtbank en advocatendossiers zijn kenmerken van vechtscheidingen in kaart gebracht. Deze informatie is aangevuld middels interviews met de professionals betrokken bij de bewuste casussen. Er heeft actie-onderzoek plaatsgevonden in de vorm van focusgroepen. Kinderen die hebben deelgenomen aan een interventie m.b.t. vechtscheidingen, hebben middels creatieve opdrachten hun behoeften geuit op het gebied van interventies gericht op vechtscheidingen. Middels een Q-sort hebben de kinderen hun behoeften vervolgens geprioriteerd. .
Op basis van bovenstaande onderzoeken is een dialogisch en diagnostisch instrument ontwikkeld voor (vroeg)signalering en screening. De begeleidende beslisboom (adviesblad) dient als systematische triage en kan benut worden door de wijkteams in de Rotterdamse regio, de Raad voor de kinderbescherming, Veilig Thuis en bijvoorbeeld de Jeugdbescherming. Speciaal voor de rechterlijke macht, die niet de mogelijkheid kent om vragenlijsten bij cliënten af te nemen, is een checklist ontwikkeld. Ook Veilig Thuis Rotterdam-Rijnmond heeft interesse in een eigen checklist en een checklist zou ook geschikt zijn om bijvoorbeeld in het onderwijs te benutten, door een docent die zich zorgen maakt om de thuissituatie van een leerling. Om te leren werken met dit instrumentarium is een professionaliseringsmodule ontwikkeld. De signalering, screening en triage is tevens doorgevoerd als een webapplicatie (App – ‘Onze Scheiding’ voor ouders en ‘Ik en de scheiding van mijn ouders’ voor kinderen).
Om het instrument te toetsen en te optimaliseren is een pilotstudie uitgevoerd bij de wijkteams en Veilig Thuis RR. Ook de Jeugdbescherming en de Raad is om uitgebreide feedback gevraagd. Het instrument is ontwikkeld door constante terugkoppeling naar de praktijk. Door dit project zijn de verschillende actoren in de Rotterdamse regio nader tot elkaar gekomen. Er is meer kennis bij de verschillende partijen ontstaan over de mogelijkheden die iedereen heeft en hoe elkaar te bereiken. Dit proces is mede ondersteund door de netwerkbijeenkomsten die de gemeente meerdere keren per jaar organiseert op dit gebied en de methodiek waaraan Veilig Thuis RR momenteel werkt, om actoren meer naar elkaar te brengen. Deze processen zijn altijd ondersteunend aan elkaar geweest.

Het ontwikkelen van het triage – en signaleringsinstrument vechtscheidingen bestaat uit diverse fasen.
Er is een literatuuronderzoek (scoping review) uitgevoerd, over de resultaten daarvan wordt een artikel geschreven en over twee maanden gepubliceerd.
Daarnaast is er Q-sort- en focusonderzoek uitgevoerd onder jeugdigen. De ouders zijn hier bij betrokken en deels geïnterviewd. Deze onderzoeken zitten in hun eindfase. Begin 2017 zal er een themanummer over vechtscheidingen verschijnen van het Tijdschrift voor Orthopedagogiek onder eindredactie van lector Patricia Vuijk van de hogeschool Rotterdam en prof. Dr. Peter Prinzie, hoogleraar Orthopedagogiek aan de Erasmus Universiteit.
Momenteel wordt er gewerkt aan het actieonderzoek waarbij dossiers worden onderworpen aan een nadere bestudering om te onderzoeken hoe een echtscheiding verloopt voor kinderen en hoe hun stem wordt gehoord. Om de stem van het kind in een echtscheiding goed vorm te geven is er gekozen voor een Engelse vragenlijst, de Children Perception Interparental Conflict questionnaire. Deze zal vertaald worden en in Nederland gebruikt worden.
Tenslotte zal het instrument op basis van deze onderzoeken verder vorm krijgen. In oktober wordt het instrument getoetst in de praktijk waarna deze een definitieve vorm zal krijgen, Vervolgens worden betrokkenen getraind in het werken met het instrument.
2e kwartaal 2017 zal dit project afgerond zijn.

Samenvatting van de aanvraag

In anticipatie op het Nieuw Rotterdamse Jeugdstelsel ontwikkelen de gemeente Rotterdam, Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, FlexusJeugdplein, de Raad voor de Kinderbescherming, en Hogeschool Rotterdam ondersteund door de rechtbank Rotterdam een intersectorale aanpak van dreigende vechtscheidingen met drie richtlijnen: 1.Evidence-based signalering en screening van de risicofactoren van vechtscheidingen (de 'ontstaanstheorie'); 2.Evidence-based triage (aansluiting 'ontstaanstheorie' op beschikbare preventieve en curatieve programma’s); 3.Professionalisering van (jeugd)professionals* en rechters, om de implementatiekwaliteit te optimaliseren: -monitoring van geformuleerde handvatten en beschikbaar aanbod; -disciplinering (reflectie op methodisch en theoretisch gebied, inclusief het eigen handelen m.b.t. doorverwijzing, afstemming, samenwerking in de keten); -accountability (reflectie op de wijze waarop beslissingen tot stand komen). De opbrengst: een multisectorale aanpak van dreigende vechtscheidingen die preventief en kosteneffectief is, en gestoeld op evidence-based richtlijnen. * We spreken in deze aanvraag in het kader van de leesbaarheid over jeugdprofessionals. Waar we jeugdprofessionals schrijven bedoelen we (jeugd)professionals; bij vechtscheidingen zijn ook hulpverleners betrokken die in het volwassen domein werken en in Rotterdam werken we met integrale wijkteams.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
729430003
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2017
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
A.E.M. Verbeek
Verantwoordelijke organisatie:
Gemeente Rotterdam