Effectiviteit van thuisbehandeling bij kinderen met ADHD en/of ODD die onvoldoende op ambulante behandeling hebben gerespondeerd: een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek naar twee soorten thuisbehandeling.

In verreweg de meeste gevallen zijn disruptieve gedragsstoornissen, waaronder aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD) poliklinisch goed te behandelen met oudertraining, al dan niet in combinatie met medicamenteuze behandeling van het kind. Soms treedt er echter onvoldoende verbetering op. Vaak is er bij de betreffende gezinnen sprake van een aantal voor het welslagen van de poliklinische behandelingen ongunstige factoren, waaronder ouders met zwakke organisatorische vaardigheden of gezinnen met onvoldoende structuur. Matig georganiseerde en gemotiveerde ouders verschijnen regelmatig niet op afspraken waardoor een goede poliklinische behandeling niet van de grond komt. Ons voorstel betreft een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek waarin twee soorten thuisbehandeling worden vergeleken bij 80 kinderen met ADHD met of zonder comorbide ODD in de leeftijd van zes tot twaalf jaar bij wie geen of onvoldoende verbetering is opgetreden na toepassen van of bespreken van de mogelijkheid van behandeling met psychofarmaca, in combinatie met of gevolgd door tenminste een start met een poliklinische oudertraining. Bij aanvang van de studie vindt randomisatie plaats naar ofwel een reguliere, weinig geprotocolleerde thuisbehandeling (duur negen maanden), ofwel een binnen onze afdeling ontwikkelde sterk geprotocolleerde directieve thuisbehandeling (duur vier maanden). De kortere variant wordt gevolgd door poliklinische follow up bijeenkomsten ter bestendiging van de geleerde vaardigheden. Een belangrijk vernieuwend element van de kortere variant is dat er een meer nauwkeurige probleeminventarisatie middels vragenlijsten, interview en observatie plaatsvindt. Ondanks het protocollaire karakter kan de behandeling hierdoor aangepast worden aan ieder individueel gezin. Als primaire uitkomstmaat van beide behandelingen wordt gebruik gemaakt van gestandaardiseerde instrumenten met betrekking tot probleemgedrag van kinderen, af te nemen bij zowel ouders als leerkracht. Ook wordt de interactie tussen ouders en kind, de ervaren stress van de ouders en de mate van in praktijk brengen van de vaardigheden op regelmatige tijdstippen gemeten bij beide interventie groepen. Om lange termijn effecten te onderzoeken zullen we in beide groepen ook tot twee jaar na de interventies de metingen herhalen. We beogen in iedere groep tenminste 40 kinderen te includeren. Hiermee kan met een power van 90% tenminste een klinisch relevant verschil ten opzichte van de situatie voorafgaand aan de twee vormen van thuisbehandeling worden vastgesteld (wat werkzaamheid als zodanig zou suggereren) en een middelgroot verschil in effectiviteit tussen beide behandelingen worden gevonden bij een significantie niveau van 5%. Tevens onderzoeken we predictoren en moderatoren van behandelsucces.